Gwaelod-y-garth: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Oddi ar Wicipedia
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
newidiadau man using AWB
trychineb
Llinell 4: Llinell 4:


==Hanes==
==Hanes==
Yn yr [[16eg ganrif]] roedd Gwaelod-y-garth yn enwog am ei mwyngloddfeydd [[haearn]]. Agorwyd y gweithfeydd haearn cyntaf rhwng [[1565]] a [[1625]]. Yn ystod y [[19eg ganrif]] ailagorwyd gweithfeydd yno gan gmwni Blackmoor Booker. Bu ymgyrchu i gadw'r gweithfeydd yn y 1990au.
Yn yr [[16eg ganrif]] roedd Gwaelod-y-garth yn enwog am ei mwyngloddfeydd [[haearn]]. Agorwyd y gweithfeydd haearn cyntaf rhwng [[1565]] a [[1625]]. Yn ystod y [[19eg ganrif]] ailagorwyd gweithfeydd yno gan gmwni Blackmoor Booker. Agorwyd Glofa'r Llan yn 1872 gan TW Booker a gyflogodd tua 300 o weithwyr. Ar [[6 12]] [[1875 ]], oherwydd diffyg awyru, bu ffrwydriad a laddodd 12 o fechgyn. Dyma'r ddamwain waethaf o'i bath yn Ne Cymru yn y flwyddyn honno, a'r waethaf yn ardal Caerdydd erioed. Yn 2015, 140 mlynedd yn ddiweddarach, rhoddwyd torch o flodau yn y fan, i nodi'r drychineb.<ref>[http://www.bbc.co.uk/news/uk-wales-south-east-wales-35008388 Gwefan y BBC;] adalwyd 6 12 2015</ref>

Bu ymgyrchu i gadw'r gweithfeydd yn y 1990au.


==Enwogion==
==Enwogion==
Llinell 14: Llinell 16:
==Addysg==
==Addysg==
Lleolir [[Ysgol Gynradd Gwaelod Y Garth]] ar y briffordd yn y pentref, sef ysgol gynradd ddwyieithog gyda unedau Cymraeg a Saesneg arwahan. Derbyniai dros 70% o'r plant eu addysg drwy gyfrwng y Gymraeg.
Lleolir [[Ysgol Gynradd Gwaelod Y Garth]] ar y briffordd yn y pentref, sef ysgol gynradd ddwyieithog gyda unedau Cymraeg a Saesneg arwahan. Derbyniai dros 70% o'r plant eu addysg drwy gyfrwng y Gymraeg.

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}


==Dolenni allanol==
==Dolenni allanol==
* [http://www.ccpentyrch.fsnet.co.uk/gwaelodcard.htm Lluniau]
* [http://www.ccpentyrch.fsnet.co.uk/gwaelodcard.htm Lluniau]

{{eginyn Caerdydd}}


[[Categori:Pentrefi Caerdydd]]
[[Categori:Pentrefi Caerdydd]]

Fersiwn yn ôl 09:15, 6 Rhagfyr 2015

Gwaelod-y-garth.

Pentref ger Caerdydd yw Gwaelod-y-garth, ym mhlwyf Pentyrch. Mae wedi bod yn ran o Ddinas Caerdydd ers 1996 a bu'n rhan o sir De Morgannwg rhwng 1974 a 1996. Fe'i lleolir rhwng Caerdydd a Phontypridd.

Hanes

Yn yr 16eg ganrif roedd Gwaelod-y-garth yn enwog am ei mwyngloddfeydd haearn. Agorwyd y gweithfeydd haearn cyntaf rhwng 1565 a 1625. Yn ystod y 19eg ganrif ailagorwyd gweithfeydd yno gan gmwni Blackmoor Booker. Agorwyd Glofa'r Llan yn 1872 gan TW Booker a gyflogodd tua 300 o weithwyr. Ar 6 12 1875 , oherwydd diffyg awyru, bu ffrwydriad a laddodd 12 o fechgyn. Dyma'r ddamwain waethaf o'i bath yn Ne Cymru yn y flwyddyn honno, a'r waethaf yn ardal Caerdydd erioed. Yn 2015, 140 mlynedd yn ddiweddarach, rhoddwyd torch o flodau yn y fan, i nodi'r drychineb.[1]

Bu ymgyrchu i gadw'r gweithfeydd yn y 1990au.

Enwogion

Addysg

Lleolir Ysgol Gynradd Gwaelod Y Garth ar y briffordd yn y pentref, sef ysgol gynradd ddwyieithog gyda unedau Cymraeg a Saesneg arwahan. Derbyniai dros 70% o'r plant eu addysg drwy gyfrwng y Gymraeg.

Cyfeiriadau

  1. Gwefan y BBC; adalwyd 6 12 2015

Dolenni allanol