Gweriniaeth Rhufain: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Porius1 (sgwrs | cyfraniadau) BDim crynodeb golygu |
Porius1 (sgwrs | cyfraniadau) interwici |
||
| Llinell 8: | Llinell 8: | ||
[[Categori:Rhufain hynafol]] |
[[Categori:Rhufain hynafol]] |
||
[[af:Romeinse Republiek]] |
|||
[[id:Republik Romawi]] |
|||
[[bs:Rimska Republika]] |
|||
[[ca:República Romana]] |
|||
[[da:Romerske republik]] |
|||
[[de:Römische Republik]] |
|||
[[el:Ρωμαϊκή Δημοκρατία]] |
|||
[[en:Roman Republic]] |
|||
[[es:Roma (República)]] |
|||
[[eo:Romia Respubliko]] |
|||
[[fr:République romaine]] |
|||
[[gl:República Romana]] |
|||
[[ko:로마 공화정]] |
|||
[[hr:Rimska Republika]] |
|||
[[it:Repubblica Romana]] |
|||
[[he:הרפובליקה הרומית]] |
|||
[[ka:რომის რესპუბლიკა]] |
|||
[[la:Res publica Romana]] |
|||
[[hu:Római Köztársaság]] |
|||
[[ml:റോമന് റിപ്പബ്ലിക്ക്]] |
|||
[[ms:Republik Rom]] |
|||
[[nl:Romeinse Republiek]] |
|||
[[ja:共和政ローマ]] |
|||
[[no:Den romerske republikk]] |
|||
[[nn:Den romerske republikken]] |
|||
[[pl:Republika rzymska]] |
|||
[[pt:República Romana]] |
|||
[[ro:Republica Romană]] |
|||
[[ru:Республика (Древний Рим)]] |
|||
[[sk:Rímska republika]] |
|||
[[sl:Rimska republika]] |
|||
[[sr:Римска Република]] |
|||
[[sh:Rimska Republika]] |
|||
[[sv:Romerska republiken]] |
|||
[[tr:Roma Cumhuriyeti]] |
|||
[[zh:罗马共和国]] |
|||
Fersiwn yn ôl 08:38, 14 Tachwedd 2007
Gweriniaeth Rhufain oedd y cyfnod yn hanes Rhufain hynafol rhwng diorseddu'r brenin olaf tua 509 CC a sefydlu yr Ymerodraeth Rufeinig.
Yn y cyfnod cynnar, brenhinoedd oedd yn rheoli Rhufain. Diorseddwyd yr olaf o'r rhain, Tarquinius Superbus, tua 509 CC. Dan y drefn newydd, roedd dau gonswl yn cael eu hethol bob blwyddyn, fel na allai yr un ohonynt fynd yn rhy bwerus.
Yn raddol, concrodd y Rhufeiniaid drigolion eraill yr Eidal, megis yr Etrwsciaid. Yn ail hanner y 3edd ganrif CC, dechreuodd y cyntaf o dri rhyfel yn erbyn dinas Carthago yng ngogledd Affrica. Yn ystod yr ail o'r rhyfeloedd hyn, ymosododd Hannibal ar yr Eidal a gorchfygu'r Rhufeiniaid mewn nifer o frwydrau gyda cholledion enbyd, ond yn y diwedd gorchfygwyd yntau gan Scipio Africanus. wedi gorchfygu Macedonia yn yr 2il ganrif CC, Rhufain oedd y grym mwyaf o gwmpas Môr y Canoldir.
Datblygodd terfysgoedd mewnol yn ystod y Ganrif 1af CC, gydag ymryson rhwng Gaius Marius a Lucius Cornelius Sulla, yna gytundeb i rannu grym rhwng Iŵl Cesar, Gnaeus Pompeius a Marcus Licinius Crassus. Wedi i Cesar goncro Gâl, bu rhyfel cartref, gyda Cesar yn gorchfygu Pompeius i gipio grym. Yn 44 CC llofruddiwyd ef gan aelodau o'r senedd oedd yn credu ei fod yn mynd yn rhy bwerus.