Y Môr Canoldir: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

← Cymharer â'r fersiwn gynt Cymharer â'r fersiwn dilynol →

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu

Mewn-lein

Fersiwn yn ôl 13:03, 14 Mawrth 2016

Môr rhwng Ewrop, Asia ac Affrica yw'r Môr Canoldir (2.5 miliwn km²). Cafodd ei enw o'r Lladin mediterraneus (medius, 'canol' + terra, 'tir'), ond roedd y Rhufeiniaid yn ei alw'n Mare Nostrum, sef 'ein môr ni'.

Daearyddiaeth

Mae Culfor Gibraltar yn cysylltu'r Môr Canoldir â'r Môr Iwerydd yn y gorllewin ac mae Môr Marmara, y Dardanelles a'r Bosphorus yn ei gysylltu â'r Môr Du yn y dwyrain. Mae Môr Marmara yn ran o'r Môr Canoldir ym marn rhai pobl. Yn y de-ddwyrain mae Camlas Suez yn cysylltu'r Môr Canoldir a'r Môr Coch. Ceir nifer sylweddol o ynysoedd yn y Môr Canoldir (gweler isod), yn arbennig yn y gogledd-ddwyrain rhwng Asia Leiaf a Gwlad Groeg.

Hinsawdd

Mae hinsawdd arbennig o amgylch y Môr Canoldir, a nodweddir gan aeafau byr a chymhedrol ar y cyfan a hafau poeth, er ei bod yn amrywio o wlad i wlad o gwmpas y môr.

Ynysoedd

Mae ynysoedd mawr y Môr Canoldir yn cynnwys:

Cyprus, Creta a Rhodes yn y dwyrain.
Sardinia, Corsica, Sisili, Malta a Djerba yn y canolbarth.
Ibiza, Majorca a Menorca (yr Ynysoedd Balearig) yn y gorllewin.

Yn y Môr Aegeaidd ceir nifer mawr o ynysoedd llai a'r rhan fwyaf yn perthyn i Wlad Groeg.

Gwledydd

Y gwledydd sydd ar lannau y Môr Canoldir yw:

Ewrop (o'r gorllewin i'r dwyrain): Sbaen, Ffrainc, Monaco, yr Eidal, Slofenia, Croatia, Bosnia a Hertsegofina, Montenegro, Albania, Gwlad Groeg a Thwrci
Asia (o'r gogledd i'r de): Twrci, Syria, Libanus, Israel a Phalesteina
Affrica (o'r dwyrain i'r gorllewin): yr Aifft, Libia, Tiwnisia, Algeria a Moroco
Ynysoedd sydd yn wledydd yw Cyprus a Malta. Lleolir Gweriniaeth Dwrcaidd Gogledd Cyprus yng ngogledd ynys Cyprus, ond dim ond Twrci sy'n cydnabod hon yn wlad.

@@ Llinell 1: / Llinell 1: @@
 [[Delwedd:Mediterranean Relief.jpg|300px|bawd|Y Môr Canoldir]]
 [[Delwedd:Mediterranean Sea 16.61811E 38.99124N.jpg|300px|bawd|Llun lloeren cyfansawdd o'r '''Môr Canoldir''']]
-Môr rhwng [[Ewrop]], [[Asia]] ac [[Affrica]] yw'r '''Môr Canoldir''' (2.5 miliwn km²). Cafodd ei enw o'r [[Lladin]] ''mediterraneus'' (''medius'', 'canol' + ''terra'', 'tir'), ond roedd y [[Rhufeiniaid]] yn ei alw yn ''Mare Nostrum'', sef 'ein môr ni'.
+Môr rhwng [[Ewrop]], [[Asia]] ac [[Affrica]] yw'r '''Môr Canoldir''' (2.5 miliwn km²). Cafodd ei enw o'r [[Lladin]] ''mediterraneus'' (''medius'', 'canol' + ''terra'', 'tir'), ond roedd y [[Rhufeiniaid]] yn ei alw'n ''Mare Nostrum'', sef 'ein môr ni'.
 == Daearyddiaeth ==