Etholaethau'r Deyrnas Unedig: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Pwyll (sgwrs | cyfraniadau) engraifft --> enghraifft + manion eraill |
|||
| Llinell 15: | Llinell 15: | ||
Mae etholaethau'r Tŷ'r Cyffredin, Senedd yr Alban a Chynulliad Cenedlaethol Cymru i gyd wedi eu dynodi ynteu'n etholaeth sirol neu'n etholaeth bwrdeistrefol, ("''borough''", heblaw yn yr Alban lle defnyddir y gair ''burgh'' yn hytrach na ''borough''). Mae etholaethau bwrdeistrefol yn rai [[ardal trefol|trefol]] yn bennaf. Dyma yw olynydd yr [[bwrdeistref seneddol|bwrdeistrefi seneddol]] hanesyddol. (Yr oedd pob ''burgh'' yn yr Alban, heblaw un, yn ran o etholaeth ardal o fwrdeistrefi. Yr eithriad oedd burgh [[Caeredin]], a oedd hefyd yn [[Caeredin (etholaeth seneddol)|etholaeth Caeredin]] yn ei hun.) |
Mae etholaethau'r Tŷ'r Cyffredin, Senedd yr Alban a Chynulliad Cenedlaethol Cymru i gyd wedi eu dynodi ynteu'n etholaeth sirol neu'n etholaeth bwrdeistrefol, ("''borough''", heblaw yn yr Alban lle defnyddir y gair ''burgh'' yn hytrach na ''borough''). Mae etholaethau bwrdeistrefol yn rai [[ardal trefol|trefol]] yn bennaf. Dyma yw olynydd yr [[bwrdeistref seneddol|bwrdeistrefi seneddol]] hanesyddol. (Yr oedd pob ''burgh'' yn yr Alban, heblaw un, yn ran o etholaeth ardal o fwrdeistrefi. Yr eithriad oedd burgh [[Caeredin]], a oedd hefyd yn [[Caeredin (etholaeth seneddol)|etholaeth Caeredin]] yn ei hun.) |
||
Etholaethau sirol yw'r olynwyr i'r rhanbarthau seneddol o siroedd: maent yn bennaf yn ardaloedd [[gwledig]]. Weithiau, gall tref gael ei rannu rhwng sawl etholaeth, |
Etholaethau sirol yw'r olynwyr i'r rhanbarthau seneddol o siroedd: maent yn bennaf yn ardaloedd [[gwledig]]. Weithiau, gall tref gael ei rannu rhwng sawl etholaeth, gydag un rhan y fwrdeistref mewn un etholaeth ac un arall mewn etholaeth gwahanol: er enghraifft, [[Reading]] a [[Milton Keynes]]. |
||
Mae'r cyfyngiadau gwario ar gyfer y ddwy fath o etholaeth ar gyfer ymgyrch etholiad yn wahanol, gan fod yn rhaid i ymgeiswyr mewn etholaethau gwledig deithio'n bellach fel arfer. |
Mae'r cyfyngiadau gwario ar gyfer y ddwy fath o etholaeth ar gyfer ymgyrch etholiad yn wahanol, gan fod yn rhaid i ymgeiswyr mewn etholaethau gwledig deithio'n bellach fel arfer. |
||
| Llinell 76: | Llinell 76: | ||
== Etholaethau Senedd Ewrop == |
== Etholaethau Senedd Ewrop == |
||
Mae deuddeg o [[Etholaethau Senedd Ewrop]] yn y Deyrnas Unedig. Mae pob un heblaw un wedi |
Mae deuddeg o [[Etholaethau Senedd Ewrop]] yn y Deyrnas Unedig. Mae pob un heblaw un wedi'u lleoli yn gyfan gwbl o fewn y Deyrnas Unedig. Yr eithriad yw [[De-orllewin Lloegr (etholaeth Senedd Ewrop)|etholaeth De-orllewin Lloegr]], sy'n cynnwys [[Gibraltar]].<ref>[http://www.electoralcommission.org.uk/media-centre/newsreleasereviews.cfm/news/226 ''Gibraltar should join South West for elections to European Parliament'', Comisiwn Etholiadol, 28 Awst 2003]</ref> Mae pob etholaeth yn ethol sawl [[Aelod Senedd Ewrop]] (ASE) gan ddefnyddio [[dull d'Hondt]] o [[cynyrchioliad cyfrannol rhestr-plaid|gynyrchioliad cyfrannol rhestr-plaid]]. |
||
Defnyddiwyd y set gyfredol o etholaethau Senedd Ewrop y DU yn [[Etholiad Senedd Ewrop 1999]] pan etholwyd [[Aelodau Senedd Ewrop ar gyfer y Deyrnas Unedig 2009-2014]]. |
|||
==Cyfeiriadau== |
==Cyfeiriadau== |
||
Fersiwn yn ôl 14:19, 4 Awst 2015
Yr enw am ardal etholiad yn y Deyrnas Unedig yw etholaeth; mae pob etholaeth yn dewis un neu fwy o aelodau senedd neu gynulliad.
Mae pump corff cenedlaethol a gaiff ei ethol gan etholaeth yn y Deyrnas Unedig:
- Tŷ'r Cyffredin (gweler Rhestr etholaethau Seneddol y Deyrnas Unedig)
- Senedd yr Alban (gweler Rhestr etholaethau Senedd yr Alban)
- Cynulliad Gogledd Iwerddon (gweler Rhestr etholaethau Cynulliad Gogledd Iwerddon)
- Cynulliad Cenedlaethol Cymru (gweler Etholaethau a Rhanbarthau etholiadol Cynulliad Cenedlaethol Cymru)
- Cynulliad Llundain (gweler Rhestr etholaethau Cynulliad Llundain)
Defnyddir etholaethau rhanbarthol ar gyfer etholiadau i Senedd Ewrop. (Gweler Rhestr etholaethau Senedd Ewrop.)
Yn etholiadau llywodraeth leol, gelwir rhanbarthau etholiadol yn ward neu'n ranbarth etholiadol.
Etholaethau sirol a bwrdeistrefol
Mae etholaethau'r Tŷ'r Cyffredin, Senedd yr Alban a Chynulliad Cenedlaethol Cymru i gyd wedi eu dynodi ynteu'n etholaeth sirol neu'n etholaeth bwrdeistrefol, ("borough", heblaw yn yr Alban lle defnyddir y gair burgh yn hytrach na borough). Mae etholaethau bwrdeistrefol yn rai trefol yn bennaf. Dyma yw olynydd yr bwrdeistrefi seneddol hanesyddol. (Yr oedd pob burgh yn yr Alban, heblaw un, yn ran o etholaeth ardal o fwrdeistrefi. Yr eithriad oedd burgh Caeredin, a oedd hefyd yn etholaeth Caeredin yn ei hun.)
Etholaethau sirol yw'r olynwyr i'r rhanbarthau seneddol o siroedd: maent yn bennaf yn ardaloedd gwledig. Weithiau, gall tref gael ei rannu rhwng sawl etholaeth, gydag un rhan y fwrdeistref mewn un etholaeth ac un arall mewn etholaeth gwahanol: er enghraifft, Reading a Milton Keynes.
Mae'r cyfyngiadau gwario ar gyfer y ddwy fath o etholaeth ar gyfer ymgyrch etholiad yn wahanol, gan fod yn rhaid i ymgeiswyr mewn etholaethau gwledig deithio'n bellach fel arfer.
Etholaethau Cynulliad Cenedlaethol Cymru
Mae 40 etholaeth Cynulliad Cenedlaethol Cymru ar draws Gymru, ac mae pob un yn ethol un Aelod Cynulliad gan ddefnyddio system etholaeth cyntaf heibio i'r post. Caiff yr etholaethau hefyd eu grŵpio'n bedwar ardal etholaethol, ac mae pob ardal yn ethol aelodau ychwanegol, er mwyn ffurfio rhyw fath o gynyrchioliad cyfrannol aelodau cymysg.
Mae gan etholaethau'r cynulliad yr un enwau a etholaethau'r Tŷ Cyffredin, ond yn 2007, crewyd set newydd o etholaethau[1] ar gyfer Etholiad Cynulliad Cenedlaethol Cymru, 2007.
Y set cyfredol o etholaethau'r Cynulliad yw'r ail i gael ei greu. Crewyd y cyntaf ar gyfer etholiad cyntaf y Cynulliad ym 1999.
Etholaethau Senedd Ewrop
Mae deuddeg o Etholaethau Senedd Ewrop yn y Deyrnas Unedig. Mae pob un heblaw un wedi'u lleoli yn gyfan gwbl o fewn y Deyrnas Unedig. Yr eithriad yw etholaeth De-orllewin Lloegr, sy'n cynnwys Gibraltar.[2] Mae pob etholaeth yn ethol sawl Aelod Senedd Ewrop (ASE) gan ddefnyddio dull d'Hondt o gynyrchioliad cyfrannol rhestr-plaid.
Defnyddiwyd y set gyfredol o etholaethau Senedd Ewrop y DU yn Etholiad Senedd Ewrop 1999 pan etholwyd Aelodau Senedd Ewrop ar gyfer y Deyrnas Unedig 2009-2014.