Dyneiddiaeth: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
B newid categori |
Rhys (sgwrs | cyfraniadau) Dim crynodeb golygu |
||
| Llinell 1: | Llinell 1: | ||
[[Delwedd:Humanism.svg|bawd|80px|"Y Bod Dynol Hapus", symbol rhyngwladol dyneiddiaeth]] |
[[Delwedd:Humanism.svg|bawd|80px|"Y Bod Dynol Hapus", symbol rhyngwladol dyneiddiaeth]] |
||
'''Dyneiddiaeth''' neu '''Hiwmaniaeth''' yw’r gred bod dyn yn medru gwella ei hunan heb gymorth oruwchnaturiol a bod ganddo ddyletswydd i wneud hynny. |
|||
Dosbarth o [[athroniaeth]]au [[moeseg]]ol [[seciwlariaeth|seciwlar]] sy'n haeru [[urddas]] a gwerth pob [[bod dynol]] yn seiliedig ar y gallu i benderfynu rhwng [[cywir ac anghywir]] yw '''dyneiddiaeth'''. Mae'n derbyn cyfrifoldebau ac ymdrechion dynol fel prif ran yn siapio bodolaeth [[unigolyn|unigol]], [[cymdeithas]]ol a [[Daear|bydol]]. |
|||
Mae gan ddyneiddiwr ffydd mewn adnoddau meddyliol dyn i ddod a gwybodaeth a dealltwriaeth i’r byd, ac i ddatrys y broblemau moesol ynghlyn a defnyddio’r gwybodaeth hwn. "Dyn yw mesur popeth" yw cyweirnod dyneiddiaeth. Ymagweddiad dyneiddiwr yw;- "Dylai dyn fod yn barchus i gyd-ddyn heb gyfrif dosbarth, hil na chrediniaeth."<br>Mae moesau sylfaenol dyneiddiwr yn cynnwys rhyddid, cyflawnder a goddefgarwch. |
|||
== Dyneiddiaeth yn y gorffennol == |
|||
Roedd 'dyneiddiaeth' neu 'hiwmaniaeth' yn cyfeirio yn y fan gyntaf, at system o addysg wedi sylfaeni ar ddiwylliant clasurol Groeg a Lladin, ac yn yr ail fan, at yr ymddygiadau rymus a oedd yn mynd gyda diwedd y canol oesoedd, ac wedi eu cynrychioli hefyd mewn gwahanol gyfnodau gyda’r Dadeni, y Diwygiad, y Gwrthdro Diwydiannol a’r brwydr am weriniaeth. Roedd rhain yn cynnwys rhyddhad o awdurdod eglwysig a rhyddhad meddyliol. |
|||
== Dyneiddiaeth yn y presennol == |
|||
Heddiw mae’r gair 'dyneiddiaeth' neu 'hiwmaniaeth' yn cyfeirio at y syniad bod dyn yn medru buw bywyd gonest ac ystyriol heb ddilyn unrhyw grefydd ffurfiol. |
|||
=== Dyneiddiaeth grefyddol === |
|||
Fe fydd y syniad bod dyn yn medru buw bywyd moesol heb fod yn grefyddol ddim yn golygu bod dyneiddiwr heb grefydd o angenrheidrwydd. Mae dyneiddiwyr grefyddol yn sylweddoli bod rhywun yn foesol gan fod moesoldeb yn ei natur, a nid gan ei fod yn ofni’r canlyniadau, e.e. digofiant [[Duw]]. |
|||
=== Dyneiddiaeth anghrefyddol === |
|||
neu '''dyneiddiaeth secwlar''' |
|||
Dydy dyneiddiwyr ahghrefyddol ddim yn credu mewn bodoliaeth Duw na duwiau nag unrhyw bethau ysbrydol, oruwchnaturiol neu ofergoelus. Er mwyn gwneud penderfyniadau moesol fe fydd y dyneiddiwr yn defnyddio deall beirniadol yn hytrach na dilyn pendantrwydd awdurdodol grefyddol. |
|||
== Gweler hefyd == |
|||
*[[Annuwiaeth]] |
|||
*[[Agnosticiaeth]] |
|||
{{eginyn}} |
|||
[[Categori:Dyneiddiaeth| ]] |
[[Categori:Dyneiddiaeth| ]] |
||
Fersiwn yn ôl 12:22, 18 Tachwedd 2007
Dyneiddiaeth neu Hiwmaniaeth yw’r gred bod dyn yn medru gwella ei hunan heb gymorth oruwchnaturiol a bod ganddo ddyletswydd i wneud hynny.
Mae gan ddyneiddiwr ffydd mewn adnoddau meddyliol dyn i ddod a gwybodaeth a dealltwriaeth i’r byd, ac i ddatrys y broblemau moesol ynghlyn a defnyddio’r gwybodaeth hwn. "Dyn yw mesur popeth" yw cyweirnod dyneiddiaeth. Ymagweddiad dyneiddiwr yw;- "Dylai dyn fod yn barchus i gyd-ddyn heb gyfrif dosbarth, hil na chrediniaeth."
Mae moesau sylfaenol dyneiddiwr yn cynnwys rhyddid, cyflawnder a goddefgarwch.
Dyneiddiaeth yn y gorffennol
Roedd 'dyneiddiaeth' neu 'hiwmaniaeth' yn cyfeirio yn y fan gyntaf, at system o addysg wedi sylfaeni ar ddiwylliant clasurol Groeg a Lladin, ac yn yr ail fan, at yr ymddygiadau rymus a oedd yn mynd gyda diwedd y canol oesoedd, ac wedi eu cynrychioli hefyd mewn gwahanol gyfnodau gyda’r Dadeni, y Diwygiad, y Gwrthdro Diwydiannol a’r brwydr am weriniaeth. Roedd rhain yn cynnwys rhyddhad o awdurdod eglwysig a rhyddhad meddyliol.
Dyneiddiaeth yn y presennol
Heddiw mae’r gair 'dyneiddiaeth' neu 'hiwmaniaeth' yn cyfeirio at y syniad bod dyn yn medru buw bywyd gonest ac ystyriol heb ddilyn unrhyw grefydd ffurfiol.
Dyneiddiaeth grefyddol
Fe fydd y syniad bod dyn yn medru buw bywyd moesol heb fod yn grefyddol ddim yn golygu bod dyneiddiwr heb grefydd o angenrheidrwydd. Mae dyneiddiwyr grefyddol yn sylweddoli bod rhywun yn foesol gan fod moesoldeb yn ei natur, a nid gan ei fod yn ofni’r canlyniadau, e.e. digofiant Duw.
Dyneiddiaeth anghrefyddol
neu dyneiddiaeth secwlar
Dydy dyneiddiwyr ahghrefyddol ddim yn credu mewn bodoliaeth Duw na duwiau nag unrhyw bethau ysbrydol, oruwchnaturiol neu ofergoelus. Er mwyn gwneud penderfyniadau moesol fe fydd y dyneiddiwr yn defnyddio deall beirniadol yn hytrach na dilyn pendantrwydd awdurdodol grefyddol.