Celtiberiaid: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu

Mewn-lein

Fersiwn yn ôl 13:36, 23 Mehefin 2007

Roedd y Celtiberiaid (neu Celt-Iberiaid) yn bobl sy'n cael eu crybwyll gan yr haneswyr Diodorus Siculus, Appian a Martial fel pobl oedd yn gymysgedd o Geltiaid ac Iberiaid; yn ôl Strabo yr elfen Geltaidd oedd gryfaf. Roeddynt yn byw ar Benrhyn Iberia, yn y rhan sy'n awr yn ganol a gogledd Sbaen a gogledd Portiwgal. Ffurfiwyd hwy pan ymfudodd Celtiaid o Gâl a chymysgu a'r bobl leol.

Mae tystiolaeth am yr iaith Geltibereg language]] o'r ganrif gyntaf CC.. Credir fod Celtiaid yn bresennol yn Sbaen cyn gynhared a'r 6ed ganrif CC, pan adeiladwyd y castros gyda miriau cerrig a ffosydd amddiffynnol. Mae'n debyg fod nifer o lwythau Celtiberaidd gwahanol; y llwyth cryfaf oedd yr Arevaci. Roedd eu canolfannau o gwmpas rhannau uchaf Afon Tagus ac Afon Douro, ac i'r dwyrain hyd Afon Ebro.

Yn yr Ail Ryfel Pwnig rhwng Carthago a Rhufain, Celtiberiaid oedd llawer o'r milwyr a groesodd yr Alpau gyda Hannibal i ymosod ar yr Eidal. Pan orchfygwyd y Carthaginiaid, bu raid i'r Celtiberiaid ymostwng i Rufain yn 195 CC ond bu mwy o ryfela yn y blynyddoedd nesaf. Cipiwyd dinas Numantia gan Scipio Aemilianus Africanus yn 133 CC. wedi gwrachae hir. Roedd rhai Celtiberiaid yn parhau i ymladd yn erbyn Rhufain yn rhyfel Sertorius, 79 - 72.

Llyfryddiaeth

Antonio Arribas, The Iberians 1964.
Barry Cunliffe, 'Iberia and the Celtiberians' in "The Ancient Celts" (Penguin Books, 1997), ISBN 0-14-025422-6* J. P. Mallory, In Search of the Indo-Europeans (Thames & Hudson, 1989), ISBN 0-500-05052-X
Alberto J. Lorrio and Gonzalo Ruiz Zapatero, "The Celts in Iberia: An Overview" in e-Keltoi 6

@@ Llinell 5: / Llinell 5: @@
 Mae tystiolaeth am yr iaith [[Celtibereg|Geltibereg]] language]] o'r ganrif gyntaf CC.. Credir fod Celtiaid yn bresennol yn Sbaen cyn gynhared a'r 6ed ganrif CC, pan adeiladwyd y ''castros'' gyda miriau cerrig a ffosydd amddiffynnol. Mae'n debyg fod nifer o lwythau Celtiberaidd gwahanol; y llwyth cryfaf oedd yr [[Arevaci]]. Roedd eu canolfannau o gwmpas rhannau uchaf [[Afon Tagus]] ac [[Afon Douro]], ac i'r dwyrain hyd [[Afon Ebro]].
-Yn yr [[Ail Ryfel Pwnig]] rhwng [[Carthago]] a [[Rhufain]], Celtoberiaid oedd llawer o'r milwyr a groesodd yr [[Alpau]] gyda [[Hannibal]] i ymosod ar [[yr Eidal]]. Pan orchfygwyd y Carthaginiaid, bu raid i'r Celtiberiaid ymostwng i Rufain yn [[195 CC]] ond bu mwy o ryfela yn y blynyddoedd nesaf. Cipiwyd dinas [[Numantia]] gan [[Scipio Aemilianus Africanus]] yn 133 CC. wedi gwrachae hir. Roedd rhai Celtiberiaid yn parhau i ymladd yn erbyn Rhufain yn rhyfel [[Sertorius]], [[79 CC|79]] - [[72 CC|72]].
+Yn yr [[Ail Ryfel Pwnig]] rhwng [[Carthago]] a [[Rhufain]], Celtiberiaid oedd llawer o'r milwyr a groesodd yr [[Alpau]] gyda [[Hannibal]] i ymosod ar [[yr Eidal]]. Pan orchfygwyd y Carthaginiaid, bu raid i'r Celtiberiaid ymostwng i Rufain yn [[195 CC]] ond bu mwy o ryfela yn y blynyddoedd nesaf. Cipiwyd dinas [[Numantia]] gan [[Scipio Aemilianus Africanus]] yn 133 CC. wedi gwrachae hir. Roedd rhai Celtiberiaid yn parhau i ymladd yn erbyn Rhufain yn rhyfel [[Sertorius]], [[79 CC|79]] - [[72 CC|72]].
 ==Llyfryddiaeth==