Gwyddor gwybodaeth: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
cromfach diangen |
man gywiriadau, replaced: Ffynonell → ffynhonnell using AWB |
||
Llinell 6: | Llinell 6: | ||
==Hanes== |
==Hanes== |
||
Darganfyddir gwreiddiau gwyddor gwybodaeth yn [[dogfennaeth|nogfennaeth]], ym maes a yn natblygiad [[cyfrifiadur]]on digidol yn yr [[1940au]] a dechrau'r [[1950au]]. Yn ystod [[yr Ail Ryfel Byd]] ymddangosodd yr angen i fwyhau trachywiredd a dyfnder chwiliadau [[llyfryddiaeth |
Darganfyddir gwreiddiau gwyddor gwybodaeth yn [[dogfennaeth|nogfennaeth]], ym maes a yn natblygiad [[cyfrifiadur]]on digidol yn yr [[1940au]] a dechrau'r [[1950au]]. Yn ystod [[yr Ail Ryfel Byd]] ymddangosodd yr angen i fwyhau trachywiredd a dyfnder chwiliadau [[llyfryddiaeth]]ol, ac arweiniodd hyn at ymdrechion i newid y dulliau traddodiadol o ddosbarthu. Cyflwynwyd ymchwiliad ffeiliau, [[mynegai]] cyd-gysylltiedig, a [[geirfa|geirfâu]] rheoledig yn [[awtomatiaeth|otomatig]] fel ymateb i'r angen cynyddol i greu mynediad hawdd i gynnwys [[cylchgrawn gwyddonol|cylchgronau gwyddonol]]. Cafodd [[crynodeb]]au otomatig o ddogfenni eu datblygu i'w gwneud hi'n haws trin a thrafod darganfyddiadau ymchwil. |
||
Yn yr [[1960au]] trosglwyddwyd casgliadau enfawr o ddogfenni i [[cronfa ddata|gronfeydd data]] neu ffurfiau di-argraffedig, er mwyn medru chwilio trwy'r holl wybodaeth (gan ddefnyddio cyfrifiadur) yn hawdd. Erbyn [[1980]] roedd gwyddor gwybodaeth yn faes cyd-ddisgyblaethol, a gwelwyd twf mewn meysydd megis [[deallusrwydd artiffisial]] a [[technoleg gwybodaeth|thecholeg gwybodaeth]] o fewn [[addysg]] wedi dod yn bwysig iawn. |
Yn yr [[1960au]] trosglwyddwyd casgliadau enfawr o ddogfenni i [[cronfa ddata|gronfeydd data]] neu ffurfiau di-argraffedig, er mwyn medru chwilio trwy'r holl wybodaeth (gan ddefnyddio cyfrifiadur) yn hawdd. Erbyn [[1980]] roedd gwyddor gwybodaeth yn faes cyd-ddisgyblaethol, a gwelwyd twf mewn meysydd megis [[deallusrwydd artiffisial]] a [[technoleg gwybodaeth|thecholeg gwybodaeth]] o fewn [[addysg]] wedi dod yn bwysig iawn. |
||
== |
==ffynhonnellau== |
||
*''Microsoft Encarta Encyclopedia'' |
*''Microsoft Encarta Encyclopedia'' |
||
Fersiwn yn ôl 20:16, 17 Mawrth 2013
Disgyblaeth academaidd a maes rhyngddisgyblaethol sy'n ymwneud â chynhyrchiad, casgliad, trefniadaeth, storfa, adalwad, a lledaeniad gwybodaeth cofnodedig yw gwyddor gwybodaeth. Mae'n astudio cymhwysiad a defnydd gwybodaeth o fewn cyfundrefnau, a'r rhyngweithiad rhwng pobl, cyfundrefnau, a systemau gwybodaeth. Yn aml, astudir gwyddor gwybodaeth fel cangen o gyfrifiadureg neu wybodeg ac mae ganddo berthynas agos â'r gwyddorau cymdeithas a gwybyddol.
Mae gwyddor gwybodaeth yn canolbwyntio ar ddealltwriaeth problemau yn gyntaf, ac yna cymhwyso technoleg gwybodaeth (neu dechnolegau eraill) fel bo'r angen. Mae sylw wedi cael ei roi yn y blynyddoedd diweddar i ryngweithiad dynol-cyfrifiadurol, cylchwedd, y we semantig, a'r ffyrdd mae pobl yn cynhyrchu, defnyddio a darganfod gwybodaeth.
Weithiau caiff gwyddor gwybodaeth ei chymysgu â llyfrgellyddiaeth, cyfrifiadureg, gwybodeg, a theori gwybodaeth, ac yn aml caiff ei grwpio gydag un o'r pynciau yma (gan amlaf llyfrgellyddiaeth, neu gyfrifiadureg).
Hanes
Darganfyddir gwreiddiau gwyddor gwybodaeth yn nogfennaeth, ym maes a yn natblygiad cyfrifiaduron digidol yn yr 1940au a dechrau'r 1950au. Yn ystod yr Ail Ryfel Byd ymddangosodd yr angen i fwyhau trachywiredd a dyfnder chwiliadau llyfryddiaethol, ac arweiniodd hyn at ymdrechion i newid y dulliau traddodiadol o ddosbarthu. Cyflwynwyd ymchwiliad ffeiliau, mynegai cyd-gysylltiedig, a geirfâu rheoledig yn otomatig fel ymateb i'r angen cynyddol i greu mynediad hawdd i gynnwys cylchgronau gwyddonol. Cafodd crynodebau otomatig o ddogfenni eu datblygu i'w gwneud hi'n haws trin a thrafod darganfyddiadau ymchwil.
Yn yr 1960au trosglwyddwyd casgliadau enfawr o ddogfenni i gronfeydd data neu ffurfiau di-argraffedig, er mwyn medru chwilio trwy'r holl wybodaeth (gan ddefnyddio cyfrifiadur) yn hawdd. Erbyn 1980 roedd gwyddor gwybodaeth yn faes cyd-ddisgyblaethol, a gwelwyd twf mewn meysydd megis deallusrwydd artiffisial a thecholeg gwybodaeth o fewn addysg wedi dod yn bwysig iawn.
ffynhonnellau
- Microsoft Encarta Encyclopedia