Grugiar

Grugiar
Grugiar yr Helyg (L. l. lagopus)
Dosbarthiad biolegol
Nodyn:Regnum: Animalia Nodyn:Phylum: Chordata Nodyn:Classis: Aves Nodyn:Ordo: Galliformes Nodyn:Familia: Tetraonidae Nodyn:Genus: Lagopus Nodyn:Species: L. lagopus
Enw deuenwol
Lagopus lagopus Linnaeus, 1758

Mae'r Grugiar (Lagopus lagopus) yn aelod o deulu'r grugieir y Tetraonidae.

Mae'r Grugiar yn nythu ar draws gogledd Ewrop ac Asia ac Alaska a gogledd Canada. Mae'n nythu ar dir agored, yn enwedig rhosdir, neu mewn coed bedw.

Yn y tymor nythu mae'r Grugiar yn frown ar y cefn gyda gwyn ar yr adenydd a'r bol. Yn y gaeaf maent yn troi yn wyn, heblaw fod y gynffon yn ddu. Yr unig eithriad yw'r adar a geir ym Mhrydain Fawr ac Iwerddon sy'n frowngoch trwy'r flwyddyn ac yn nythu fel rheol lle mae grug yn tyfu.

Planhigion yw'r prif fwyd, ond mae'r cywion yn bwyta pryfed hefyd. Yr iâr sy'n gyfrifol am y cywion, heb unrhyw gymorth gan y ceiliog.

Mae'r Grugiar yn llawer llai cyffredin yng Nghymru nag oedd 50 mlynedd yn ôl, pan oedd cannoedd yn cael eu saethu mewn diwrnod mewn ambell le. Credir fod nifer o resymau am hyn, yn cynnwys bod llai o rug oherwydd fod mwy o ddefaid yn ei bori, ac hefyd effaith afiechydon.

Grugiar Brydeinig (L. l. scoticus)