Argae Aswan: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
EmausBot (sgwrs | cyfraniadau) B r2.7.3) (Robot: Yn newid eu:Asuango presa yn eu:Aswango presa |
Addbot (sgwrs | cyfraniadau) B Bot: Migrating 73 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q38891 (translate me) |
||
| Llinell 12: | Llinell 12: | ||
[[Categori:Adeiladau ac adeiladwaith yn yr Aifft]] |
[[Categori:Adeiladau ac adeiladwaith yn yr Aifft]] |
||
[[am:አስዋን ግድብ]] |
|||
[[an:Entibo d'Asuán]] |
|||
[[ar:السد العالي]] |
|||
[[arz:السد العالى]] |
|||
[[ast:Presa d'Asuán]] |
|||
[[be:Асуанскія плаціны]] |
|||
[[be-x-old:Асуанскія дамбы]] |
|||
[[bg:Асуанска язовирна стена]] |
|||
[[br:Stankell uhel Asouan]] |
|||
[[bs:Asuanska brana]] |
|||
[[ca:Resclosa d'Assuan]] |
|||
[[cs:Vysoká Asuánská přehrada]] |
|||
[[da:Aswandæmningen]] |
|||
[[de:Assuan-Staudamm]] |
|||
[[el:Φράγμα του Ασουάν]] |
|||
[[en:Aswan Dam]] |
|||
[[eo:Alta Baraĵo de Asuano]] |
|||
[[es:Presa de Asuán]] |
|||
[[et:Aswāni pais]] |
|||
[[eu:Aswango presa]] |
[[eu:Aswango presa]] |
||
[[fa:سد اسوان]] |
|||
[[fi:Assuanin pato]] |
|||
[[fr:Haut barrage d'Assouan]] |
|||
[[fy:Aswandaam]] |
|||
[[gl:Encoro de Asuán]] |
|||
[[he:סכר אסואן]] |
|||
[[hi:अस्वान बांध]] |
|||
[[hif:Aswan Dam]] |
|||
[[hr:Asuanska brana]] |
|||
[[hu:Asszuáni-gát]] |
|||
[[hy:Ասուանի ջրամբար]] |
|||
[[id:Bendungan Aswan]] |
|||
[[is:Asvanstíflan]] |
|||
[[it:Diga di Assuan]] |
|||
[[ja:アスワン・ハイ・ダム]] |
|||
[[ka:ასუანის კაშხალი]] |
|||
[[kk:Асуан бөгеті]] |
|||
[[ko:아스완 댐]] |
|||
[[la:Moles Syenitica]] |
|||
[[lt:Asuano užtvanka]] |
|||
[[lv:Asuānas aizsprosts]] |
|||
[[ml:അസ്വാന് അണക്കെട്ട്]] |
[[ml:അസ്വാന് അണക്കെട്ട്]] |
||
[[mn:Асуаны далан]] |
|||
[[mr:आस्वान धरण]] |
|||
[[ms:Empangan Aswan]] |
|||
[[nl:Aswandam]] |
|||
[[nn:Aswandammen]] |
|||
[[no:Aswandammen]] |
|||
[[oc:Restanca d'Assoan]] |
|||
[[os:Асуаны донмарæн]] |
|||
[[pl:Wysoka Tama]] |
|||
[[pnb:اسوان ڈیم]] |
|||
[[pt:Represa de Assuã]] |
|||
[[ru:Асуанский гидроузел]] |
|||
[[sh:Asuanska brana]] |
|||
[[simple:Aswan Dam]] |
|||
[[sk:As-Sadd al-Álí]] |
|||
[[sl:Asuanski jez]] |
|||
[[sr:Asuanska brana]] |
|||
[[sv:Assuandammen]] |
|||
[[sw:Lambo la Aswan]] |
|||
[[ta:அஸ்வான் அணை]] |
|||
[[th:เขื่อนอัสวาน]] |
|||
[[tl:Saplad ng Aswan]] |
|||
[[tr:Asvan Barajı]] |
|||
[[tt:Асуан гидротөене]] |
|||
[[uk:Асуанські греблі]] |
|||
[[ur:اسوان بند]] |
|||
[[vi:Đập Aswan]] |
|||
[[war:Aswan Dam]] |
|||
[[wuu:阿斯旺水坝]] |
|||
[[xmf:ასუანიშ კაშხალი]] |
|||
[[zh:阿斯旺水坝]] |
|||
[[zh-min-nan:Aswan Chúi-khò͘]] |
|||
[[zh-yue:阿斯旺水壩]] |
|||
Fersiwn yn ôl 15:27, 12 Mawrth 2013
Rhoddir yn enw Argae Aswan i ddau argae ar draws Afon Nîl gerllaw dinas Aswan yn yr Aifft. Yr argae hynaf yma yw Argae Isel Aswan; yr un diweddaraf ac enwocaf yw Argae Uchel Aswan (Arabeg: السد العالي).
Adeiladwyd y ddau argae i osgoi llifogydd ar yr afon, i gynhyrchu trydan ac i gael dŵr ar gyfer amaethyddiaeth. Adeiladwyd yr argae cyntaf rhwng 1899 a 1902, pan oedd yr Aifft yn rhan o'r Ymerodraeth Brydeinig. Roedd yn 1,900 metr o hyd a 54 m o uchder, ond profiodd hyn yn annigonol ac ychwanegwyd at ei uchder rhwng 1907 a 1912 ac wedyn rhwng 1929 a 1933.
Dechreuwyd cynllunio Argae Uchel Aswan yn 1952. Tua'r un adeg daeth Nasser i rym. Roedd yr Unol Daleithiau a'r Deyrnas Unedig wedi addo $270 miliwn o gymorth at y costau, ond ataliwyd hyn yn 1956 oherwydd eu gwrthwynebiad i wleidyddiaeth Nasser. Yn 1958 cytunodd yr Undeb Sofietaidd i dalu am y cynllun yn eu lle. Dechreuwyd adeiladu'r argae yn 1960, a chafodd ei orffen ar 21 Gorffennaf, 1970. Dechreuodd Llyn Nasser ffurfio tu ôl i'r argae yn 1964, tra bod yr argae'n dal i gael ei godi. Bu cydweithrediad rhwng nifer o wledydd wedi ei drefnu gan UNESCO i symud nifer o demlau a henebion eraill rhag iddynt gael eu boddi. Teml Abu Simbel yw'r enwocaf o'r rhain.
Mae'r argae yn 3,830 m o hyd a 111 m o uchder; ac yn cynnwys 43 miliwn m³ o ddeunydd. Gall hyd at 11,000 m³ o ddŵr yr eiliad lifo trosto. Mae Llyn Nasser yn 550 km o hyd a 35 km o led yn y man lletaf, gydag arwynebedd o 5,250 km².