Édouard Manet

Édouard Manet
Galwedigaeth	Peintiwr

Mae "'Manet'" yn ailgyfeirio i'r dudalen hon. Ni ddylid cymysgu rhwng Manet a Monet, arlunydd arall o'r un cyfnod.

Arlunydd o Ffrancwr oedd Édouard Manet (23 Ionawr 1832 - 30 Ebrill 1883), sy'n adnabyddus fel un o'r enwocaf o'r Argraffiadwyr (Ffraneg: Impressionnistes). Bu'n un o'r arlunwyr cyntaf y 19eg ganrif i beintio bywyd y cyfnod ac yn ffigwr allweddol yn y newid o Realaeth i Argraffiadaeth (Impressionnisme).

Picnic ar y gwair gan Manet; olew ar ganfas, 1863

Achosodd ei weithiau enwog cynnar Le Déjeuner sur l'herbe (Picnic ar y Gwair) ac Olympia gryn syndod pan arddangoswyd yn gyntaf. Yn ddiweddarach roedd y gweithiau yma'n hynod o bwysig yn natblygiad celf fodern gan ddylanwadu’n fawr y cenedlaethau nesaf o arlunwyr.

Wedi'i geni a magu ym Mharis, yn fab i deulu cyfoethog. Fe'i hyfforddodd gyda Thomas Couture. Roedd ei waith yn seiliedig ar y chwarae rhwng cysgod a golau, gyda nifer cyfyngedig o liwiau gan wneud defnydd pwysig o ddu. Bu hefyd yn peintio'n syth o'r model. Roedd gwaith yr arlunydd Sbaeneg Diego Velázquez (1599-1660) yn ddylanwad mawr ar ei steil.

Ym Mharis fe gymysgodd gydag ysgrifenwyr avant-garde, yn fwyaf nodweddiadol gyda Baudelaire a ymddangosodd yn ei ddarlun Y Gerddoriaeth yng Ngerddi Tuileries. Daeth ei waith yn enwog trwy 'Salon des Refusés', arddangosfa o ddarluniau a wrthodwyd gan y sefydliad Salon swyddogol.

Ym 1869 a 1987 cynhaliodd arddangosfeydd un-dyn. Yn yr 1870au, o dan ddylanwad Claude Monet a Renoir, beintiodd dirluniau a golygfeydd o strydoedd wedi'u dylanwadau gan Argraffiadaeth (Impressionnisme). Serch hynny bu'n gyndyn i arddangos ei waith gyda'r impressionnistes gan obeithio am gydnabyddiaeth y Salon.

Oriel Édouard Manet

• 
  Picnic ar y Gwair, 1863
• 
  Bar yn y Folies-Bergère, 1882
• 
  Olympia, 1863
• 
  Y Canwr Sbaeneg, 1860
  Amgueddfa Gelf Metropolitan
• 
  Bachgen yn dal cleddyf, 1861
• 
  Y Hen Gerddor,1862
  Oriel Gelf Genedlaethol
• 
  Mlle. Victorine mewn gwisg Matador, 1862
  Amgueddfa Gelf Metropolitan
• 
  Crist Farw gydag Angylion
  1864
• 
  Brwydr Kearsarge a'r Alabama, 1864
  Amgueddfa Gelf Philadelphia
• 
  Matador Farw, 1864–1865
  Oriel Gelf Genedlaethol
• 
  Yr Athronydd, (y cardotyn gyda llymeirch), 1864–1867
  Sefydliad Celf Chicago,
• 
  Codwr Clytiau, 1865–1870
  Amgueddfa Norton Simon
• 
  Y Darllen, 1865–1873
• 
  Ffliwtydd Ifanc, 1866 Musée d'Orsay
• 
  Bywyd Llonydd gyda Melon a Eirin Gwlanog, 1866
  Oriel Gelf Genedlaethol
• 
  Yr Actor Trasig (Rouvière fel Hamlet), 1866
  Oriel Gelf Genedlaethol
• 
  Merch gyda Pharot
  Amgueddfa Gelf Metropolitan, 1866
• 
  Portread Madame Brunet
  Amgeuddfa J. Paul Getty Museum, 1867
• 
  Dienyddio Brenin Maximilian, 1868
• 
  Portread Émile Zola, 1868
  Musée d'Orsay
• 
  Brecwast yn y Stiwdio (y siaced du), 1868
  Neue Pinakothek
• 
  Y Balconi, 1868–1869
  Musée d'Orsay
• 
  Hwylio, 1874
  Amgueddfa Gelf Metropolitan
• 
  Camlas Fawr Fenis (Fenis Glas)
  Amgueddfa Shelburne Museum, 1875
• 
  Madame Manet, 1874–1876
  Amgueddfa Norton Simon,
• 
  Portread Stéphane Mallarmé, 1876
  Musée d'Orsay
• 
  Nana, 1877
• 
  Rue Mosnier gyda baneri, 1878
  Amgeuddfa J. Paul Getty Museum
• 
  Yr Eirinen, 1878
  Oriel Gelf Genedlaethol
• 
  Chez le père Lathuille, 1879
  Musée des Beaux-Arts Tournai
• 
  Asbaragws, 1880
  Wallraf-Richartz Museum, Cologne, Germany
• 
  Y Biwglwr, 1882
  Amgeuddfa Gelf Dallas
• 
  Tŷ yn Rueil, 1882
  Amgeuddfa Victoria, Melbourne,
• 
  Lôn yr Ardd, Rueil, 1882
  Musée des Beaux-Arts de Dijon
• 
  Blodau mewn Fâs Gwydr, 1882
  Oriel Gelf Genedlaethol
• 
  Bywyd Llonydd, Tusw Lilac, 1883
• 
  Carnasiwn a Clematis mewn Fâs Gwydr, 1883
  Musée d'Orsay,