Mari I, brenhines Lloegr: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
B →Ffynonellau: remove redundant template, link FA now managed from Wikidata, removed: {{Cyswllt erthygl ddethol|de}} (2) using AWB |
cywiro |
||
| Llinell 1: | Llinell 1: | ||
[[Delwedd:Maria Tudor1.jpg|bawd| Y Frenhines Mari Tudur]] |
[[Delwedd:Maria Tudor1.jpg|bawd| Y Frenhines Mari Tudur]] |
||
Bu '''Mari I''' (neu '''Mari Tudur''') ([[18 Chwefror]] [[1516]] - [[17 Tachwedd]] [[1558]]) yn Frenhines [[Lloegr]] ac [[Iwerddon]] o [[19 Gorffennaf]] [[1553]] hyd at ei marwolaeth ym [[1558]]. |
Bu '''Mari I''' (neu '''Mari Tudur''') ([[18 Chwefror]] [[1516]] - [[17 Tachwedd]] [[1558]]) yn Frenhines [[Lloegr]] ac [[Iwerddon]] o [[19 Gorffennaf]] [[1553]] hyd at ei marwolaeth ym [[1558]]. Roedd yn ferch i [[Harri VIII, brenin Lloegr]], a'i wraig gyntaf [[Catrin o Aragon]]. |
||
Ar ôl ennill y goron yn [[1553]] ar farwolaeth ei brawd hŷn, [[Edward VI, brenin Lloegr|Edward VI]], penderfynodd Mari ailsefydlu Catholigiaeth Rufeinig yng Nghymru, Lloegr ac Iwerddon. Yn sgil ei phenderfyniad, gorfodwyd i lawer o Brotestaniaid encilio i'r Cyfandir, gan gynnwys nifer o Gymry blaenllaw megis [[Richard Davies]]. Llosgwyd bron tri chant o ferthyron Protestannaidd yn ystod ei theyrnasiad, gan gynnwys tri yng Nghymru |
Ar ôl ennill y goron yn [[1553]] ar farwolaeth ei brawd hŷn, [[Edward VI, brenin Lloegr|Edward VI]], penderfynodd Mari ailsefydlu [[Catholigiaeth|Catholigiaeth Rufeinig]] yng Nghymru, Lloegr ac Iwerddon. Yn sgil ei phenderfyniad, gorfodwyd i lawer o Brotestaniaid encilio i'r Cyfandir, gan gynnwys nifer o Gymry blaenllaw megis yr esgob [[Richard Davies]] (1501 – 7 Tachwedd 1581). Llosgwyd bron tri chant o ferthyron Protestannaidd yn ystod ei theyrnasiad, gan gynnwys tri yng Nghymru: [[Rawlins White]] yng [[Caerdydd|Nghaerdydd]], [[Robert Ferrar]] yng [[Caerfyrddin|Nghaerfyrddin]] a [[William Nichol]] yn [[Hwlffordd]]. |
||
Priododd [[Felipe II, brenin Sbaen]], ar y [[25 Gorffennaf]] [[1554]] |
Priododd Mari [[Felipe II, brenin Sbaen]], ar y [[25 Gorffennaf]] [[1554]] ond roedd yn briodas amhoblogaidd iawn yn Lloegr. |
||
Ar ôl marwolaeth sydyn Mari ym [[1558]], ailgyflwynodd ei hanner chwaer [[Elisabeth I, brenhines Lloegr|Elisabeth]] y grefydd Brotestannaidd yng Nghymru, Lloegr ac Iwerddon. |
Ar ôl marwolaeth sydyn Mari ym [[1558]], ailgyflwynodd ei hanner chwaer [[Elisabeth I, brenhines Lloegr|Elisabeth]] y grefydd Brotestannaidd yng Nghymru, Lloegr ac Iwerddon. |
||
== Hanes == |
== Hanes == |
||
Cyn iddi ddod yn frenhines gyntaf [[Lloegr]], roedd [[Edward VI]] eisiau i'w gyfnither ei ddilyn ef yn yr olyniaeth frenhinol. Ond ar ôl brwydr hir, ennillodd Mari |
Cyn iddi ddod yn frenhines gyntaf [[Lloegr]], roedd [[Edward VI]] eisiau i'w gyfnither ei ddilyn ef yn yr olyniaeth frenhinol. Ond ar ôl brwydr hir, ennillodd Mari yr hawl hwnnw. |
||
<!-- ANGEN AILSGWENNU HYN! --> |
|||
<!-- Ond roedd ganddi garn gref am ddewisiadau Edward am effeithiau crefyddol. Dewisiodd dilyn Catholigion, trwy ladd unrhyw un a oedd yn mynd yn erbyn ei dewisidau hi fel rheolwr y deyrnas. Yn enwedig y Protestaniaid a oedd yn erbyn credoau'r [[Catholig]]ion am reolau'r eglwys a sut i addoli a dilyn credoau [[Duw]]. --> |
|||
<!-- Mi roedd dadlau hir am fodolaeth baban Mari a oedd gyda teimlad am bron flwyddyn cyn iddi deall fod nad baban oedd e ond cwympodd mewn i salwch, cyn ei marwolaeth sydyn. --> |
|||
== Ffynonellau == |
== Ffynonellau == |
||
| Llinell 21: | Llinell 18: | ||
{{bocs olyniaeth | cyn = [[Edward VI, brenin Lloegr|Edward VI]] | teitl = [[Brenhinoedd a breninesau Lloegr|Brenhines Lloegr]] | blynyddoedd = [[19 Gorffennaf]] [[1553]] – [[17 Tachwedd]] [[1558]] | ar ôl = [[Elisabeth I, brenhines Lloegr|Elisabeth I]]}} |
{{bocs olyniaeth | cyn = [[Edward VI, brenin Lloegr|Edward VI]] | teitl = [[Brenhinoedd a breninesau Lloegr|Brenhines Lloegr]] | blynyddoedd = [[19 Gorffennaf]] [[1553]] – [[17 Tachwedd]] [[1558]] | ar ôl = [[Elisabeth I, brenhines Lloegr|Elisabeth I]]}} |
||
{{diwedd-bocs}} |
{{diwedd-bocs}} |
||
| Llinell 30: | Llinell 26: | ||
[[Categori:Genedigaethau 1516]] |
[[Categori:Genedigaethau 1516]] |
||
[[Categori:Marwolaethau 1558]] |
[[Categori:Marwolaethau 1558]] |
||
{{eginyn Saeson}} |
|||
Fersiwn yn ôl 08:31, 18 Chwefror 2016
Bu Mari I (neu Mari Tudur) (18 Chwefror 1516 - 17 Tachwedd 1558) yn Frenhines Lloegr ac Iwerddon o 19 Gorffennaf 1553 hyd at ei marwolaeth ym 1558. Roedd yn ferch i Harri VIII, brenin Lloegr, a'i wraig gyntaf Catrin o Aragon.
Ar ôl ennill y goron yn 1553 ar farwolaeth ei brawd hŷn, Edward VI, penderfynodd Mari ailsefydlu Catholigiaeth Rufeinig yng Nghymru, Lloegr ac Iwerddon. Yn sgil ei phenderfyniad, gorfodwyd i lawer o Brotestaniaid encilio i'r Cyfandir, gan gynnwys nifer o Gymry blaenllaw megis yr esgob Richard Davies (1501 – 7 Tachwedd 1581). Llosgwyd bron tri chant o ferthyron Protestannaidd yn ystod ei theyrnasiad, gan gynnwys tri yng Nghymru: Rawlins White yng Nghaerdydd, Robert Ferrar yng Nghaerfyrddin a William Nichol yn Hwlffordd.
Priododd Mari Felipe II, brenin Sbaen, ar y 25 Gorffennaf 1554 ond roedd yn briodas amhoblogaidd iawn yn Lloegr.
Ar ôl marwolaeth sydyn Mari ym 1558, ailgyflwynodd ei hanner chwaer Elisabeth y grefydd Brotestannaidd yng Nghymru, Lloegr ac Iwerddon.
Hanes
Cyn iddi ddod yn frenhines gyntaf Lloegr, roedd Edward VI eisiau i'w gyfnither ei ddilyn ef yn yr olyniaeth frenhinol. Ond ar ôl brwydr hir, ennillodd Mari yr hawl hwnnw.
Ffynonellau
- Davies, John. Hanes Cymru (Llundain: Penguin, 1990)
| Rhagflaenydd: Edward VI |
Brenhines Lloegr 19 Gorffennaf 1553 – 17 Tachwedd 1558 |
Olynydd: Elisabeth I |