Bangor-is-y-coed: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
tacluso a Gwybodlenni gwleidyddiaeth (gogwydd) using AWB |
B canrifoedd a Delweddau, replaced: 6ed ganrif → 6g, [[File: → [[Delwedd: using AWB |
||
| Llinell 18: | Llinell 18: | ||
|longitude= -2.911186 |
|longitude= -2.911186 |
||
|map_type= |
|map_type= |
||
|static_image= [[ |
|static_image= [[Delwedd:SPIMG0001a.jpg|240px]] |
||
|static_image_caption= Y bont ym Mangor-is-y-coed |
|static_image_caption= Y bont ym Mangor-is-y-coed |
||
}} |
}} |
||
| Llinell 24: | Llinell 24: | ||
==Mynachlog Bangor is y Coed== |
==Mynachlog Bangor is y Coed== |
||
Roedd [[clas]] (mynachlog) '''Bangor is y Coed''' yn ganolfan [[crefydd]] a [[dysg]] pwysig iawn yn hanes cynnar [[Cymru]] a'r [[Ynys Brydain|Brydain]] [[Celtiaid|Geltaidd]]. Yn ôl traddodiad sefydlwyd y fynachlog enwog gan y sant [[Dunawd]] yn y [[ |
Roedd [[clas]] (mynachlog) '''Bangor is y Coed''' yn ganolfan [[crefydd]] a [[dysg]] pwysig iawn yn hanes cynnar [[Cymru]] a'r [[Ynys Brydain|Brydain]] [[Celtiaid|Geltaidd]]. Yn ôl traddodiad sefydlwyd y fynachlog enwog gan y sant [[Dunawd]] yn y [[6g]], gyda'i feibion [[Deiniol]] Wyn (nawddsant [[Bangor]] yng [[Gwynedd|Ngwynedd]]), [[Cynwyl]] a [[Gwarthan]]. Roedd y sant wedi ffoi o'r [[Hen Ogledd]] a chafodd heddwch a lloches ar lannau [[Afon Dyfrdwy]] ac felly penderfynodd sefydlu mynachlog yno. Daeth yn ganolfan bwysicaf [[cantref]] [[Maelor]] (a chwmwd [[Maelor Gymraeg]] yn ddiweddarach). |
||
Yn ôl yr hanesydd o [[Saeson|Sais]] [[Beda]], cafodd Bangor is y Coed ei dinistrio gan y Saeson yn sgîl [[Brwydr Caer]] (tua [[615]] neu [[616]]). Roedd carfan gref o'r mynachod wedi cymryd rhan yn y frwydr ei hun ond collwyd y dydd i luoedd y brenin [[Aethelfrith]] o [[Deira|Ddeira]] ([[Northumbria]] heddiw) a chollodd 1200 o'r mynachod eu bywydau. |
Yn ôl yr hanesydd o [[Saeson|Sais]] [[Beda]], cafodd Bangor is y Coed ei dinistrio gan y Saeson yn sgîl [[Brwydr Caer]] (tua [[615]] neu [[616]]). Roedd carfan gref o'r mynachod wedi cymryd rhan yn y frwydr ei hun ond collwyd y dydd i luoedd y brenin [[Aethelfrith]] o [[Deira|Ddeira]] ([[Northumbria]] heddiw) a chollodd 1200 o'r mynachod eu bywydau. |
||
Fersiwn yn ôl 22:33, 2 Ionawr 2017
- Gweler hefyd Bangor (gwahaniaethu).
| Bangor-is-y-coed | |
 Y bont ym Mangor-is-y-coed |
|
  Bangor-is-y-coed Bangor-is-y-coed yn: Cymru | |
| Poblogaeth | 1,266 Cyfrifiad 2001 |
|---|---|
| Cyfeirnod grid yr AO | SJ3895145515 |
| Sir seremonïol | Clwyd |
| Gwlad | Cymru |
| Gwladwriaeth sofran | Y Deyrnas Unedig |
| Tref bost | WRECSAM |
| Rhanbarth cod post | LL11 |
| Cod deialu | 01978 |
| Heddlu | |
| Tân | |
| Ambiwlans | Cymru |
| Senedd yr Undeb Ewropeaidd | Cymru |
| Senedd y DU | De Clwyd |
| Cynulliad Cymru | De Clwyd |
| Rhestr llefydd: y DU • Cymru • | |
Mae Bangor is y Coed, hefyd Bangor Is-Coed (Saesneg: Bangor-on-Dee) yn bentref hanesyddol a chymuned ar Afon Dyfrdwy ym mwrdeistref sirol Wrecsam. Mae cae rasio ceffylau i'r de-orllewin o'r pentref.
Mynachlog Bangor is y Coed
Roedd clas (mynachlog) Bangor is y Coed yn ganolfan crefydd a dysg pwysig iawn yn hanes cynnar Cymru a'r Brydain Geltaidd. Yn ôl traddodiad sefydlwyd y fynachlog enwog gan y sant Dunawd yn y 6g, gyda'i feibion Deiniol Wyn (nawddsant Bangor yng Ngwynedd), Cynwyl a Gwarthan. Roedd y sant wedi ffoi o'r Hen Ogledd a chafodd heddwch a lloches ar lannau Afon Dyfrdwy ac felly penderfynodd sefydlu mynachlog yno. Daeth yn ganolfan bwysicaf cantref Maelor (a chwmwd Maelor Gymraeg yn ddiweddarach).
Yn ôl yr hanesydd o Sais Beda, cafodd Bangor is y Coed ei dinistrio gan y Saeson yn sgîl Brwydr Caer (tua 615 neu 616). Roedd carfan gref o'r mynachod wedi cymryd rhan yn y frwydr ei hun ond collwyd y dydd i luoedd y brenin Aethelfrith o Ddeira (Northumbria heddiw) a chollodd 1200 o'r mynachod eu bywydau.
Does dim olion o'r fynachlog i'w gweld yno heddiw.
Y pentref
Mae pont pump bwa, Pont Bangor-is-y-coed sy'n dyddio o tua 1660 yn rhychwantu Afon Dyfrdwy yn y pentref; credir iddo gael ei chodi gan y pensaer enwog Inigo Jones.
Cyfrifiad 2011
Yng nghyfrifiad 2011 roedd y sefyllfa fel a ganlyn:[1][2][3][4]
Cyfeiriadau
- ↑ "Ystadegau Allweddol ar gyfer Cymru". Swyddfa Ystadegau Gwladol. Cyrchwyd 2012-12-12.. Poblogaeth: ks101ew. Iaith: ks207wa - noder mae'r canran hwn yn seiliedig ar y nier sy'n siarad Cymraeg allan o'r niferoedd sydd dros 3 oed. Ganwyd yng Nghymru: ks204ew. Diweithdra: ks106ew; adalwyd 16 Mai 2013.
- ↑ Canran y diwaith drwy Gymru; Golwg 360; 11 Rhagfyr 2012; adalwyd 16 Mai 2013
- ↑ Gwefan Swyddfa Ystadegau Gwladol; Niferoedd Di-waith rhwng 16 a 74 oed; adalwyd 16 Mai 2013.
- ↑ Gwefan Llywodraeth Cymru; Ystadegau Economaidd Allweddol, Tachwedd 2010; Mae'r gyfradd gyflogaeth ymhlith pobl 16 – 64 oed yng Nghymru yn 67.1 y cant.; adalwyd 31 Mai 2013
Trefi
Y Waun · Wrecsam
Pentrefi
Acrefair · Bangor-is-y-coed · Y Bers · Bronington · Brymbo · Brynhyfryd · Bwlchgwyn · Caego · Cefn Mawr · Coedpoeth · Erbistog · Froncysyllte · Garth · Glanrafon · Glyn Ceiriog · Gresffordd · Gwersyllt · Hanmer · Holt · Llai · Llanarmon Dyffryn Ceiriog · Llannerch Banna · Llan-y-pwll · Llechrydau · Llys Bedydd · Marchwiail · Marford · Y Mwynglawdd · Yr Orsedd · Owrtyn · Y Pandy · Pentre Bychan · Pentredŵr · Pen-y-bryn · Pen-y-cae · Ponciau · Pontfadog · Rhiwabon · Rhos-ddu · Rhosllannerchrugog · Rhostyllen · Rhosymedre · Talwrn Green · Trefor · Tregeiriog · Tre Ioan · Wrddymbre