Plaid Ryddfrydol (DU): Gwahaniaeth rhwng fersiynau
BDim crynodeb golygu |
siart canran |
||
| Llinell 4: | Llinell 4: | ||
Mwynheodd y blaid gyfnod o adfywiad dan arweinyddiaeth [[Jo Grimond]] ([[1956]]-[[1957]]) ac wedyn [[Jeremy Thorpe]] ([[1967]]-[[1976]]) tan i'r olaf orfod ymddiswyddo yn sgîl [[sgandal]] am ei fywyd personol. Dan [[David Steel]] daeth y blaid mewn cytundeb â'r Blaid Lafur a ffurfiwyd y [[Pact Lib-Lab]] i gadw'r [[Y Blaid Geidwadol (DU)|Torïaid]] allan o [[llywodraeth|lywodraeth]] ([[1977]]-[[1978]]). Yn [[1981]] ffurfiwyd cynghrair gyda'r [[SDP]] a arweiniodd yn y pen draw at lawnsio plaid newydd y Democratiaid Rhyddfrydol. |
Mwynheodd y blaid gyfnod o adfywiad dan arweinyddiaeth [[Jo Grimond]] ([[1956]]-[[1957]]) ac wedyn [[Jeremy Thorpe]] ([[1967]]-[[1976]]) tan i'r olaf orfod ymddiswyddo yn sgîl [[sgandal]] am ei fywyd personol. Dan [[David Steel]] daeth y blaid mewn cytundeb â'r Blaid Lafur a ffurfiwyd y [[Pact Lib-Lab]] i gadw'r [[Y Blaid Geidwadol (DU)|Torïaid]] allan o [[llywodraeth|lywodraeth]] ([[1977]]-[[1978]]). Yn [[1981]] ffurfiwyd cynghrair gyda'r [[SDP]] a arweiniodd yn y pen draw at lawnsio plaid newydd y Democratiaid Rhyddfrydol. |
||
[[File:Popular vote cy 2.svg|thumb|chwith|900px|Siart yn dangos canrannau'r bleidlais boblogaidd i bleidiau gwledydd Prydain a Gogledd Iwerddon, 1832–2005.]] |
|||
{{clirio}} |
|||
== Gweler hefyd == |
== Gweler hefyd == |
||
Fersiwn yn ôl 06:50, 13 Medi 2015
Plaid wleidyddol a dyfodd allan o blaid y Wigiaid i fod yn un o dair plaid fawr y DU oedd y Blaid Ryddfrydol. Unodd y blaid â'r SDP yn yr wythdegau i ffurfio plaid newydd y Democratiaid Rhyddfrydol.
Uchafbwynt hanes y blaid oedd o ganol y 19eg ganrif hyd y Rhyfel Byd Cyntaf dan y prif weinidogion Rhyddfrydol William Ewart Gladstone, Sir Henry Campbell-Bannerman, Clement Asquith a David Lloyd George. Yn y cyfnod hwnnw y Rhyddfrydwyr oedd y blaid fwyaf o lawer yng Nghymru ac yn rhan o'r mudiad Radicalaidd oedd yn galw am ymreolaeth i Gymru ac Iwerddon. Arweiniodd anghydfod rhwng Lloyd George ac Asquith at ymraniad yn y blaid ar ôl y Rhyfel Mawr a chollodd y Rhyddfrydwyr dir i'r Blaid Lafur a gymerodd le'r Rhyddfrydwyr fel gwrthblaid yn 1922.
Mwynheodd y blaid gyfnod o adfywiad dan arweinyddiaeth Jo Grimond (1956-1957) ac wedyn Jeremy Thorpe (1967-1976) tan i'r olaf orfod ymddiswyddo yn sgîl sgandal am ei fywyd personol. Dan David Steel daeth y blaid mewn cytundeb â'r Blaid Lafur a ffurfiwyd y Pact Lib-Lab i gadw'r Torïaid allan o lywodraeth (1977-1978). Yn 1981 ffurfiwyd cynghrair gyda'r SDP a arweiniodd yn y pen draw at lawnsio plaid newydd y Democratiaid Rhyddfrydol.
