Nagaland: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Addbot (sgwrs | cyfraniadau) B Bot: Migrating 80 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q1599 (translate me) |
didolnod Tsieineeg a Choreeg using AWB |
||
Llinell 1: | Llinell 1: | ||
[[Delwedd:Nagaland in India (disputed hatched).svg|200px|bawd|Lleoliad Nagaland yn India]] |
[[Delwedd:Nagaland in India (disputed hatched).svg|200px|bawd|Lleoliad Nagaland yn India]] |
||
[[Delwedd:Nlgirls.gif|200px|bawd|Merched Naga yn eu gwisg draddodiadol]] |
[[Delwedd:Nlgirls.gif|200px|bawd|Merched Naga yn eu gwisg draddodiadol]] |
||
Mae '''Nagaland''' yn [[Taleithiau a thiriogaethau India|dalaith]] ym mryniau coediog gogledd-ddwyrain eithaf [[India]]. Mae'n ffinio â thaleithiau [[Assam]] i'r gorllewin, [[Arunachal Pradesh]] a rhan o Assam i'r gogledd, gwlad [[Myanmar]] i'r dwyrain a thalaith [[Manipur]] i'r de. [[Kohima]] yw prifddinas Nagaland, a [[Dimapur]] yw'r ddinas fwyaf. Gyda phoblogaeth o 1,988,636, (2001) ac arwynebedd tir o 16,579 |
Mae '''Nagaland''' yn [[Taleithiau a thiriogaethau India|dalaith]] ym mryniau coediog gogledd-ddwyrain eithaf [[India]]. Mae'n ffinio â thaleithiau [[Assam]] i'r gorllewin, [[Arunachal Pradesh]] a rhan o Assam i'r gogledd, gwlad [[Myanmar]] i'r dwyrain a thalaith [[Manipur]] i'r de. [[Kohima]] yw prifddinas Nagaland, a [[Dimapur]] yw'r ddinas fwyaf. Gyda phoblogaeth o 1,988,636, (2001) ac arwynebedd tir o 16,579 km² yn unig mae'n un o daleithiau lleiaf India. Cafodd ei sefydlu fel talaith yn [[1963]]. |
||
Mae'r dalaith wedi dioddef o ansefydlogrwydd gwleidyddol ers degawdau ac mae'n anodd cael caniatad i fynd yno. Ers i India ennill eu hannibyniaeth mae galwadau am annibyniaeth i Nagaland wedi dominyddu gwleidyddiaeth y dalaith sydd wedi gweld lefelau uchel o drais ar adegau. |
Mae'r dalaith wedi dioddef o ansefydlogrwydd gwleidyddol ers degawdau ac mae'n anodd cael caniatad i fynd yno. Ers i India ennill eu hannibyniaeth mae galwadau am annibyniaeth i Nagaland wedi dominyddu gwleidyddiaeth y dalaith sydd wedi gweld lefelau uchel o drais ar adegau. |
||
Llinell 8: | Llinell 8: | ||
==Daearyddiaeth a hinsawdd== |
==Daearyddiaeth a hinsawdd== |
||
Talaith fynyddig yw |
Talaith fynyddig yw Nagaland. Mae [[Bryniau Naga]] yn codi o ddyffryn [[Afon Brahmaputra]] yn [[Assam]] i tua 2,000 troedfedd ac yna'n codi'n graddol uwch i'r de-ddwyrain, hyd at 6,000 troedfedd. [[Mynydd Saramati]], 12,552 troedfedd uwch lefel y môr, yw copa uchaf y dalaith - yma mae Bryniau Naga Hills yn ymdoddi i [[Cadwyn Patkai|Gadwyn Patkai]] dros y ffin yn [[Myanmar]]. Mae nifer o afonydd, yn cynnwys afonydd Doyang a Dhiku yn y gogledd, Afon Barak yn y de-orllewin ac Afon Chindwin (sy'n llifo o Fyanmar) yn y de-ddwyrain, yn llifo ar draws y dalaith. |
||
Mae gan Nagaland ''flora'' a ''fauna'' cyfoethog. Mae tua 15% o Nagaland yn orchuddiedig gan coedwigoedd trofaol ac is-drofaol bytholwyrdd - yn cynnwys [[palmwydden|palmwydd]], [[bambŵ]] a [[rattan]] ynghyd â fforestydd [[mahogani]]. Yn yr ardaloedd coediog ceir high nifer o anifeiliaid fel [[ci gwyllt|cŵn gwyllt]], [[pangolin]]s, [[porciwpein]]s, [[eliffant]]od, [[llewpard]]iaid, [[arth|eirth]], [[mwnci|mwncïod]], [[sambar]], [[carw|ceirw]], [[ych]]en a [[byffalo]]s. Mae'r [[Hornbill Mawr Indiaid]] yn un o'r [[aderyn|adar]] mwyaf enwog o'r dalaith. |
Mae gan Nagaland ''flora'' a ''fauna'' cyfoethog. Mae tua 15% o Nagaland yn orchuddiedig gan coedwigoedd trofaol ac is-drofaol bytholwyrdd - yn cynnwys [[palmwydden|palmwydd]], [[bambŵ]] a [[rattan]] ynghyd â fforestydd [[mahogani]]. Yn yr ardaloedd coediog ceir high nifer o anifeiliaid fel [[ci gwyllt|cŵn gwyllt]], [[pangolin]]s, [[porciwpein]]s, [[eliffant]]od, [[llewpard]]iaid, [[arth|eirth]], [[mwnci|mwncïod]], [[sambar]], [[carw|ceirw]], [[ych]]en a [[byffalo]]s. Mae'r [[Hornbill Mawr Indiaid]] yn un o'r [[aderyn|adar]] mwyaf enwog o'r dalaith. |
Fersiwn yn ôl 16:30, 23 Mawrth 2013
Mae Nagaland yn dalaith ym mryniau coediog gogledd-ddwyrain eithaf India. Mae'n ffinio â thaleithiau Assam i'r gorllewin, Arunachal Pradesh a rhan o Assam i'r gogledd, gwlad Myanmar i'r dwyrain a thalaith Manipur i'r de. Kohima yw prifddinas Nagaland, a Dimapur yw'r ddinas fwyaf. Gyda phoblogaeth o 1,988,636, (2001) ac arwynebedd tir o 16,579 km² yn unig mae'n un o daleithiau lleiaf India. Cafodd ei sefydlu fel talaith yn 1963.
Mae'r dalaith wedi dioddef o ansefydlogrwydd gwleidyddol ers degawdau ac mae'n anodd cael caniatad i fynd yno. Ers i India ennill eu hannibyniaeth mae galwadau am annibyniaeth i Nagaland wedi dominyddu gwleidyddiaeth y dalaith sydd wedi gweld lefelau uchel o drais ar adegau.
Ar un adeg bu'r Naga yn adnabyddus fel helwyr pennau. Mae'r 16 o lwythau yn cynnwys yr Angamis, Rengmas, Aos, Konyaks, Wanchus, Semas a'r Lothas. Roedd ganddynt grefydd animistaidd cyn i'r cenhadon cyntaf gyrraedd o'r Gorllewin. Erbyn heddiw mae dros 90% o'r Nagas yn Gristnogion a Saesneg yw iaith swyddogol y dalaith, er bod nifer o ieithoedd brodorol yn cael eu siarad yn ogystal.
Daearyddiaeth a hinsawdd
Talaith fynyddig yw Nagaland. Mae Bryniau Naga yn codi o ddyffryn Afon Brahmaputra yn Assam i tua 2,000 troedfedd ac yna'n codi'n graddol uwch i'r de-ddwyrain, hyd at 6,000 troedfedd. Mynydd Saramati, 12,552 troedfedd uwch lefel y môr, yw copa uchaf y dalaith - yma mae Bryniau Naga Hills yn ymdoddi i Gadwyn Patkai dros y ffin yn Myanmar. Mae nifer o afonydd, yn cynnwys afonydd Doyang a Dhiku yn y gogledd, Afon Barak yn y de-orllewin ac Afon Chindwin (sy'n llifo o Fyanmar) yn y de-ddwyrain, yn llifo ar draws y dalaith.
Mae gan Nagaland flora a fauna cyfoethog. Mae tua 15% o Nagaland yn orchuddiedig gan coedwigoedd trofaol ac is-drofaol bytholwyrdd - yn cynnwys palmwydd, bambŵ a rattan ynghyd â fforestydd mahogani. Yn yr ardaloedd coediog ceir high nifer o anifeiliaid fel cŵn gwyllt, pangolins, porciwpeins, eliffantod, llewpardiaid, eirth, mwncïod, sambar, ceirw, ychen a byffalos. Mae'r Hornbill Mawr Indiaid yn un o'r adar mwyaf enwog o'r dalaith.
Hinsawdd monsŵn sydd gan Nagaland, gyda lefel uchel o leithder. Ceir rhwng 70-100 troedfedd o law y flwyddyn, gyda rhan helaeth yn disgyn ym mis Mai. Ceir tymheroedd rhwng 70 i 104 gradd ffahrenheit. Yn y gaeaf ceir rhywfaint o farrug yn yr ucheldiroedd.
Dolenni allanol
Taleithiau a thiriogaethau India | |
---|---|
Taleithiau | Andhra Pradesh • Arunachal Pradesh • Assam • Bihar • Chhattisgarh • Goa • Gorllewin Bengal • Gujarat • Haryana • Himachal Pradesh • Jharkhand • Karnataka • Kerala • Madhya Pradesh • Maharashtra • Manipur • Meghalaya • Mizoram • Nagaland • Orissa • Punjab • Rajasthan • Sikkim • Tamil Nadu • Telangana • Tripura • Uttarakhand • Uttar Pradesh |
Tiriogaethau | Ynysoedd Andaman a Nicobar • Chandigarh • Dadra a Nagar Haveli • Daman a Diu • Delhi • Jammu a Kashmir • Lakshadweep • Puducherry |