Gwyddorau cymdeithas: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Rpyle731 (sgwrs | cyfraniadau) B stub sort |
Dim crynodeb golygu |
||
| Llinell 1: | Llinell 1: | ||
Astudiaethau sy'n ymwneud ag agweddau [[cymdeithas]]ol a [[diwylliant|diwylliannol]] [[bod dynol|bodau dynol]] yw'r '''gwyddorau cymdeithas'''. [[Perthynas gymdeithasol|Perthnasau a chysylltiadau cymdeithasol]] rhwng unigolion a [[grŵp (cymdeithaseg)|grwpiau]] yw canolbwynt y gwyddorau cymdeithas. Yn eu cwmpas mae [[anthropoleg ddiwylliannol]] a [[anthropoleg gymdeithasol|chymdeithasol]], [[cymdeithaseg]], [[seicoleg gymdeithasol]], [[gwyddor gwleidyddiaeth]], ac [[economeg]]. Yn aml cynhwysir hefyd [[daearyddiaeth gymdeithasol]] ac [[daearyddiaeth economaidd|economaidd]], agweddau cymdeithasol [[addysg]], [[hanes]], [[cyfraith gymharol|astudiaethau cymharol o'r gyfraith]], a [[rheolaeth]] a [[busnes]]. |
|||
[[Astudiaeth]]au o wahanol agweddau [[dyn]]ol ar y byd yw '''gwyddorau cymdeithas'''. |
|||
Datblygodd y ddisgyblaeth hon yn sgil dyfodiad y [[dull gwyddonol]] yn ystod oes [[yr Oleuedigaeth]]. Yn y 19eg ganrif fe'i rhennir yn [[anthropoleg]], gwyddor gwleidyddiaeth, [[seicoleg]], a chymdeithaseg, a chafodd damcaniaethau eang effaith sylweddol ar y maes. Ymhlith enwau mawr y cyfnod hwn oedd [[Auguste Comte]], [[Karl Marx]] a [[Herbert Spencer]]. Yn yr 20fed ganrif datblygodd [[methodoleg]] y gwyddorau cymdeithas yn sylweddol: [[ymchwil mesurol]], [[ystadegaeth]], [[empiriaeth]], a chymwyso'r maes at ddefnydd ymarferol.<ref>{{eicon en}} [http://www.encyclopedia.com/topic/social_science.aspx#2 social science], ''The Columbia Encyclopedia'', 6ed argraffiad (Gwasg Prifysgol Columbia, 2016).</ref> |
|||
{{Eginyn anthropoleg}} |
|||
Ers y 1950au defnyddir y term [[gwyddorau ymddygiad]] hefyd am yr un bynciau a gwmpasir gan y gwyddorau cymdeithas. Mae'r term hwn yn tynnu sylw at y cysylltiad rhwng y gwyddorau cymdeithas a'r [[gwyddorau bywyd]] sy'n ymwneud ag [[ymddygiad dynol]], megis [[anthropoleg fiolegol]] a [[seicoleg ffisiolegol]].<ref>{{dyf Britannica |url=http://www.britannica.com/topic/social-science |teitl=social science |dyddiadcyrchiad=24 Ebrill 2016 }}</ref> |
|||
== Gweler hefyd == |
|||
* [[Athroniaeth]] |
|||
* [[Y dyniaethau]] |
|||
* [[Ysgolheictod]] |
|||
== Cyfeiriadau == |
|||
{{cyfeiriadau}} |
|||
{{gwyddorau cymdeithas}} |
{{gwyddorau cymdeithas}} |
||
[[Categori:Gwyddorau cymdeithas| ]] |
[[Categori:Gwyddorau cymdeithas| ]] |
||
[[Categori:Cymdeithas]] |
|||
[[Categori:Disgyblaethau academaidd]] |
|||
Fersiwn yn ôl 19:39, 24 Ebrill 2016
Astudiaethau sy'n ymwneud ag agweddau cymdeithasol a diwylliannol bodau dynol yw'r gwyddorau cymdeithas. Perthnasau a chysylltiadau cymdeithasol rhwng unigolion a grwpiau yw canolbwynt y gwyddorau cymdeithas. Yn eu cwmpas mae anthropoleg ddiwylliannol a chymdeithasol, cymdeithaseg, seicoleg gymdeithasol, gwyddor gwleidyddiaeth, ac economeg. Yn aml cynhwysir hefyd daearyddiaeth gymdeithasol ac economaidd, agweddau cymdeithasol addysg, hanes, astudiaethau cymharol o'r gyfraith, a rheolaeth a busnes.
Datblygodd y ddisgyblaeth hon yn sgil dyfodiad y dull gwyddonol yn ystod oes yr Oleuedigaeth. Yn y 19eg ganrif fe'i rhennir yn anthropoleg, gwyddor gwleidyddiaeth, seicoleg, a chymdeithaseg, a chafodd damcaniaethau eang effaith sylweddol ar y maes. Ymhlith enwau mawr y cyfnod hwn oedd Auguste Comte, Karl Marx a Herbert Spencer. Yn yr 20fed ganrif datblygodd methodoleg y gwyddorau cymdeithas yn sylweddol: ymchwil mesurol, ystadegaeth, empiriaeth, a chymwyso'r maes at ddefnydd ymarferol.[1]
Ers y 1950au defnyddir y term gwyddorau ymddygiad hefyd am yr un bynciau a gwmpasir gan y gwyddorau cymdeithas. Mae'r term hwn yn tynnu sylw at y cysylltiad rhwng y gwyddorau cymdeithas a'r gwyddorau bywyd sy'n ymwneud ag ymddygiad dynol, megis anthropoleg fiolegol a seicoleg ffisiolegol.[2]
Gweler hefyd
Cyfeiriadau
- ↑ (Saesneg) social science, The Columbia Encyclopedia, 6ed argraffiad (Gwasg Prifysgol Columbia, 2016).
- ↑ (Saesneg) social science. Encyclopædia Britannica. Adalwyd ar 24 Ebrill 2016.
| Gwyddorau cymdeithas |
|---|
| Addysg | Anthropoleg | Cymdeithaseg | Daearyddiaeth ddynol | Economeg |
| Gwyddor gwleidyddiaeth | Hanes | Ieithyddiaeth | Rheolaeth | Seicoleg |