Llangelynnin, Conwy: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

← Cymharer â'r fersiwn gynt Cymharer â'r fersiwn dilynol →

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu

Mewn-lein

Fersiwn yn ôl 06:49, 12 Gorffennaf 2015

Gofal! Mae'r erthygl hon am blwyf ac eglwys ger tref Conwy. Ceir eglwys arall ger Tywyn, Meirionnydd, o'r un enw; gweler yma.

Cyn-blwyf ym Mwrdeisdref Sirol Conwy yw Llangelynnin, hefyd weithiau Llangelynnin (53°14′45″N 3°52′23″W / 53.2458°N 3.8730°W / 53.2458; -3.8730 (Llangelynnin Church)) sydd wedi'i leoli tua tair milltir i'r de o Gonwy, ger pentref bychan Henryd. Ceir ychydig o ffermydd a thai gwasgaredig yn y cyffiniau, ond yr adeilad mwyaf nodedig yw hen eglwys Celynnin (neu 'Sant Celynin' ar yr arwyddion) a saif yng nghysgod bryn o'r enw Tal y Fan (610m), ac sydd wedi'i gofrestru fel adeilad hynod o bwysig ers 13 Hydref 1966: Gadd I ar gofrest Cadw (Rhif ID Cadw: ID: 3193).^[1] Saif yr eglwys mewn safle anghysbell, 947 troedfedd uwch lefel y môr, uwchben Dyffryn Conwy, ychydig i'r de-orllewin o Henryd. Cysegrir hi i Sant Celynnin, oedd yn byw yn y 6ed ganrif. Credir y gall rhannau o'r eglwys bresennol ddyddio o'r 12fed ganrif, ac mae rhannau healaeth ohoni o'r 14eg ganrif. Adeiladwyd rhan ychwanegol, "Capel y Meibion", yn y 15fed ganrif.

Mae'n adeilad hynod o syml, ac yn debyg iawn i eglwys arall ym Mwrdeisdref Sirol Conwy: Eglwys Llanrhychwyn - er nad yw cyn hyned - gyda rhannau ohoni'n dyddio'n ôl i'r 12fed ganrif.

Yr ardal o'i chwmpas

Defnyddid yr hen eglwys yn gyson hyd 1840, pan adeiladwyd eglwys newydd yn is i lawr, gerllaw y Groes Inn ar y ffordd B5106. Mae'r eglwys newydd wedi cau bellach, ond mae ambell i wasanaeth yn cael ei gynnal yn yr hen egllwys yn yr haf. Yn y fynwent mae ffynnon, a elwir yn Ffynnon Gelynnin a cheir gweddillion stabl gerllaw. Mae yma nifer o olion o gyfnod cynharach, Celtaidd yn yr ardal hefyd, a hen draciau yn arwain i gyfeiriad Bwlch y Ddeufaen. Ceir olion cylch o gytiau'n perthyn i'r Oes Haearn gerllaw. Ceir olion bryngaer ar gopa Cerrig-y-ddinas, sydd hefyd gerllaw. Mae'r fynwent yn un gron, sy'n golygu ei bod yma - ar ryw ffurf - cyn Crist.

St. Celynin

Sant o'r 6ed ganrif oedd Celynnin, ac yn ôl y traddodiad roedd yn un o feibion y Tywysog Helig ap Glanawg, a breswyliai yn Llys Helig (olion a ffurfiwyd o graig!)^[2] before the sea inundated ger Penmaenmawr. Mae'n bosib fod Celynnin yn perthyn i Rhun, mab Maelgwn Gwynedd, Tywysog Gwynedd, a drigai yn y 6ed ganrif ac roedd ganddo frawd o'r enw Rhychwyn.

Yr eglwys ei hun

Y rhan hynaf o'r eglwys yw'r mmmm, sy'n dyddio'n ôl i'r 12fed ganrif. Mae'n debyg i'r gangell gael ei hychwanegu yn y 14eg ganrif. Mae trawstiau pren y to (15fed ganrif) yn dderw tywyll a thros y blynyddoedd fe drwsiwyd rhannau o'r to gyda phren yw, sydd o bosib wedi'u tyfu yn y fynwent, gan fod olion coed yw i'w cael yno. Lluniwyd y trothwy a chromfachau'r drws yn y 14eg ganrif er bod y drws ei hun ychydig yn iau.

Yn y 15fed ganrif y codwyd y cyntedd, ac mae ynddo ffenestr fechan anghyffredin iawn, yn y wal dwyreiniol.

Llyfryddiaeth

H. Harold Hughes & Herbert L. North The old churches of Snowdonia (Bangor, Jarvis & Foster, 1924)

↑ Gwefan www.britishlistedbuildings.co.uk; Data gan Cadw; adalwyd 12 Gorffennaf 2015
↑ Bird, Eric (2010). Encyclopedia of the World's Coastal Landforms. Springer. ISBN 978-1402086380.

[1] Gwefan www.britishlistedbuildings.co.uk; Data gan Cadw; adalwyd 12 Gorffennaf 2015

[2] Bird, Eric (2010). Encyclopedia of the World's Coastal Landforms. Springer. ISBN 978-1402086380.

[1]

[2]

@@ Llinell 2: / Llinell 2: @@
 :''Gofal! Mae'r erthygl hon am blwyf ac eglwys ger tref Conwy. Ceir eglwys arall ger Tywyn, Meirionnydd, o'r un enw; gweler [[Llangelynnin, Gwynedd|yma]].''
-Cyn-blwyf ym [[Conwy (sir)|Mwrdeisdref Sirol Conwy]] yw '''Llangelynnin''', hefyd weithiau '''Llangelynnin''' sydd wedi'i leoli tua tair milltir i'r de o Gonwy, ger pentref bychan [[Henryd]]. Ceir ychydig o ffermydd a thai gwasgaredig yn y cyffiniau, ond yr adeilad mwyaf nodedig yw hen eglwys [[Sant Celynnin|Celynnin]] (neu 'Sant Celynin' ar yr arwyddion), sydd wedi'i gofrestru ers 13 Hydref 1966 yn Radd I (Rhif ID Cadw: ID: 3193).<ref>[http://www.britishlistedbuildings.co.uk/wa-3193-st-celynin-s-old-church-henryd#.VaICX_lViko www.britishlistedbuildings.co.uk; data Cadw;] adalwyd 12 Gorffennaf 2015</ref>
+Cyn-blwyf ym [[Conwy (sir)|Mwrdeisdref Sirol Conwy]] yw '''Llangelynnin''', hefyd weithiau '''Llangelynnin''' ({{coord|53.2458|-3.8730|type:landmark_region:GB|display=inline|name=Llangelynnin Church}}) sydd wedi'i leoli tua tair milltir i'r de o Gonwy, ger pentref bychan [[Henryd]]. Ceir ychydig o ffermydd a thai gwasgaredig yn y cyffiniau, ond yr adeilad mwyaf nodedig yw hen eglwys [[Sant Celynnin|Celynnin]] (neu 'Sant Celynin' ar yr arwyddion) a saif yng nghysgod bryn o'r enw Tal y Fan (610m), ac sydd wedi'i gofrestru fel adeilad hynod o bwysig ers 13 Hydref 1966: Gadd I ar gofrest Cadw (Rhif ID Cadw: ID: 3193).<ref>[http://www.britishlistedbuildings.co.uk/wa-3193-st-celynin-s-old-church-henryd#.VaICX_lViko Gwefan www.britishlistedbuildings.co.uk; Data gan Cadw;] adalwyd 12 Gorffennaf 2015</ref>
 Saif yr eglwys mewn safle anghysbell, 947 troedfedd uwch lefel y môr, uwchben [[Dyffryn Conwy]], ychydig i'r de-orllewin o [[Henryd]]. Cysegrir hi i Sant Celynnin, oedd yn byw yn y [[6ed ganrif]]. Credir y gall rhannau o'r eglwys bresennol ddyddio o'r [[12fed ganrif]], ac mae rhannau healaeth ohoni o'r [[14eg ganrif]]. Adeiladwyd rhan ychwanegol, "Capel y Meibion", yn y [[15fed ganrif]].
 [[Delwedd:Llangelynnin Conwy Chwefr 2015 2.JPG|bawd|chwith|Penglog ac esgyrn ar y mur ger y pulpud.]]
+Mae'n adeilad hynod o syml, ac yn debyg iawn i eglwys arall ym Mwrdeisdref Sirol Conwy: [[Eglwys Llanrhychwyn]] - er nad yw cyn hyned - gyda rhannau ohoni'n dyddio'n ôl i'r 12fed ganrif.
-Defnyddid yr hen eglwys yn gyson hyd 1840, pan adeiladwyd eglwys newydd yn is i lawr, gerllaw y Groes Inn ar y ffordd B5106. Mae'r eglwys newydd wedi cau bellach, ond mae ambell i wasanaeth yn cael ei gynnal yn yr hen egllwys yn yr haf. Yn y fynwent mae ffynnon, a elwir yn Ffynnon Gelynnin a cheir gweddillion stabl gerllaw. Mae yma nifer o olion o gyfnod cynharach, [[Celt]]aidd yn yr ardal hefyd, a hen draciau yn arwain i gyfeiriad [[Bwlch y Ddeufaen]].
+==Yr ardal o'i chwmpas==
+Defnyddid yr hen eglwys yn gyson hyd 1840, pan adeiladwyd eglwys newydd yn is i lawr, gerllaw y Groes Inn ar y ffordd B5106. Mae'r eglwys newydd wedi cau bellach, ond mae ambell i wasanaeth yn cael ei gynnal yn yr hen egllwys yn yr haf. Yn y fynwent mae ffynnon, a elwir yn Ffynnon Gelynnin a cheir gweddillion stabl gerllaw. Mae yma nifer o olion o gyfnod cynharach, [[Celt]]aidd yn yr ardal hefyd, a hen draciau yn arwain i gyfeiriad [[Bwlch y Ddeufaen]]. Ceir olion cylch o gytiau'n perthyn i'r [[Oes Haearn]] gerllaw. Ceir olion [[bryngaer]] ar gopa Cerrig-y-ddinas, sydd hefyd gerllaw. Mae'r fynwent yn un gron, sy'n golygu ei bod yma - ar ryw ffurf - cyn Crist.
+==St. Celynin==
+Sant o'r [[6ed ganrif]] oedd Celynnin, ac yn ôl y traddodiad roedd yn un o feibion y Tywysog [[Helig ap Glanawg]], a breswyliai yn [[Llys Helig]] (olion a ffurfiwyd o graig!)<ref>{{cite book|last=Bird|first=Eric|title=Encyclopedia of the World's Coastal Landforms|year=2010|publisher=Springer|isbn=978-1402086380}}</ref> before the sea inundated ger [[Penmaenmawr]]. Mae'n bosib fod Celynnin yn perthyn i Rhun, mab [[Maelgwn Gwynedd]], Tywysog Gwynedd, a drigai yn y 6ed ganrif ac roedd ganddo frawd o'r enw Rhychwyn.
+==Yr eglwys ei hun==
+Y rhan hynaf o'r eglwys yw'r mmmm, sy'n dyddio'n ôl i'r 12fed ganrif. Mae'n debyg i'r [[cangell|gangell]] gael ei hychwanegu yn y [[14eg ganrif]]. Mae trawstiau pren y to (15fed ganrif) yn [[derwen|dderw]] tywyll a thros y blynyddoedd fe drwsiwyd rhannau o'r to gyda phren [[ywen|yw]], sydd o bosib wedi'u tyfu yn y fynwent, gan fod olion coed yw i'w cael yno. Lluniwyd y trothwy a chromfachau'r drws yn y 14eg ganrif er bod y drws ei hun ychydig yn iau.
+Yn y [[15fed ganrif]] y codwyd y cyntedd, ac mae ynddo ffenestr fechan anghyffredin iawn, yn y wal dwyreiniol.
 <gallery>