Yr Hen Ogledd: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
ehangu |
chwaneg |
||
| Llinell 39: | Llinell 39: | ||
*[[Pictiaid|Y Brithwyr]], neu'r [[Pictiaid]] |
*[[Pictiaid|Y Brithwyr]], neu'r [[Pictiaid]] |
||
*[[Dalriada]], teyrnas Gwyddelig |
*[[Dalriada]], teyrnas Gwyddelig |
||
==Gweler hefyd== |
|||
*[[Canu'r Bwlch]] |
|||
*[[Hengerdd]] |
|||
==Llyfryddiaeth== |
|||
*Rachel Bromwich a R. Brinley Jones (gol.), ''Astudiaethau ar yr Hengerdd'' (Caerdydd, 1978) |
|||
*K. H. Jackson, ''Language and History in Early Britain'' (Caeredin, 1953) |
|||
*Ifor Williams (gol.), ''Canu Aneirin'' (Caerdydd, 1938; argraffiad newydd, 1961) |
|||
* eto (gol.), ''Canu Taliesin'' (Caerdydd, 1960) |
|||
* eto, ''The Beginnings of Welsh Poetry'' (Caerdydd, 1972) |
|||
{{eginyn}} |
{{eginyn}} |
||
Fersiwn yn ôl 19:31, 24 Gorffennaf 2007
Mae'r term yr Hen Ogledd yn cyfeirio at diriogaeth teyrnasoedd Brythonaidd yr ardal sydd erbyn heddiw yn ogledd Lloegr a de'r Alban yn y cyfnod yn dilyn ymadawiad y Rhufeiniaid, sef o tua'r bumed i'r seithfed ganrif. O'r Hen Ogledd daeth y llenyddiaeth Gymraeg gynharaf, cerddi arwrol gan feirdd yr Hengerdd am y brwydro rhwng teyrnasoedd y Brythoniaid a llwythau'r Eingl-Sacsoniaid oedd yn ceisio goresgyn y Brythoniaid a meddianu eu tir. O'r Hen Ogledd daeth Cunedda Wledig a'i ddilynwyr hefyd, sefydlwyr teyrnas Gwynedd.
Teyrnasoedd a lleoedd
- Aeron
- Alclud, prif ganolfan Ystrad Clud
- Argoed Llwyfain
- Catraeth (Catterick yn Swydd Efrog heddiw)
- Din Eidyn, prif ganolfan Manaw Gododdin
- Coed Celyddon
- Din Reged, prif ganolfan Rheged (ger Stranraer)
- Elfed (Elmet), canolbarth gogledd Lloegr heddiw
- Llwyfenydd
- Manaw Gododdin, teyrnas y Votadini
- Metcauld (ynys Lindisfarne)
- Rheged, ardal Galloway a Chaerliwelydd
- Ystrad Clud
Arweinwyr, beirdd a chymeriadau eraill
- Aneirin, a gyfansoddodd Y Gododdin
- Coel Hen, brenin neu arweinydd ôl-Rufeinig
- Cunedda Wledig, sefydlwr Gwynedd
- Gwallog, brenin Elfed efallai
- Mynyddog Mwynfawr, brenin Gododdin
- Myrddin Wyllt, cymeriad chwedlonol
- Owain ab Urien, mab Urien Rheged
- Rhydderch Hen, brenin Ystrad Clud
- Taliesin, bardd Urien Rheged a'i fab Owain
- Urien Rheged, brenin Rheged
Gelynion a chyngreiriaid Gwŷr y Gogledd
Eingl-Sacsoniaid y gogledd
Gwyddelod a Phictiaid
- Y Brithwyr, neu'r Pictiaid
- Dalriada, teyrnas Gwyddelig
Gweler hefyd
Llyfryddiaeth
- Rachel Bromwich a R. Brinley Jones (gol.), Astudiaethau ar yr Hengerdd (Caerdydd, 1978)
- K. H. Jackson, Language and History in Early Britain (Caeredin, 1953)
- Ifor Williams (gol.), Canu Aneirin (Caerdydd, 1938; argraffiad newydd, 1961)
- eto (gol.), Canu Taliesin (Caerdydd, 1960)
- eto, The Beginnings of Welsh Poetry (Caerdydd, 1972)
