Antiochia: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Addbot (sgwrs | cyfraniadau) B Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q200441 (translate me) |
manion |
||
Llinell 1: | Llinell 1: | ||
[[Image:AntiochRamparts.jpg|thumb|250px|Muriau Antiochia yn dringo Mons Silpius yng nghyfnod y Croesgadau)]] |
[[Image:AntiochRamparts.jpg|thumb|250px|Muriau Antiochia yn dringo Mons Silpius yng nghyfnod y Croesgadau)]] |
||
Roedd '''Antiochia ar yr Orontes''' ([[Groeg]]: Αντιόχεια η επί Δάφνη, Αντιόχεια η επί Ορόντου neu Αντιόχεια η Μεγάλη; [[Lladin]]: ''Antiochia ad Orontem''; yn ddinas ar lan ddwyreiniol [[Afon Orontes]], ar safle dinas fodern [[Antakya]], yn ne-orllewin [[Twrci]]. |
Roedd '''Antiochia ar yr Orontes''' ([[Groeg]]: Αντιόχεια η επί Δάφνη, Αντιόχεια η επί Ορόντου neu Αντιόχεια η Μεγάλη; [[Lladin]]: ''Antiochia ad Orontem''; hefyd '''Antioch'''); yn ddinas ar lan ddwyreiniol [[Afon Orontes]], ar safle dinas fodern [[Antakya]], yn ne-orllewin [[Twrci]]. Dyma fam-ddinas y [[Groegiaid Antiochiaidd]]. |
||
==Hanes== |
|||
Sefydlwyd Antiochia tua diwedd y [[4edd ganrif CC]] gan [[Seleucus I Nicator]], un o gadfridogion [[Alecsander Fawr]]. Dywedir i gynllun gwreiddiol strydoedd y ddinas gael ei osod gan y pensaer [[Xenarius]] i efelychu dinas [[Alexandria]]. Tyfodd i fod yn ddinas fawr a phwysig, yn brifddinas yr [[Ymerodraeth Seleucaidd]], yn cystadlu ag Alexandria fel dinas bwysicaf y dwyrain, ac yn ddinas bwysig iawn yn hanes datblygiad [[Cristionogaeth]]. |
Sefydlwyd Antiochia tua diwedd y [[4edd ganrif CC]] gan [[Seleucus I Nicator]], un o gadfridogion [[Alecsander Fawr]]. Dywedir i gynllun gwreiddiol strydoedd y ddinas gael ei osod gan y pensaer [[Xenarius]] i efelychu dinas [[Alexandria]]. Tyfodd i fod yn ddinas fawr a phwysig, yn brifddinas yr [[Ymerodraeth Seleucaidd]], yn cystadlu ag Alexandria fel dinas bwysicaf y dwyrain, ac yn ddinas bwysig iawn yn hanes datblygiad [[Cristionogaeth]]. |
||
Llinell 13: | Llinell 14: | ||
* [[Justina o Antiochia]], santes gynnar a merthyr |
* [[Justina o Antiochia]], santes gynnar a merthyr |
||
==Gweler hefyd== |
|||
⚫ | |||
*[[Antakya]] |
|||
⚫ | |||
*[[Groegiaid Antiochiaidd]] |
|||
[[Categori:Asia Leiaf]] |
[[Categori:Asia Leiaf]] |
||
[[Categori:Dinasoedd Rhufeinig]] |
[[Categori:Dinasoedd Rhufeinig]] |
||
[[Categori:Groeg yr Henfyd]] |
[[Categori:Groeg yr Henfyd]] |
||
⚫ | |||
[[Categori:Hanes Syria]] |
|||
⚫ | |||
[[Categori:Yr Ymerodraeth Seleucaidd]] |
[[Categori:Yr Ymerodraeth Seleucaidd]] |
||
[[Categori:Yr Ymerodraeth Fysantaidd]] |
[[Categori:Yr Ymerodraeth Fysantaidd]] |
Fersiwn yn ôl 23:52, 21 Rhagfyr 2014
Roedd Antiochia ar yr Orontes (Groeg: Αντιόχεια η επί Δάφνη, Αντιόχεια η επί Ορόντου neu Αντιόχεια η Μεγάλη; Lladin: Antiochia ad Orontem; hefyd Antioch); yn ddinas ar lan ddwyreiniol Afon Orontes, ar safle dinas fodern Antakya, yn ne-orllewin Twrci. Dyma fam-ddinas y Groegiaid Antiochiaidd.
Hanes
Sefydlwyd Antiochia tua diwedd y 4edd ganrif CC gan Seleucus I Nicator, un o gadfridogion Alecsander Fawr. Dywedir i gynllun gwreiddiol strydoedd y ddinas gael ei osod gan y pensaer Xenarius i efelychu dinas Alexandria. Tyfodd i fod yn ddinas fawr a phwysig, yn brifddinas yr Ymerodraeth Seleucaidd, yn cystadlu ag Alexandria fel dinas bwysicaf y dwyrain, ac yn ddinas bwysig iawn yn hanes datblygiad Cristionogaeth.
Yn ystod oes aur y ddinas tua diwedd y cyfnod Hellenistaidd a dechrau'r cyfnod Rhufeinig, roedd ei phoblogaeth wedi cyrraedd tua 500,000; y drydedd dinas yn y byd ar ôl Rhufain ac Alexandria. Erbyn y 4edd ganrif, yn ôl Chrysostom roedd y boblogaeth wedi lleihau i tua 200,00. Nid yw'r ffigyrau hyn yn cynnwys caethweision.
Yn ddiweddarach bu ymgiprys am y ddinas rhwng yr Arabiaid a'r Ymerodraeth Fysantaidd. Bu gwarchae hir ar y ddinas yn ystod y Groesgad Gyntaf, a daeth Bohemund, tywysog Taranto, yn arglwydd y ddinas. Cipiwyd y ddinas yn ôl yn 1268 gan y Swltan Mamluk Baibars wedi gwarchae hir arall. Lladdodd Baibars lawer o'r boblogaeth Gristionogol, a rhwng hyn a'r ffaith fod y porthladd erbyn hyn allan o gyrraedd llongau mawr, dirywiodd y ddinas.
Enwogion
- Ammianus Marcellinus, hanesydd fu'n enedigol o'r ddinas
- Justina o Antiochia, santes gynnar a merthyr