Môr-wennol bigddu: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Morwennol Bigddu
Statws cadwraeth
	; Pryder lleiaf (IUCN 3.1)
Dosbarthiad gwyddonol
Teyrnas:	Animalia
Ffylwm:	Chordata
Dosbarth:	Aves
Urdd:	Charadriiformes
Teulu:	Sternidae
Genws:	Thalasseus
Rhywogaeth:	T. sandvicensis
Enw deuenwol
	Thalasseus sandvicensis; Latham, 1787
Cyfystyron
	Sterna sandvicensis

Pori'r hanes yn rhyngweithiol

← Cymharer â'r fersiwn gynt Cymharer â'r fersiwn dilynol →

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu

GweledolCystrawen wici

Mewn-lein

Fersiwn yn ôl 22:26, 1 Tachwedd 2014

Mae'r Forwennol Bigddu (Thalasseus sandvicensis) yn aelod o deulu'r Sternidae, y morwenoliaid.

Mae tri is-rywogaeth:

T. s. sandvicensis sy'n nythu ar arfordir Ewrop ac yn gaeafu ar arfordir gorllewin Affrica ac Arabia.
T. s. acuflavida, sydd ychydig yn llai ac yn nythu ar arfordir dwyreiniol Gogledd America ac yn gaeafu yn y Caribî.
T. s. eurygnatha sydd a'r pig yn felyn, yn nythu ar arfordir dwyreiniol De America o'r Ariannin i'r Caribî. Mae rhai awduron yn ystyried y math yma yn rywogaeth ar wahan, T. eurygnatha.

Mae'r Forwennol Bigddu yn nythu gyda'i gilydd, weithiau gannoedd neu filoedd o adar, ar yr arfordir neu ar ynysoedd. Nid yw'n ymosodol iawn, felly mae'n aml yn nythu gydag adar eraill, fel y Wylan Benddu sy'n fwy tebyg o ymosod ar unrhyw anifail neu aderyn sy'n dod yn rhy agos i'r nythod.

Pysgod bychain yw eu bwyd, sy'n cael eu dal trwy hedfan uwchben y dŵr ac yna plymio i mewn iddo pan welir pysgodyn yn agos i'r wyneb. Mae'n fwy na'r rhan fwyaf o'r morwenoliaid eraill, 37-43cm o hyd a 85-97cm ar draws yr adenydd. Gellir ei adnabod yn hawdd o'r pig, sy'n ddu gyda blaen melyn (heblaw S. s. eurygnatha). Mae'r coesau'n ddu, y cefn a rhan uchaf yr adenydd yn llwyd golau a'r bol yn wyn. Mae'r gynffon yn gymharol fyr, llawer byrrach na chynffon Morwennol y Gogledd er enghraifft. Yn yr haf mae cap du ar y pen, ond yn y gaeaf mae'r talcen yn troi'n wyn.

Mae'r Forwennol Bigddu yn aderyn gweddol gyffredin o gwmpas arfordir Cymru yn yr haf. Dim ond mewn un lle mae'n nythu yng Nghymru, sef Cemlyn ar Ynys Môn, ond yn y blynyddoedd diwethaf mae tua 1,500 o barau wedi nythu yno.

@@ Llinell 4: / Llinell 4: @@
 | maint_delwedd = 225px
 | neges_delwedd =
+| statws = LC
+| system_statws = IUCN3.1
 | regnum = [[Animalia]]
 | phylum = [[Chordata]]
@@ Llinell 14: / Llinell 16: @@
 | awdurdod_deuenwol = [[John Latham (adarydd)|Latham]], 1787
 | cyfystyron = ''Sterna sandvicensis
+| map_dosbarthiad = Sterna sandvicensis-map-location-2.svg
+| maint_map_dosbarthiad = 225px
 }}
@@ Llinell 20: / Llinell 24: @@
 Mae tri is-rywogaeth:
 *''T. s. sandvicensis'' sy'n nythu ar arfordir [[Ewrop]] ac yn gaeafu ar arfordir gorllewin [[Affrica]] ac [[Arabia]].
-*''T. s. acuflavida'', sydd ychydig yn llai ac yn nythu ar arfordir dwyreiniol [[Gogledd America]] and yn gaeafu yn y [[Caribî]].
+*''T. s. acuflavida'', sydd ychydig yn llai ac yn nythu ar arfordir dwyreiniol [[Gogledd America]] ac yn gaeafu yn y [[Caribî]].
 *''T. s.  eurygnatha'' sydd a'r pig yn felyn, yn nythu ar arfordir dwyreiniol [[De America]] o'r [[Ariannin]] i'r Caribî. Mae rhai awduron yn ystyried y math yma yn rywogaeth ar wahan, ''T. eurygnatha''.
-Mae'r Forwennol Bigddu yn nythu gyda'i gilydd, weithiau gannoedd neu filoedd o adar, ar yr arfordir neu ar ynysoedd. Nid yw'n ymosodol iawn, felly mae'n aml yn nythu gydag adar eraill, fel y [[Gwylan Benddu|Wylan Benddu]] sy'n fwy tebyg o ymosod arunrhyw anifail neu aderyn sy'n dod yn rhy agos i'r nythod.
+Mae'r Forwennol Bigddu yn nythu gyda'i gilydd, weithiau gannoedd neu filoedd o adar, ar yr arfordir neu ar ynysoedd. Nid yw'n ymosodol iawn, felly mae'n aml yn nythu gydag adar eraill, fel y [[Gwylan Benddu|Wylan Benddu]] sy'n fwy tebyg o ymosod ar unrhyw anifail neu aderyn sy'n dod yn rhy agos i'r nythod.
 Pysgod bychain yw eu bwyd, sy'n cael eu dal trwy hedfan uwchben y dŵr ac yna plymio i mewn iddo pan welir pysgodyn yn agos i'r wyneb. Mae'n fwy na'r rhan fwyaf o'r morwenoliaid eraill, 37-43cm o hyd a 85-97cm ar draws yr adenydd. Gellir ei adnabod yn hawdd o'r pig, sy'n ddu gyda blaen melyn (heblaw ''S. s.  eurygnatha''). Mae'r coesau'n ddu, y cefn a rhan uchaf yr adenydd yn llwyd golau a'r bol yn wyn. Mae'r gynffon yn gymharol fyr, llawer byrrach na chynffon [[Morwennol y Gogledd]] er enghraifft. Yn yr haf mae cap du ar y pen, ond yn y gaeaf mae'r talcen yn troi'n wyn.