Llangwyllog: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Llun gwell |
del o comin |
||
| Llinell 1: | Llinell 1: | ||
[[Delwedd:Eglwys Cwyllog Sant from the east - geograph.org.uk - 1394818.jpg|bawd|Eglwys Llangwyllog.]] |
[[Delwedd:Eglwys Cwyllog Sant from the east - geograph.org.uk - 1394818.jpg|bawd|Eglwys Llangwyllog.]] |
||
[[Delwedd:The former station at Llangwyllog - geograph.org.uk - 1210514.jpg|bawd|Yr hen Orsaf.]] |
|||
[[Pentref]] bychan gwledig a [[plwyf|phlwyf]] yng nghanol [[Ynys Môn]] yw '''Llangwyllog'''. |
[[Pentref]] bychan gwledig a [[plwyf|phlwyf]] yng nghanol [[Ynys Môn]] yw '''Llangwyllog'''. |
||
Fersiwn yn ôl 08:55, 23 Chwefror 2014
Pentref bychan gwledig a phlwyf yng nghanol Ynys Môn yw Llangwyllog.
Fe'i lleolir tair milltir i'r gogledd o dref Llangefni a dwy filltir o Lyn Cefni. Cofnodir poblogaeth o 277 yn 1821, ond erbyn 1971 dim ond 75 o bobl oedd yn byw yno.
Mae'r eglwys yn weddol hen gyda rhannau yn dyddio o'r 15fed ganrif efallai. Yn ôl traddodiad cafodd ei sefydlu gan y Santes Cwyllog (Cywyllog) yn y 6ed ganrif ar dir a roddwyd iddi gan y brenin Maelgwn Gwynedd.[1]
Yn yr Oesoedd Canol gorweddai'r plwyf yng nghwmwd Menai. Bu brwydr yn y cyffiniau yn y flwyddyn 1134 rhwng byddin Owain Gwynedd, brenin Teyrnas Gwynedd, a llu o Northmyn a Manawyr a geisiodd oresgyn yr ynys. Enillodd gwŷr Gwynedd y dydd.
Rhoddodd y Tywysog Llywelyn ab Iorwerth Eglwys Gwyllog a'i degwm i Briordy Penmon.[2]
Roedd gan Lein Amlwch (Rheilffordd Canolbarth Môn) orsaf yn Llangwyllog nes i'r lein gau yn 1993. Mae'n dŷ preifat heddiw.
Cyfeiriadau
Trefi
Amlwch · Benllech · Biwmares · Caergybi · Llangefni · Niwbwrch · Porthaethwy
Pentrefi
Aberffraw · Bethel · Bodedern · Bodewryd · Bodffordd · Bryngwran · Brynrefail · Brynsiencyn · Brynteg · Caergeiliog · Capel Coch · Capel Gwyn · Carmel · Carreglefn · Cemaes · Cerrigceinwen · Dwyran · Y Fali · Gaerwen · Glyn Garth · Gwalchmai · Heneglwys · Hermon · Llanallgo · Llanbabo · Llanbedrgoch · Llandegfan · Llandyfrydog · Llanddaniel Fab · Llanddeusant · Llanddona · Llanddyfnan · Llanedwen · Llaneilian · Llanfachraeth · Llanfaelog · Llanfaethlu · Llanfair Pwllgwyngyll · Llanfair-yn-Neubwll · Llanfair-yng-Nghornwy · Llan-faes · Llanfechell · Llanfihangel-yn-Nhywyn · Llanfwrog · Llangadwaladr · Llangaffo · Llangeinwen · Llangoed · Llangristiolus · Llangwyllog · Llaniestyn · Llannerch-y-medd · Llanrhuddlad · Llansadwrn · Llantrisant · Llanynghenedl · Maenaddwyn · Malltraeth · Marian-glas · Moelfre · Nebo · Pencarnisiog · Pengorffwysfa · Penmynydd · Pentraeth · Pentre Berw · Pentrefelin · Penysarn · Pontrhydybont · Porthllechog · Rhoscolyn · Rhosmeirch · Rhosneigr · Rhostrehwfa · Rhosybol · Rhydwyn · Talwrn · Trearddur · Trefor · Tregele