Cynulliad Gogledd Iwerddon: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
→Aelodau: del |
→Aelodau: maint |
||
Llinell 75: | Llinell 75: | ||
Manylwyd ar aelodaeth y Cynulliad yn Neddf Gogledd Iwerddon 1998. Yn wreiddiol roedd gan y Cynulliad 108 aelod (MLAs) a etholwyd o 18 etholaeth wyth-aelod. Yn dilyn y ''Assembly Members (Reduction of Numbers) Act (Northern Ireland) 2016'', cafwyd gostyngwyd nifer yr aelodau ymhob etholaeth o 6 i 5.<ref>{{cite web|url=http://www.legislation.gov.uk/nia/2016/29|title=Assembly Members (Reduction of Numbers) Act (Northern Ireland) 2016|publisher=}}</ref> Felly, pan gynhalwyd Etholiad Cyffredinol Gogledd Iwerddon ym Mawrth 2017, roedd cyfanswm o 90 aelod.<ref>{{cite web|url=http://www.bbc.com/news/uk-northern-ireland-politics-35555322|title=Stormont election: How results are calculated and reported|date=23 Chwefror 2017|publisher=|via=www.bbc.com}}</ref> |
Manylwyd ar aelodaeth y Cynulliad yn Neddf Gogledd Iwerddon 1998. Yn wreiddiol roedd gan y Cynulliad 108 aelod (MLAs) a etholwyd o 18 etholaeth wyth-aelod. Yn dilyn y ''Assembly Members (Reduction of Numbers) Act (Northern Ireland) 2016'', cafwyd gostyngwyd nifer yr aelodau ymhob etholaeth o 6 i 5.<ref>{{cite web|url=http://www.legislation.gov.uk/nia/2016/29|title=Assembly Members (Reduction of Numbers) Act (Northern Ireland) 2016|publisher=}}</ref> Felly, pan gynhalwyd Etholiad Cyffredinol Gogledd Iwerddon ym Mawrth 2017, roedd cyfanswm o 90 aelod.<ref>{{cite web|url=http://www.bbc.com/news/uk-northern-ireland-politics-35555322|title=Stormont election: How results are calculated and reported|date=23 Chwefror 2017|publisher=|via=www.bbc.com}}</ref> |
||
{{Wide image|NI Assembly seat share by designation cy.svg| |
{{Wide image|NI Assembly seat share by designation cy.svg|700px|Canran y seddi yn etholiad Mawrth 2017, gan Genedlaetholwyr, Unoliaethwyr ac Erail.}} |
||
==Gweler hefyd== |
==Gweler hefyd== |
Fersiwn yn ôl 18:38, 9 Mawrth 2017
Mae'r erthygl hon yn cofnodi mater cyfoes. Gall y wybodaeth sydd ynddi newid o ddydd i ddydd. |
Cynulliad Gogledd Iwerddon Tionól Thuaisceart Éireann Norlin Airlan Assemblie | |
---|---|
6ed Cynulliad | |
Gwybodaeth gyffredinol | |
Math | Unicamera |
Arweinyddiaeth | |
Llefarydd | Robin Newton, DUP ers 12 Mai 2016 |
Cyfansoddiad | |
Aelodau | 90 |
Grwpiau gwleidyddol | ' |
Tâl | £48,000 a chostau |
Etholiadau | |
Etholiad diwethaf | 2 Mawrth 2017 |
Etholiad nesaf | 5 Mai 2022 (neu gynt) |
Man cyfarfod | |
Siambr y Cynulliad | |
Man cyfarfod | |
Adeilad y Senedd, Stormont, Belfast | |
Gwefan | |
niassembly.gov.uk |
Cynulliad Gogledd Iwerddon (Gwyddeleg: Tionól Thuaisceart Éireann,[1]) yw'r corff deddfwriaethol datganoledig ar gyfer materion mewnol Gogledd Iwerddon. Mae'n cwrdd yn Adeilad y Senedd (Stormont), Belffast.
Mae'n un o ddau sefydliad "cyd-ddibynol" (mutually inter-dependent) a grewyd yn 1998 gan Gytundeb Gwener y Groglith, yr ail sefydliad yw Cyngor Gweinidogion y Gogledd/De, ar y cyd gyda Gweriniaeth Iwerddon. Pwrpas y cytundeb hwn oedd tawelu 'Yr Helyntion' milwrol a fu yng Ngogledd Iwerddon am gyfnod o 30 mlynedd. Mae Cynulliad Gogledd Iwerddon wedi'i ethol yn ddemocrataidd o 108 o aelodau a elwir yn 'Aelodau Cynulliad Deddfwriaethol (Gogledd Iwerddon)' (byrfodd arferol: MLA). Defnyddir math o sytem pleidlais sengl drosglwyddadwy sydd hefyd yn ymgorffori'r system Cynrychiolaeth gyfrannol. Penodir y Gweinidogion i Bwyllgor Gwaith Cynulliad Gogledd Iwerddon drwy rannu pwer, gan ddefnyddio dull D'Hondt, sy'n sicrhau fod gan y ddwy brif garfan (yr Unoliaethwyr a'r Cenedlaetholwyr) ran o'r gacen.
Ychwanegwyd at bwerau'r Cynulliad ar 12 Ebrill 2010, pan gafodd y Cynulliad bwerau'n ymwneud â'r Heddlu a Chyfraith.
Gohiriadau
Gohiriwyd y Cynulliad ar sawl achlysur, gyda'r gohiriad hiraf rhwng 14 Hydref 2002 a 7 Mai 2007. Yn ystod y cyfnodau hyn, trosglwyddir holl bwerau'r Cynulliad i Swyddfa Gogledd Iwerddon, ac felly'n cael ei weinyddu gan Lywodraeth Prydain.[2]
- 11 Chwefror – 30 Mai 2000
- 10 Awst 2001 (gohiriad 24 awr)
- 22 Medi 2001 (gohiriad 24 awr)
- 14 Hydref 2002 – 7 Mai 2007
Yn Awst 2015 roedd Unoliaethwyr Ulster (UUP) yn ystyried rhoi’r gorau i rannu grym pwerau yng Ngogledd Iwerddon, a ffurfio gwrthblaid eu hunain yn dilyn honiadau y gallai’r IRA fod yn weithredol o hyd. Daw’r penderfyniad yn sgil asesiad gan wasanaeth Heddlu Gogledd Iwerddon (PSNI) fod elfennau o’r IRA yn dal i weithredu, yn groes i Gytundeb Gwener y Groglith. Dywedodd Prif Gwnstabl gwasanaeth Heddlu Gogledd Iwerddon, George Hamilton fod posiblirwydd cryf fod rhai o aelodau'r IRA fod wedi bod ynghlwm â llofruddiaeth Kevin McGuigan. Ond yn ôl Gerry Adams, arweinydd y blaid Sinn Fein roedd yr IRA wedi "mynd i ffwrdd". Galwodd y Gweinidog dros Gyfiawnder, Frances Fitzgerald, am "arolwg newydd" o weithgareddau’r IRA gan yr heddlu.
Aelodau
Manylwyd ar aelodaeth y Cynulliad yn Neddf Gogledd Iwerddon 1998. Yn wreiddiol roedd gan y Cynulliad 108 aelod (MLAs) a etholwyd o 18 etholaeth wyth-aelod. Yn dilyn y Assembly Members (Reduction of Numbers) Act (Northern Ireland) 2016, cafwyd gostyngwyd nifer yr aelodau ymhob etholaeth o 6 i 5.[3] Felly, pan gynhalwyd Etholiad Cyffredinol Gogledd Iwerddon ym Mawrth 2017, roedd cyfanswm o 90 aelod.[4]
Gweler hefyd
Cyfeiriaduau
- ↑ "Comhaontú idir Rialtas na hÉireann agus Rialtas Ríocht Aontaithe na Breataine Móire agus Thuaisceart Éireann ag Bunú Comhlachtaí Forfheidhmithe" (yn Irish). Oireachtas. Cyrchwyd 8 June 2008.CS1 maint: unrecognized language (link)
- ↑ Gwefan y BBC; adalwyd 2015
- ↑ "Assembly Members (Reduction of Numbers) Act (Northern Ireland) 2016".
- ↑ "Stormont election: How results are calculated and reported". 23 Chwefror 2017 – drwy www.bbc.com.