Cilgerran: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

**Cilgerran**
	Cilgerran
	; Y Castell
	; Cilgerran ; Cilgerran yn: Ceredigion
Sir	Ceredigion
Sir seremonïol	Dyfed
Rhanbarth
Gwlad	Cymru
Gwladwriaeth sofran	Y Deyrnas Unedig
Tref bost	CILGERRAN
Cod deialu	01239
Heddlu	Dyfed-Powys
Tân	Canolbarth a Gorllewin Cymru
Ambiwlans	Cymru
Senedd yr Undeb Ewropeaidd	Cymru
Senedd y DU	Preseli Sir Benfro
	Rhestr llefydd: y DU • Cymru • Ceredigion

Pori'r hanes yn rhyngweithiol

← Cymharer â'r fersiwn gynt Cymharer â'r fersiwn dilynol →

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu

GweledolCystrawen wici

Mewn-lein

Fersiwn yn ôl 08:55, 3 Ionawr 2017

Cyfesurynnau: 52°03′12″N 4°38′02″W / 52.05322°N 4.63396°W

Mae Cilgerran yn dref fechan ac yn gymuned yng ngogledd Sir Benfro, ger Aberteifi. Saif y dref ar lethrau deheuol Dyffryn Teifi gyferbyn â Llechryd. Mae ffyrdd yn ei gysylltu ag Aberteifi a Llechryd i'r gogledd ac Abercuch a Chastell Newydd Emlyn i'r dwyrain.

Mae Cilgerran yn un o wardiau etholaethol Sir Benfro gyda'i chyngor etholedig ei hun.

Hanes

Mae'r cyfeiriad cynharaf at y dref yn dyddio i 1204 fel maenor yr arglwyddiaeth leol ; parhaodd yn faenor hyd yr 16g. Er ei bod yn fychan roedd yn cael ei hystyried yn uno brif trefi marchnad Sir Benfro yn yr 17g, ac fe ddaeth yn fwrdeistref farchnad. Mae'r hynafiaethydd George Owen, yn 1603, yn ei disgrifio fel un o bum bwrdeistref ym Mhenfro gyda portreeve.

Yn ymyl y dref ceir adfeilion Castell Cilgerran, castell Normanaidd o'r 13g. Saif y castell ar drwyn o graig uwchlaw afon Teifi. Credir mai castell mwnt a beili a godwyd ar y safle yn wreiddiol tua'r flwyddyn 1100. Mae'r castell carreg presennol yn dyddio o ddechrau'r 13eg ganrif.

Ym mynwent eglwys Llawddog Sant ceir maen hir gydag arysgrifiadau Ogam arno. Hefyd yn y fynwent mae bedd yr anturiaethwr William Logan, a gysylltir â Mynydd Logan, Canada.

Bu Cilgerran yn enwog ar un adeg am safon y llechi a gloddiwyd yn yr ardal ac a allforiwyd o Aberteifi.

Hamdden a thwristiaeth

Cynhelir ras cwrwgl ger y dref. Mae'r ras, a gychwynwyd yn 1950, yn denu cystadleuwyr o sawl gwlad.

Cyfrifiad 2011

Yng nghyfrifiad 2011 roedd y sefyllfa fel a ganlyn:^[1]^[2]^[3]^[4]

Cyfrifiad 2011

Poblogaeth cymuned Cilgerran (pob oed) (1,507)			100%
Y nifer dros 3 oed sy'n siarad Cymraeg (Cilgerran) (775)			53%
:Y ganran drwy Gymru			19%
Y nifer sydd wedi'u geni yng Nghymru (Cilgerran) (928)			61.6%
:Y ganran drwy Gymru			73%
Y nifer mewn gwaith rhwng 16 a 74 oed(Cilgerran) (228)			34.9%
:Y ganran drwy Gymru			67.1%

Cyfeiriadau

↑ "Ystadegau Allweddol ar gyfer Cymru". Swyddfa Ystadegau Gwladol. Cyrchwyd 2012-12-12.. Poblogaeth: ks101ew. Iaith: ks207wa - noder mae'r canran hwn yn seiliedig ar y nier sy'n siarad Cymraeg allan o'r niferoedd sydd dros 3 oed. Ganwyd yng Nghymru: ks204ew. Diweithdra: ks106ew; adalwyd 16 Mai 2013.
↑ Canran y diwaith drwy Gymru; Golwg 360; 11 Rhagfyr 2012; adalwyd 16 Mai 2013
↑ Gwefan Swyddfa Ystadegau Gwladol; Niferoedd Di-waith rhwng 16 a 74 oed; adalwyd 16 Mai 2013.
↑ Gwefan Llywodraeth Cymru; Ystadegau Economaidd Allweddol, Tachwedd 2010; Mae'r gyfradd gyflogaeth ymhlith pobl 16 – 64 oed yng Nghymru yn 67.1 y cant.; adalwyd 31 Mai 2013

gw • sg • go

Trefi a phentrefi Sir Benfro

Dinas
Tyddewi
Trefi
Aberdaugleddau · Arberth · Abergwaun · Cilgerran · Dinbych-y-pysgod · Doc Penfro · Hwlffordd · Neyland · Penfro · Wdig
Pentrefi
Aber-bach · Abercastell · Abercuch · Abereiddi · Aberllydan · Amroth · Angle · Begeli · Y Beifil · Blaen-y-ffos · Boncath · Bosherston · Breudeth · Bridell · Brynberian · Burton · Caeriw · Camros · Cas-blaidd · Cas-fuwch · Cas-lai · Cas-mael · Cas-wis · Casmorys · Casnewydd-bach · Castell Gwalchmai · Castell-llan · Castellmartin · Cilgeti · Cil-maen · Clunderwen · Clydau · Cold Inn · Cosheston · Creseli · Croes-goch · Cronwern · Crymych · Crynwedd · Cwm-yr-Eglwys · Dale · Dinas · East Williamston · Eglwyswen · Eglwyswrw · Felindre Farchog · Felinganol · Freshwater East · Freystrop · Y Garn · Gumfreston · Hasguard · Herbrandston · Hermon · Hook · Hundleton · Jeffreyston · Johnston · Llanbedr Felffre · Llandudoch · Llandyfái · Llandysilio · Llanddewi Efelffre · Llanfyrnach · Llangolman · Llangwm · Llanhuadain · Llanisan-yn-Rhos · Llanrhian · Llanstadwel · Llan-teg · Llanwnda · Llanychaer · Maenclochog · Maenorbŷr · Maenordeifi · Maiden Wells · Manorowen · Marloes · Martletwy · Mathri · Y Mot · Mynachlog-ddu · Nanhyfer · Niwgwl · Nolton · Parrog · Penalun · Pentre Galar · Pontfadlen · Pontfaen · Porth-gain · Redberth · Reynalton · Rhos-y-bwlch · Rudbaxton · Rhoscrowdder · Rhosfarced · Sain Fflwrens · Sain Ffrêd · Saundersfoot · Scleddau · Slebets · Solfach · Spittal · Y Stagbwll · Star · Stepaside · Tafarn-sbeit · Tegryn · Thornton · Tiers Cross · Treamlod · Trecŵn · Tredeml · Trefaser · Trefdraeth · Trefelen · Trefgarn · Trefin · Trefwrdan · Treglarbes · Tre-groes · Treletert · Tremarchog · Uzmaston · Waterston · Yerbeston

[1] "Ystadegau Allweddol ar gyfer Cymru". Swyddfa Ystadegau Gwladol. Cyrchwyd 2012-12-12.. Poblogaeth: ks101ew. Iaith: ks207wa - noder mae'r canran hwn yn seiliedig ar y nier sy'n siarad Cymraeg allan o'r niferoedd sydd dros 3 oed. Ganwyd yng Nghymru: ks204ew. Diweithdra: ks106ew; adalwyd 16 Mai 2013.

[2] Canran y diwaith drwy Gymru; Golwg 360; 11 Rhagfyr 2012; adalwyd 16 Mai 2013

[3] Gwefan Swyddfa Ystadegau Gwladol; Niferoedd Di-waith rhwng 16 a 74 oed; adalwyd 16 Mai 2013.

[4] Gwefan Llywodraeth Cymru; Ystadegau Economaidd Allweddol, Tachwedd 2010; Mae'r gyfradd gyflogaeth ymhlith pobl 16 – 64 oed yng Nghymru yn 67.1 y cant.; adalwyd 31 Mai 2013

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ Llinell 24: / Llinell 24: @@
 ==Hanes==
 [[Delwedd:Cilgerran fair NLW3361159.jpg|bawd|chwith|Hen ffotograff gan [[John Thomas (ffotograffydd)|John Thomas]] o ffair yng Nghilgerran yn 1885.]]
-Mae'r cyfeiriad cynharaf at y dref yn dyddio i [[1204]] fel [[maenor]] yr arglwyddiaeth leol ; parhaodd yn faenor hyd yr [[16eg ganrif]]. Er ei bod yn fychan roedd yn cael ei hystyried yn uno brif trefi marchnad Sir Benfro yn yr [[17eg ganrif]], ac fe ddaeth yn fwrdeistref farchnad. Mae'r hynafiaethydd [[George Owen]], yn [[1603]], yn ei disgrifio fel un o bum bwrdeistref ym Mhenfro gyda ''portreeve''.
+Mae'r cyfeiriad cynharaf at y dref yn dyddio i [[1204]] fel [[maenor]] yr arglwyddiaeth leol ; parhaodd yn faenor hyd yr [[16g]]. Er ei bod yn fychan roedd yn cael ei hystyried yn uno brif trefi marchnad Sir Benfro yn yr [[17g]], ac fe ddaeth yn fwrdeistref farchnad. Mae'r hynafiaethydd [[George Owen]], yn [[1603]], yn ei disgrifio fel un o bum bwrdeistref ym Mhenfro gyda ''portreeve''.
-Yn ymyl y dref ceir adfeilion [[Castell Cilgerran]], [[castell]] [[Normaniaid|Normanaidd]] o'r [[13eg ganrif]]. Saif y castell ar drwyn o graig uwchlaw [[afon Teifi]]. Credir mai [[castell mwnt a beili]] a godwyd ar y safle yn wreiddiol tua'r flwyddyn [[1100]]. Mae'r castell carreg presennol yn dyddio o ddechrau'r 13eg ganrif.
+Yn ymyl y dref ceir adfeilion [[Castell Cilgerran]], [[castell]] [[Normaniaid|Normanaidd]] o'r [[13g]]. Saif y castell ar drwyn o graig uwchlaw [[afon Teifi]]. Credir mai [[castell mwnt a beili]] a godwyd ar y safle yn wreiddiol tua'r flwyddyn [[1100]]. Mae'r castell carreg presennol yn dyddio o ddechrau'r 13eg ganrif.
 Ym mynwent eglwys [[Llawddog]] Sant ceir [[maen hir]] gydag arysgrifiadau [[Ogam]] arno. Hefyd yn y fynwent mae bedd yr anturiaethwr [[William Logan]], a gysylltir â [[Mynydd Logan]], [[Canada]].
@@ Llinell 33: / Llinell 33: @@
 ==Hamdden a thwristiaeth==
-[[Delwedd:Cilgarron Castle, Pembrokeshire.jpeg|left|thumb|188x188px|Castell Cilgerran a'r Afon Teifi tua 1825]]
+[[Delwedd:Cilgarron Castle, Pembrokeshire.jpeg|chwith|bawd|188x188px|Castell Cilgerran a'r Afon Teifi tua 1825]]
 Cynhelir ras [[cwrwgl]] ger y dref. Mae'r ras, a gychwynwyd yn 1950, yn denu cystadleuwyr o sawl gwlad.