Antiochia: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Oddi ar Wicipedia
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Addbot (sgwrs | cyfraniadau)
B Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q200441 (translate me)
manion
Llinell 1: Llinell 1:
[[Image:AntiochRamparts.jpg|thumb|250px|Muriau Antiochia yn dringo Mons Silpius yng nghyfnod y Croesgadau)]]
[[Image:AntiochRamparts.jpg|thumb|250px|Muriau Antiochia yn dringo Mons Silpius yng nghyfnod y Croesgadau)]]


Roedd '''Antiochia ar yr Orontes''' ([[Groeg]]: Αντιόχεια η επί Δάφνη, Αντιόχεια η επί Ορόντου neu Αντιόχεια η Μεγάλη; [[Lladin]]: ''Antiochia ad Orontem''; yn ddinas ar lan ddwyreiniol [[Afon Orontes]], ar safle dinas fodern [[Antakya]], yn ne-orllewin [[Twrci]].
Roedd '''Antiochia ar yr Orontes''' ([[Groeg]]: Αντιόχεια η επί Δάφνη, Αντιόχεια η επί Ορόντου neu Αντιόχεια η Μεγάλη; [[Lladin]]: ''Antiochia ad Orontem''; hefyd '''Antioch'''); yn ddinas ar lan ddwyreiniol [[Afon Orontes]], ar safle dinas fodern [[Antakya]], yn ne-orllewin [[Twrci]]. Dyma fam-ddinas y [[Groegiaid Antiochiaidd]].


==Hanes==
Sefydlwyd Antiochia tua diwedd y [[4edd ganrif CC]] gan [[Seleucus I Nicator]], un o gadfridogion [[Alecsander Fawr]]. Dywedir i gynllun gwreiddiol strydoedd y ddinas gael ei osod gan y pensaer [[Xenarius]] i efelychu dinas [[Alexandria]]. Tyfodd i fod yn ddinas fawr a phwysig, yn brifddinas yr [[Ymerodraeth Seleucaidd]], yn cystadlu ag Alexandria fel dinas bwysicaf y dwyrain, ac yn ddinas bwysig iawn yn hanes datblygiad [[Cristionogaeth]].
Sefydlwyd Antiochia tua diwedd y [[4edd ganrif CC]] gan [[Seleucus I Nicator]], un o gadfridogion [[Alecsander Fawr]]. Dywedir i gynllun gwreiddiol strydoedd y ddinas gael ei osod gan y pensaer [[Xenarius]] i efelychu dinas [[Alexandria]]. Tyfodd i fod yn ddinas fawr a phwysig, yn brifddinas yr [[Ymerodraeth Seleucaidd]], yn cystadlu ag Alexandria fel dinas bwysicaf y dwyrain, ac yn ddinas bwysig iawn yn hanes datblygiad [[Cristionogaeth]].


Llinell 13: Llinell 14:
* [[Justina o Antiochia]], santes gynnar a merthyr
* [[Justina o Antiochia]], santes gynnar a merthyr


==Gweler hefyd==
[[Categori:Hanes y Dwyrain Canol]]
*[[Antakya]]
[[Categori:Hanes Twrci]]
*[[Groegiaid Antiochiaidd]]

[[Categori:Asia Leiaf]]
[[Categori:Asia Leiaf]]
[[Categori:Dinasoedd Rhufeinig]]
[[Categori:Dinasoedd Rhufeinig]]
[[Categori:Groeg yr Henfyd]]
[[Categori:Groeg yr Henfyd]]
[[Categori:Hanes y Dwyrain Canol]]
[[Categori:Hanes Syria]]
[[Categori:Hanes Twrci]]
[[Categori:Yr Ymerodraeth Seleucaidd]]
[[Categori:Yr Ymerodraeth Seleucaidd]]
[[Categori:Yr Ymerodraeth Fysantaidd]]
[[Categori:Yr Ymerodraeth Fysantaidd]]

Fersiwn yn ôl 23:52, 21 Rhagfyr 2014

Muriau Antiochia yn dringo Mons Silpius yng nghyfnod y Croesgadau)

Roedd Antiochia ar yr Orontes (Groeg: Αντιόχεια η επί Δάφνη, Αντιόχεια η επί Ορόντου neu Αντιόχεια η Μεγάλη; Lladin: Antiochia ad Orontem; hefyd Antioch); yn ddinas ar lan ddwyreiniol Afon Orontes, ar safle dinas fodern Antakya, yn ne-orllewin Twrci. Dyma fam-ddinas y Groegiaid Antiochiaidd.

Hanes

Sefydlwyd Antiochia tua diwedd y 4edd ganrif CC gan Seleucus I Nicator, un o gadfridogion Alecsander Fawr. Dywedir i gynllun gwreiddiol strydoedd y ddinas gael ei osod gan y pensaer Xenarius i efelychu dinas Alexandria. Tyfodd i fod yn ddinas fawr a phwysig, yn brifddinas yr Ymerodraeth Seleucaidd, yn cystadlu ag Alexandria fel dinas bwysicaf y dwyrain, ac yn ddinas bwysig iawn yn hanes datblygiad Cristionogaeth.

Yn ystod oes aur y ddinas tua diwedd y cyfnod Hellenistaidd a dechrau'r cyfnod Rhufeinig, roedd ei phoblogaeth wedi cyrraedd tua 500,000; y drydedd dinas yn y byd ar ôl Rhufain ac Alexandria. Erbyn y 4edd ganrif, yn ôl Chrysostom roedd y boblogaeth wedi lleihau i tua 200,00. Nid yw'r ffigyrau hyn yn cynnwys caethweision.

Yn ddiweddarach bu ymgiprys am y ddinas rhwng yr Arabiaid a'r Ymerodraeth Fysantaidd. Bu gwarchae hir ar y ddinas yn ystod y Groesgad Gyntaf, a daeth Bohemund, tywysog Taranto, yn arglwydd y ddinas. Cipiwyd y ddinas yn ôl yn 1268 gan y Swltan Mamluk Baibars wedi gwarchae hir arall. Lladdodd Baibars lawer o'r boblogaeth Gristionogol, a rhwng hyn a'r ffaith fod y porthladd erbyn hyn allan o gyrraedd llongau mawr, dirywiodd y ddinas.

Enwogion

Gweler hefyd