William Williams, Pantycelyn: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

William Williams, Pantycelyn
William Williams, Pantycelyn
Galwedigaeth	arweinydd crefyddol, llenor

Pori'r hanes yn rhyngweithiol

← Cymharer â'r fersiwn gynt Cymharer â'r fersiwn dilynol →

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu

GweledolCystrawen wici

Mewn-lein

Fersiwn yn ôl 10:27, 3 Chwefror 2016

Bardd, emynydd ac awdur rhyddiaith grefyddol oedd William Williams (1717 - 11 Ionawr 1791), neu (Williams) Pantycelyn. Roedd yn frodor o blwyf Llanfair-ar-y-bryn, Sir Gaerfyrddin. Mae'n cael ei adnabod fel "Pantycelyn" ar ôl enw y ffermdy y bu'n byw ynddo, yn y bryniau ger Pentre Tŷ-gwyn.

Ei fywyd

Pantycelyn, Llanfair-ar-y-bryn (ffotograff gan John Thomas, tua 1885)

Cafodd droedigaeth wrth wrando ar Howel Harris yn pregethu yn Nhalgarth yn 1737. Er iddo fod yn gurad i Theophilus Evans am gyfnod, gwrthodwyd ei urddo yn offeiriad yn Eglwys Loegr yn 1743 oherwydd ei gysylltiadau â'r Methodistiaid. Ar ôl hynny canolbwyntiodd ar weithio dros y mudiad Methodistaidd. Roedd yn bregethwr teithiol a daeth yn enwog am ei allu arbennig i arwain seiadau. Ef ynghyd â Daniel Rowland a Howel Harris oedd prif arweinwyr y Methodistiaid yng Nghymru yn y ddeunawfed ganrif. Trwy ei emynau, yn enwedig, ef yw un o'r dylanwadau pwysicaf ar y diwylliant Cymraeg yn y bedwaredd ganrif ar bymtheg a'r ugeinfed ganrif. Saif Capel Coffa William Williams Pantycelyn yn Llanymddyfri. Claddwyd ef yn Eglwys Llanfair-ar-y-bryn ar gyrion tref Llanymddyfri.

Ei waith

Roedd yn awdur toreithiog yn y Gymraeg. Ei enw barddol oedd "Pantycelyn" ond fe'i adnabyddir hefyd fel "Y Pêr Ganiedydd" oherwydd dwysder a melysder ei ganu. Ysgrifennodd rai emynau Saesneg. Mae ei emyn, Guide me, O thou great Jehovah (sy'n cynnwys y geiriau 'Bread of Heaven, feed me now and evermore', ac a genir fel arfer ar yr emyn-dôn Cwm Rhondda) yn parhau yn hynod boblogaidd yn fyd-eang.

Llyfryddiaeth

Llyfrau Pantycelyn

Aleluia (1742-49)
Caniadau y rhai sydd ar y Môr o Wydr (1762)
Ffarwel Weledig, Groesaw Anweledig Bethau (1763-69)
Gloria in Excelsis (1771-72)
Golwg ar Deyrnas Crist (1756)
Bywyd a Marwolaeth Theomemphus (1764)
Pantheologia, neu hanes holl grefyddau'r byd (1762)
Crododil Afon yr Aifft (1767)
Hanes Bywyd a Marwolaeth Tri Wyr o Sodom a'r Aifft (1768)
Drws y Society Profiad (1777)
Cyfarwyddwr Priodas (1777)

Astudiaethau

Ceir llyfryddiaeth lawn o weithiau gan Bantycelyn ac amdano yn Derec Llwyd Morgan (gol.), Meddwl a Dychymyg Williams Pantycelyn (Llandysul: Gwasg Gomer, 1991)

Dolen allanol

Llawysgrif o farddoniaeth Pantycelyn ar Y Drych Digidol, Llyfrgell Genedlaethol Cymru
William Williams yn Y Bywgraffiadur Cymreig

@@ Llinell 38: / Llinell 38: @@
 | nodiadau         =
 }}
-[[Delwedd:Pantycelyn, Llanfair-ar-y-bryn (8363306881).jpg|thumb|265x265px|Pantycelyn, Llanfair-ar-y-bryn, c.1885]]
 [[Bardd]], [[emyn]]ydd ac awdur rhyddiaith grefyddol oedd '''William Williams''' ([[1717]] - [[11 Ionawr]] [[1791]]), neu '''(Williams) Pantycelyn'''. Roedd yn frodor o blwyf [[Llanfair-ar-y-bryn]], [[Sir Gaerfyrddin]]. Mae'n cael ei adnabod fel "Pantycelyn" ar ôl enw y ffermdy y bu'n byw ynddo, yn y bryniau ger [[Pentre Tŷ-gwyn]].
 ==Ei fywyd==
+[[Delwedd:Pantycelyn.jpg|bawd|chwith|Pantycelyn, Llanfair-ar-y-bryn (ffotograff gan [[John Thomas (ffotograffydd)|John Thomas]], tua 1885)]]
 Cafodd droedigaeth wrth wrando ar [[Howel Harris]] yn pregethu yn [[Talgarth|Nhalgarth]] yn [[1737]]. Er iddo fod yn gurad i [[Theophilus Evans]] am gyfnod, gwrthodwyd ei urddo yn offeiriad yn [[Eglwys Loegr]] yn [[1743]] oherwydd ei gysylltiadau â'r [[Methodistiaid]]. Ar ôl hynny canolbwyntiodd ar weithio dros y mudiad Methodistaidd. Roedd yn bregethwr teithiol a daeth yn enwog am ei allu arbennig i arwain seiadau. Ef ynghyd â [[Daniel Rowland]] a Howel Harris oedd prif arweinwyr y Methodistiaid yng Nghymru yn [[18fed ganrif|y ddeunawfed ganrif]]. Trwy ei emynau, yn enwedig, ef yw un o'r dylanwadau pwysicaf ar y diwylliant Cymraeg yn [[19eg ganrif|y bedwaredd ganrif ar bymtheg]] a'r [[20fed ganrif|ugeinfed ganrif]]. Saif ''Capel Coffa William Williams Pantycelyn'' yn [[Llanymddyfri]]. Claddwyd ef yn Eglwys [[Llanfair-ar-y-bryn]] ar gyrion tref Llanymddyfri.
 ==Ei waith==
+[[Delwedd:William William Gravestone.jpg|bawd|de|250px|Carreg fedd William Williams, Pantycelyn]]
 Roedd yn awdur toreithiog yn y Gymraeg. Ei enw barddol oedd "Pantycelyn" ond fe'i adnabyddir hefyd fel "Y Pêr Ganiedydd" oherwydd dwysder a melysder ei ganu. Ysgrifennodd rai emynau Saesneg. Mae ei emyn, ''Guide me, O thou great Jehovah'' (sy'n cynnwys y geiriau 'Bread of Heaven, feed me now and evermore', ac a genir fel arfer ar yr emyn-dôn ''Cwm Rhondda'') yn parhau yn hynod boblogaidd yn fyd-eang.
-[[Delwedd:William William Gravestone.jpg|bawd|chwith|280px|Carreg fedd William Williams, Pantycelyn]]
 ==Llyfryddiaeth==
@@ Llinell 61: / Llinell 61: @@
 *''[[Drws y Society Profiad]]'' (1777)
 *''Cyfarwyddwr Priodas'' (1777)
 ===Astudiaethau===
-[[Delwedd:Meddwl a Dychymyg Williams Pantycelyn (llyfr).jpg|bawd|chwith|150px|''Meddwl a Dychymyg Williams Pantycelyn'' gan Derec Llwyd Morgan; 1991]]
+[[Delwedd:Meddwl a Dychymyg Williams Pantycelyn (llyfr).jpg|bawd|chwith|unionsyth|''Meddwl a Dychymyg Williams Pantycelyn'' gan Derec Llwyd Morgan; 1991]]
 Ceir llyfryddiaeth lawn o weithiau gan Bantycelyn ac amdano yn Derec Llwyd Morgan (gol.), ''Meddwl a Dychymyg Williams Pantycelyn'' (Llandysul: Gwasg Gomer, 1991)