Thyroid: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Oddi ar Wicipedia
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Penyderyn (sgwrs | cyfraniadau)
BDim crynodeb golygu
cyfuno
Llinell 1: Llinell 1:
{{cyfuno|Thyroid|discuss=Sgwrs:Thyroid#Cynnig i gyfuno|date=Chwefror 2016}}
Mewn [[anatomeg]], y '''theiroid''' ydy'r [[chwarren endocrin]] fwyaf yn y corff. Fe'i lleolir yn y [[gwddf]], ychydig o dan [[cartilag y thyroid|gartilag y thyroid]] ( a elwir mewn dynion weithiau'n 'Afal Adda'). O'r gair Groeg 'drws' y daw'r enw, oherwydd siap y cartilag gerllaw. Gwaith y thyroid ydyw rheoli pa mor gyflym mae'r corff yn llosgi [[egni]], gwneud [[protin|protinau]], a pha mor sensitif ydy'r corff i'r [[hormonau]].
[[Delwedd:Illu endocrine system.png|dde|bawd|Prif chwarennau'r endocrin: ([[Gwryw]] ar y chwith, [[benyw]] ar y dde)</br>
'''1''' [[Corffyn pineol]]
'''2''' [[Chwarren bitwidol]]
'''3''' [[Theiroid|Y chwarren theiroid]]
'''4''' [[Hypothalmws]]
'''5''' [[Chwarren adrenal]]
'''6''' [[Pancreas]]
'''7''' [[Ofari]]
'''8''' [[Caill|Y ceilliau]]]]
Y '''thyroid''' yw un o [[chwarren endocrin|chwarennau endocrin]] mwya'r corff, sy'dd wedi'i lleoli yn y [[gwddw]] ychydig is nag afal brunant, mewn dynion. Ei bwrpas ydy rheoli pa mor gyflym mae'r corff yn llosgi [[egni]], gwneud [[protin]]au a rheoli sensitifrwydd y corff i hormonau eraill.


Mae'n gwneud hyn drwy gynhyrchu hormonau ei hun: hormonau thyrocsin (T4) a triiodothyronin (T3), yn bennaf. Mae'r rhain yn rheoli graddfa [[metaboledd]] y corff a [[datblygiad y corff]]. Mae'r corff angen [[iodin]] i gynhyrchu'r hormonau hyn. Mae'r thyroid hefyd yn cynhyrchu hormon calcitonin, sy'n bwysig yn rheolaeth calsiwm y corff.
Mae'n gwneud hyn drwy gynhyrchu hormonau theiroid, [[thyrocsin]] (T<sub>4</sub>) a [[triiodothyronin]] (T<sub>3</sub>) gan fwyaf. Yr hormonau hyn sy'n rheoli cyfradd y [[metabolaeth]] ac maent yn effeithio twf a chyflymder llawer o systemau eraill yn y corff. Ceir [[iodin]] a [[tyrosin]] mewn T<sub>3</sub> a T<sub>4</sub>. Mae'r theiroid hefyd yn medru cynhyrchu [[calcitonin]], sy'n chwarae rhan mewn homeostasis calsiwm.


Yr [[hypothalmws]] a'r [[chwarrennau bitwidol]] sy'n rheoli'r theiroid. Daw'r enw o'r hen air Groeg am 'darian' oherwydd fod y cartilag theiroid o siap tebyg i darian Groegaidd. Gall y theiroid ar adegau orweithio neu dangyflawni, dau o'r problemau mwyaf cyffredin.
Caiff ei reoli gan yr [[heipothalmws]] a'r [[chwarren bitwidol]].


Mae dau ddiffyg neu broblem a all godi ar y thyroid: y thyroid yn gorweithio ac yn tanweithio. Gelwir y diffygion hyn yn 'hyperthyroid' - pan mae'r theiroid yn gor-weithio, a 'hypothyroid' pan mae'r theiroid yn tanweithio.
Mae dau ddiffyg neu broblem a all godi ar y thyroid: y thyroid yn gorweithio ac yn tanweithio. Gelwir y diffygion hyn yn 'hyperthyroid' - pan mae'r theiroid yn gor-weithio, a 'hypothyroid' pan mae'r theiroid yn tanweithio.

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}


[[Categori:System endocrin]]
[[Categori:System endocrin]]
[[Categori:Anatomeg ddynol]]
[[Categori:Anatomeg ddynol]]
[[Categori:Pen]]
[[Categori:Pen]]

[[el:Θυρεοειδής Αδένας]]
[[pt:Tiróide]]
[[vi:Giáp trạng]]
[[tr:Tiroid bezi]]
[[yi:טיירויד]]

Fersiwn yn ôl 18:50, 8 Chwefror 2016

Prif chwarennau'r endocrin: (Gwryw ar y chwith, benyw ar y dde)
1 Corffyn pineol 2 Chwarren bitwidol 3 Y chwarren theiroid 4 Hypothalmws 5 Chwarren adrenal 6 Pancreas 7 Ofari 8 Y ceilliau

Y thyroid yw un o chwarennau endocrin mwya'r corff, sy'dd wedi'i lleoli yn y gwddw ychydig is nag afal brunant, mewn dynion. Ei bwrpas ydy rheoli pa mor gyflym mae'r corff yn llosgi egni, gwneud protinau a rheoli sensitifrwydd y corff i hormonau eraill.

Mae'n gwneud hyn drwy gynhyrchu hormonau theiroid, thyrocsin (T4) a triiodothyronin (T3) gan fwyaf. Yr hormonau hyn sy'n rheoli cyfradd y metabolaeth ac maent yn effeithio twf a chyflymder llawer o systemau eraill yn y corff. Ceir iodin a tyrosin mewn T3 a T4. Mae'r theiroid hefyd yn medru cynhyrchu calcitonin, sy'n chwarae rhan mewn homeostasis calsiwm.

Yr hypothalmws a'r chwarrennau bitwidol sy'n rheoli'r theiroid. Daw'r enw o'r hen air Groeg am 'darian' oherwydd fod y cartilag theiroid o siap tebyg i darian Groegaidd. Gall y theiroid ar adegau orweithio neu dangyflawni, dau o'r problemau mwyaf cyffredin.

Mae dau ddiffyg neu broblem a all godi ar y thyroid: y thyroid yn gorweithio ac yn tanweithio. Gelwir y diffygion hyn yn 'hyperthyroid' - pan mae'r theiroid yn gor-weithio, a 'hypothyroid' pan mae'r theiroid yn tanweithio.

Cyfeiriadau