Wicipedia:Pwll tywod: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Golygu dolenni
Oddi ar Wicipedia
Pori'r hanes yn rhyngweithiol
← Cymharer â'r fersiwn gyntCymharer â'r fersiwn dilynol →
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
GweledolCystrawen wici
Dim crynodeb golygu
Dim crynodeb golygu
Llinell 1: Llinell 1:
Version:1.0 StartHTML:0000000167 EndHTML:0000010771 StartFragment:0000000454 EndFragment:0000010755
{{Pen pwll tywod - peidiwch â dileu'r llinell hon os gwelwch yn dda.}}
{{gwybodlen
Si richard abad naibog ni goddess(nagsulay ra ko sa blakbord nato).
|enw=Piet Mondrian
الشخصيআপالبيانات ይህ ገጽ تاezhনারريخ الميلاPoull-traለማንኛውም አይነት ሙከራ ያለ ወሰን መጠSo greatቀም ይቻላል።BİLƏRSİNİZ
|delwedd= Mondriaan.jpg
|isdeitl=
|pennawd=
|maintdelwedd=200px
|eitem1= 7 Mawrth, 1872 - 1 Chwefror 1944
|testun1=Byw
|eitem2=Iseldirwr
|testun2=Cenedligrwydd
|Maes=
|testun3=Peintiwr
|eitem4= De Stijl, ''Néo-plasticisme'', Haniaethol
|testun4=Mudiad
|eitem5=
|testun5=
|eitem6=
|testun6=
|eitem7=
|testun7=
|eitem8=
|testun8=
|eitem9=
|testun9=
|eitem10=
|testun10= }}

'''Pieter Cornelis Mondriaan''' (Amersfoort, 7 Mawrth, 1872 – Efrog Newydd, 1 Chwefror 1944),
'''Piet Mondrian''', oedd yn beintwyr avant garde o'r [[Yr Iseldiroedd|Iseldiroedd]], yn aelod o'r mudiad [[De Stijl]] a gyda [[Theo van Doesburg]] yn sylfaenydd ''Neo Plasticism''. Fe ddatblygodd o [[Naturoliaeth]] a [[Symbolaeth]] i gelfyddyd haniaethol a fu'n un o'i arloeswyr gyda'r Rwsiad [[Wassily Kandinsky]] a [[Kazimir Malevich]]. <ref>[http://www.tate.org.uk/servlet/ArtistWorks?cgroupid=999999961&artistid=1651&page=1&sole=y&collab=y&attr=y&sort=default&tabview=bio "Piet Mondrian"], [[Tate]] gallery, published in Ronald Alley, ''Catalogue of the Tate Gallery's Collection of Modern Art other than Works by British Artists'', Tate Gallery and Sotheby Parke-Bernet, London 1981, pp.532–3. Retrieved 18 December 2007.</ref> <ref>www.theguardian.com/artanddesign/2010/jan/23/theo-van-doesburg-avant-garde-tate</ref>

==Gyrfa gynnar==
O 1892 tan 1908 astudiodd yn Academi Celf Gain, [[Amsterdam]], yn ddisgybl i August Allebé.

Fe ddechreuodd weithio fel athro ysgol gynradd, ond yn dal i beintiodd yn ei hamser ei hun. Roedd y rhan mwyaf o'i waith yn ystod y cyfnod yma'n dirweddau arddull [[Naturoliaeth]] neu [[Argraffiadaeth]] (Impressionist). Roedd y delweddau yma o'r Iseldiroedd yn cynnwys melinau gwynt, caeau a chamlasau yn steil ''Ysgol yr Hague'', ac wedyn mewn amryw o arddulliau a thechnegau wrth chwilio am steil personol. Mae ei waith o'i gyfnod cynnar yn dangos dylanwad sawl mudiad fel [[Pwyntiliaeth]] (pointillism) a [[Fauvism]].

Mewn arddangosfa yn yr amgueddfa ''Gemeentemuseum Den Haag'' mae nifer o ddarluniau o'r cyfnod yma yn cynnwys gwaith ''Post Impressionist'' fel ''Y Felin Goch'' a ''Coed wrth golau'r lleuad''. Mae darlun arall ''Avond'' ("Hwyr") (1908), yn dangos coeden wrth iddi nosi, mae'r dewis o liwiau'n gyfyngedig i goch, melyn a glas, er nid yw'n haniaethol, ''Avond'' yw'r cyntaf o ddarluniau Mondrian i ddibynnu ar liwiau cysefin (primary colours). <ref>[http://www.gemeentemuseum.nl/collection/item/1039 gemeentemuseum]</ref>

Mewn cyfres o ddarluniau o 1905-1907, er bod dal yn seiliedig ar Naturoliaeth gyda choed annelwig ac adlewyrchiadau, mae symudiad tuag at waith haniaethol yn dechrau ymddangos ac yn sail i'w waith ddiweddarach.

==Dylanwad Ciwbiaeth==
Cafodd waith Mondrian ei ddylanwadu'n gryf gan waith y grŵp [[Ciwbiaeth|Ciwbaidd]] y ''Moderne Kunstkring'' (Cylch Celfyddyd Fodern) a welodd mewn arddangosfa yn Amsterdam ym 1911. Ei ymdrechion geisio symleiddio elfennau i'w weld yn y dau ddarlun ''Stilleven met gemberpot'' (Bywyd Llonydd gyda Jar Sinsir). Yn y fersiwn ciwbiadd, 1911 a'r fersiwn haniaethol, 1912 mae'r ffufiau yn cael eu lleihau i gylchoedd, trionglau a sgwariau. <ref>[http://www.guggenheim.org/new-york/collections/collection-online/artwork/3002 Guggenheim Collection – Artist – Mondrian – Still Life with Gingerpot I<!-- bot-generated title -->] </ref> <ref>Casiraghi, Roberto [http://www.englishgratis.com/1/wikibooks/greatpainters/pietmondriaan.htm "Piet Mondrian - Nike Dunk Low SB - Available!"], http://www.englishgratis.com. </ref>

==De Stijl==
[[File:Stijl vol 04 nr 09 p 129.jpg|thumb|Cylchgrawn De Stijl]]
Rhwng 1914 a 1914 fu yn Paris, ble gafodd ei ddylanwadu ymhellach gan Giwbiaeth. Wrth ddychwelodd i Amsterdam yn 1915 fe gyfarfu â [[Theo van Doesburg]] ac fe sefydliwyd y grŵp [[De Stijl]] (Y Steil) gan y ddau ym 1917 <ref>www.theguardian.com/artanddesign/2010/jan/23/theo-van-doesburg-avant-garde-tate</ref>. Fe gyhoeddwyd y clchgrawn [[De Stijl]] rhwng 1917 i 1926 gan gasglu o'u hamgylch artistiaid a ddylanwadwyd gan syniadaeth chwyldroadol Ciwbiaeth. Bu Mondrian y pwysicaf ohonynt.
Ym 1919 fe ddychwelodd i Paris ble ym 1921 fe leihawyd i balet o liwiau i dim ond gwyn, du a'r lliwiau cysefin (primary colours). Ym 1930 fe ymunodd â'r grŵp "Cercle et carré" ac yn 1931 â ''Abstraction-Création''. I osgoi'r ail ryfel byd fe symudodd yn gyntaf i Lundain, ac wedyn ym 1940, i [[Efrog Newydd]]. <ref>{{cite web|url=http://www.bbc.co.uk/news/uk-england-merseyside-27683519 |title=BBC News - Liverpool Tate to host 'largest' UK Mondrian exhibition |publisher=Bbc.co.uk |date=2013-04-19 |accessdate=2014-06-04}}</ref>
Yn Efrog Newydd yn y 1940au fe ddatblygodd ei waith yn wrthgyferbyniad rhythmig o liwiau llachar dan dylanwad cerddoriaeth Jazz a phatrwm strydoedd y ddinas, gan ddewis teitlau fel ''Broadway Boogie-Woogie'' i'r darnau. <ref>http://www.moma.org/collection/browse_results.php?object_id=78682</ref>
Mae syniadaeth ac esthetig Mondrian wedi dylanwadu’n gryf ar gelf, pensaernïaeth, cerfluniaeth a dylunio ail hanner yr 20fed ganrif

==Athroniaeth ac Esthetig ==
Roedd celfyddyd Mondrian o hyd yn perthyn yn agos a'i astudiaeth ysbrydol ac [[athroniaeth|athronyddol]]. O 1908 fe ymddiddorodd yn y mudiad Theosoffi a sefydlwyd gan Helena Petrovna Blavatsky ar ddiwedd y 19eg canrif. <ref>{{Cite book|title=Modern Esoteric Spirituality|year=1992|publisher=Crossroad|isbn=0824514440|page=327|first=Emily B.|last=Sellon|first2=Renee|last2=Weber|editor-last=Faivre|editor-first=Antoine|editor3-last=Needleman|editor3-first=Jacob|chapter=Theosophy and the Theosophical Society|series=World Spirituality|volume=21}}</ref>

Trwy geometrig haniaethol (abstract geometry) roedd Mondrian yn chwilio am strwythur sylfaenol y bydysawd. Fe ddaeth Mondrian i'r casgliad nad oedd pwrpas i gelf ceisio creu copïau o bethau sydd yn bod yn ein byd pob dydd ond i ymchwilio i realiti dyfnach gan ddod o hyd i 'gelf pur'. <ref>[http://www.ft.com/cms/s/2/711772d8-11e4-11df-b6e3-00144feab49a.html Van Doesburg at Tate Modern] By Jackie Wullschlager, Published 2010/6/2</ref>

Pan ddechreuodd [[Theo Van Doesburg]] arbrofi a defnyddio elfennau ar onglau cam yn ei ddarluniau, fe adawodd Mondrian y grŵp[[De Stijl]]. </ref> <ref>www.theguardian.com/artanddesign/2010/jan/23/theo-van-doesburg-avant-garde-tate</ref>

== Teryrngedau yn steil Mondrian ==
<gallery>
Image:Mondrian lookalike.svg|Darlun neo-plastic ag ysbrydolwyd gan steil Mondrian.
Image:Mondrianlike.png|Hendrike. ''Grid yn debyg i steil Piet Mondrian.'' 2007.
Image:Cuadrats.jpg|Domingo Sarrey. ''Cuadrats (Homenaje a Mondrian).'' 1968.
Image:PMinspirert.jpg|Bjørn som tegner. ''Esiampl o gelf ag ysbrydolwyd gan tableaux Piet Mondrian.'' 2007.
</gallery>


== Cyfieiriadau ==
{{Reflist}}

Fersiwn yn ôl 09:38, 14 Gorffennaf 2014

Version:1.0 StartHTML:0000000167 EndHTML:0000010771 StartFragment:0000000454 EndFragment:0000010755

Piet Mondrian
Byw 7 Mawrth, 1872 - 1 Chwefror 1944
Cenedligrwydd Iseldirwr
Mudiad De Stijl, Néo-plasticisme, Haniaethol

Pieter Cornelis Mondriaan (Amersfoort, 7 Mawrth, 1872 – Efrog Newydd, 1 Chwefror 1944), Piet Mondrian, oedd yn beintwyr avant garde o'r Iseldiroedd, yn aelod o'r mudiad De Stijl a gyda Theo van Doesburg yn sylfaenydd Neo Plasticism. Fe ddatblygodd o Naturoliaeth a Symbolaeth i gelfyddyd haniaethol a fu'n un o'i arloeswyr gyda'r Rwsiad Wassily Kandinsky a Kazimir Malevich. [1] [2]

Gyrfa gynnar

O 1892 tan 1908 astudiodd yn Academi Celf Gain, Amsterdam, yn ddisgybl i August Allebé.

Fe ddechreuodd weithio fel athro ysgol gynradd, ond yn dal i beintiodd yn ei hamser ei hun. Roedd y rhan mwyaf o'i waith yn ystod y cyfnod yma'n dirweddau arddull Naturoliaeth neu Argraffiadaeth (Impressionist). Roedd y delweddau yma o'r Iseldiroedd yn cynnwys melinau gwynt, caeau a chamlasau yn steil Ysgol yr Hague, ac wedyn mewn amryw o arddulliau a thechnegau wrth chwilio am steil personol. Mae ei waith o'i gyfnod cynnar yn dangos dylanwad sawl mudiad fel Pwyntiliaeth (pointillism) a Fauvism.

Mewn arddangosfa yn yr amgueddfa Gemeentemuseum Den Haag mae nifer o ddarluniau o'r cyfnod yma yn cynnwys gwaith Post Impressionist fel Y Felin Goch a Coed wrth golau'r lleuad. Mae darlun arall Avond ("Hwyr") (1908), yn dangos coeden wrth iddi nosi, mae'r dewis o liwiau'n gyfyngedig i goch, melyn a glas, er nid yw'n haniaethol, Avond yw'r cyntaf o ddarluniau Mondrian i ddibynnu ar liwiau cysefin (primary colours). [3]

Mewn cyfres o ddarluniau o 1905-1907, er bod dal yn seiliedig ar Naturoliaeth gyda choed annelwig ac adlewyrchiadau, mae symudiad tuag at waith haniaethol yn dechrau ymddangos ac yn sail i'w waith ddiweddarach.

Dylanwad Ciwbiaeth

Cafodd waith Mondrian ei ddylanwadu'n gryf gan waith y grŵp Ciwbaidd y Moderne Kunstkring (Cylch Celfyddyd Fodern) a welodd mewn arddangosfa yn Amsterdam ym 1911. Ei ymdrechion geisio symleiddio elfennau i'w weld yn y dau ddarlun Stilleven met gemberpot (Bywyd Llonydd gyda Jar Sinsir). Yn y fersiwn ciwbiadd, 1911 a'r fersiwn haniaethol, 1912 mae'r ffufiau yn cael eu lleihau i gylchoedd, trionglau a sgwariau. [4] [5]

De Stijl

Cylchgrawn De Stijl

Rhwng 1914 a 1914 fu yn Paris, ble gafodd ei ddylanwadu ymhellach gan Giwbiaeth. Wrth ddychwelodd i Amsterdam yn 1915 fe gyfarfu â Theo van Doesburg ac fe sefydliwyd y grŵp De Stijl (Y Steil) gan y ddau ym 1917 [6]. Fe gyhoeddwyd y clchgrawn De Stijl rhwng 1917 i 1926 gan gasglu o'u hamgylch artistiaid a ddylanwadwyd gan syniadaeth chwyldroadol Ciwbiaeth. Bu Mondrian y pwysicaf ohonynt. Ym 1919 fe ddychwelodd i Paris ble ym 1921 fe leihawyd i balet o liwiau i dim ond gwyn, du a'r lliwiau cysefin (primary colours). Ym 1930 fe ymunodd â'r grŵp "Cercle et carré" ac yn 1931 â Abstraction-Création. I osgoi'r ail ryfel byd fe symudodd yn gyntaf i Lundain, ac wedyn ym 1940, i Efrog Newydd. [7] Yn Efrog Newydd yn y 1940au fe ddatblygodd ei waith yn wrthgyferbyniad rhythmig o liwiau llachar dan dylanwad cerddoriaeth Jazz a phatrwm strydoedd y ddinas, gan ddewis teitlau fel Broadway Boogie-Woogie i'r darnau. [8] Mae syniadaeth ac esthetig Mondrian wedi dylanwadu’n gryf ar gelf, pensaernïaeth, cerfluniaeth a dylunio ail hanner yr 20fed ganrif

Athroniaeth ac Esthetig

Roedd celfyddyd Mondrian o hyd yn perthyn yn agos a'i astudiaeth ysbrydol ac athronyddol. O 1908 fe ymddiddorodd yn y mudiad Theosoffi a sefydlwyd gan Helena Petrovna Blavatsky ar ddiwedd y 19eg canrif. [9]

Trwy geometrig haniaethol (abstract geometry) roedd Mondrian yn chwilio am strwythur sylfaenol y bydysawd. Fe ddaeth Mondrian i'r casgliad nad oedd pwrpas i gelf ceisio creu copïau o bethau sydd yn bod yn ein byd pob dydd ond i ymchwilio i realiti dyfnach gan ddod o hyd i 'gelf pur'. [10]

Pan ddechreuodd Theo Van Doesburg arbrofi a defnyddio elfennau ar onglau cam yn ei ddarluniau, fe adawodd Mondrian y grŵpDe Stijl. </ref> [11]

Teryrngedau yn steil Mondrian

  • Darlun neo-plastic ag ysbrydolwyd gan steil Mondrian.
    Darlun neo-plastic ag ysbrydolwyd gan steil Mondrian.
  • Hendrike. Grid yn debyg i steil Piet Mondrian. 2007.
    Hendrike. Grid yn debyg i steil Piet Mondrian. 2007.
  • Domingo Sarrey. Cuadrats (Homenaje a Mondrian). 1968.
    Domingo Sarrey. Cuadrats (Homenaje a Mondrian). 1968.
  • Bjørn som tegner. Esiampl o gelf ag ysbrydolwyd gan tableaux Piet Mondrian. 2007.
    Bjørn som tegner. Esiampl o gelf ag ysbrydolwyd gan tableaux Piet Mondrian. 2007.


Cyfieiriadau

  1. ↑ "Piet Mondrian", Tate gallery, published in Ronald Alley, Catalogue of the Tate Gallery's Collection of Modern Art other than Works by British Artists, Tate Gallery and Sotheby Parke-Bernet, London 1981, pp.532–3. Retrieved 18 December 2007.
  2. ↑ www.theguardian.com/artanddesign/2010/jan/23/theo-van-doesburg-avant-garde-tate
  3. ↑ gemeentemuseum
  4. ↑ Guggenheim Collection – Artist – Mondrian – Still Life with Gingerpot I
  5. ↑ Casiraghi, Roberto "Piet Mondrian - Nike Dunk Low SB - Available!", http://www.englishgratis.com.
  6. ↑ www.theguardian.com/artanddesign/2010/jan/23/theo-van-doesburg-avant-garde-tate
  7. ↑ "BBC News - Liverpool Tate to host 'largest' UK Mondrian exhibition". Bbc.co.uk. 2013-04-19. Cyrchwyd 2014-06-04.
  8. ↑ http://www.moma.org/collection/browse_results.php?object_id=78682
  9. ↑ Sellon, Emily B.; Weber, Renee (1992). "Theosophy and the Theosophical Society". In Faivre, Antoine; Needleman, Jacob (gol.). Modern Esoteric Spirituality. World Spirituality. 21. Crossroad. t. 327. ISBN 0824514440. Missing |editor2= (help)
  10. ↑ Van Doesburg at Tate Modern By Jackie Wullschlager, Published 2010/6/2
  11. ↑ www.theguardian.com/artanddesign/2010/jan/23/theo-van-doesburg-avant-garde-tate
Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Wicipedia:Pwll_tywod&oldid=1618458"