Gabon: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

← Cymharer â'r fersiwn gynt Cymharer â'r fersiwn dilynol →

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu

Mewn-lein

Fersiwn yn ôl 13:09, 7 Ionawr 2017


Baner	Arfbais

Arwyddair: Dim

Anthem: La Concorde

Prifddinas

Libreville

Dinas fwyaf

Libreville

Iaith / Ieithoedd swyddogol

Ffrangeg

Llywodraeth

Gweriniaeth

• Arlywydd
• Prif Weinidog Ali Bongo Ondimba
Raymond Ndong Sima

Annibyniaeth
- Datganwyd ar Ffrainc
17 Awst 1960

Arwynebedd
- Cyfanswm
- Dŵr (%) 267,668 km² (75ain)
bron i ddim

Poblogaeth
- Amcangyfrif 2005
- Dwysedd 1,384,000 (148ain)
5.2/km² (216eg)

CMC (PGP)
- Cyfanswm
- Y pen Amcangyfrif 2005
$9.621 biliwn (136fed)
$7,055 (89ain)

Indecs Datblygiad Dynol (2003) 0.635 (123fed) – canolig

Arian cyfred Ffranc CFA (XFA)

Cylchfa amser
- Haf WAT (UTC+1)
WAT (UTC+1)

Côd ISO y wlad .ga ¹

Côd ffôn +241

Gweriniaeth yng ngorllewin Canolbarth Affrica yw Gweriniaeth Gabon neu Gabon (Ffrangeg: La République gabonaise). Mae'r boblogaeth yn isel iawn yn nhermau gwledydd Affrica. Y gwledydd cyfagos yw Gini Gyhydeddol, Camerŵn a Gweriniaeth y Congo. Mae'n wlad sy'n llawn o goedwigoedd trofaol sy'n gorwedd ar arfordir Gwlff Gini. Mae ganddi fauna a flora cyfoethog ac erys ei hamgylchedd heb ei difetha llawer. Roedd gynt yn drefedigaeth Ffrengig. Ers ei annibyniaeth ar Ffrainc yn 1960, mae hi dan reolaeth arlywyddion awtocratig, ond mae system bleidol a chyfansoddiad ganddi newydd ers y 1990au.

Hanes

Ychydig sy'n hysbys am hanes cynnar y wlad. Gwelwyd tonnau olynol o ymsefydlu yn y wlad, hyd at y 19g, gan bobloedd Pygmi i ddechrau ac yna ar raddau mwy sylweddol gan y Bantu, sy'n ffurfio mwyafrif y boblogaeth erbyn heddiw. Yn ystod y mudo hyn daeth yr Ewropeiaid cyntaf, y Portiwgaliaid, i lannau Gabon yn y 15g. Daw'r enw 'Gabon' o'r enw Portiwgaleg Gabão "penrhyn", oherwydd siâp yr aber lle saif Libreville heddiw. Cipiodd Ffrainc y wlad oddi ar Portiwgal yn 1855. Cafodd y wlad ei hannibyniaeth 17 Awst, 1960.

Gwleidyddiaeth

Mae gan Gabon system arlywyddol. Arlywydd cyntaf Gweriniaeth Gabon oedd Léon Mba. Yr ail arlywydd, o 1967 hyd 2009, oedd Omar Bongo Ondimba.

Taleithiau

Rhennir Gabon yn 9 talaith:

Iaith a diwylliant

Ffrangeg yw'r brif iaith a'r unig iaith swyddogol ond sieredir sawl iaith brodorol yn ogystal.

Gyda'i chymydog Camerŵn mae Gabon yn gartref i ddiwylliant y Ffangiaid, grŵp ethnig sy'n adnabyddus am ei dawnsiau a'i chelf dradoddiadol, yn arbennig ei masgiau trawiadol.

@@ Llinell 49: / Llinell 49: @@
 == Hanes ==
-Ychydig sy'n hysbys am hanes cynnar y wlad. Gwelwyd tonnau olynol o ymsefydlu yn y wlad, hyd at y [[19eg ganrif]], gan bobloedd [[Pygmi]] i ddechrau ac yna ar raddau mwy sylweddol gan y [[Bantu]], sy'n ffurfio mwyafrif y boblogaeth erbyn heddiw. Yn ystod y mudo hyn daeth yr [[Ewrop]]eiaid cyntaf, y [[Portiwgal]]iaid, i lannau Gabon yn y [[15fed ganrif]]. Daw'r enw 'Gabon' o'r enw [[Portiwgaleg]] ''Gabão'' "penrhyn", oherwydd siâp yr aber lle saif [[Libreville]] heddiw. Cipiodd [[Ffrainc]] y wlad oddi ar Portiwgal yn [[1855]]. Cafodd y wlad ei hannibyniaeth [[17 Awst]], [[1960]].
+Ychydig sy'n hysbys am hanes cynnar y wlad. Gwelwyd tonnau olynol o ymsefydlu yn y wlad, hyd at y [[19g]], gan bobloedd [[Pygmi]] i ddechrau ac yna ar raddau mwy sylweddol gan y [[Bantu]], sy'n ffurfio mwyafrif y boblogaeth erbyn heddiw. Yn ystod y mudo hyn daeth yr [[Ewrop]]eiaid cyntaf, y [[Portiwgal]]iaid, i lannau Gabon yn y [[15g]]. Daw'r enw 'Gabon' o'r enw [[Portiwgaleg]] ''Gabão'' "penrhyn", oherwydd siâp yr aber lle saif [[Libreville]] heddiw. Cipiodd [[Ffrainc]] y wlad oddi ar Portiwgal yn [[1855]]. Cafodd y wlad ei hannibyniaeth [[17 Awst]], [[1960]].
 == Gwleidyddiaeth ==
@@ Llinell 68: / Llinell 68: @@
 == Iaith a diwylliant ==
-[[Delwedd:Carte gabon.png|thumb|290px|right|Map o Gabon]]
+[[Delwedd:Carte gabon.png|bawd|290px|dde|Map o Gabon]]
 [[Ffrangeg]] yw'r brif iaith a'r unig iaith swyddogol ond sieredir sawl iaith brodorol yn ogystal.