Mosg Al-Aqsa: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
EmausBot (sgwrs | cyfraniadau) B r2.7.3) (robot yn ychwanegu: tt:Әл-Акса мәчете |
Legobot (sgwrs | cyfraniadau) B Bot: Migrating 58 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q425281 (translate me) |
||
Llinell 12: | Llinell 12: | ||
[[Categori:Jeriwsalem]] |
[[Categori:Jeriwsalem]] |
||
[[Categori:Mosgiau Palesteina|Al-Aqsa]] |
[[Categori:Mosgiau Palesteina|Al-Aqsa]] |
||
[[ace:Meuseujid al-Aqsha]] |
|||
[[af:Al-Aqsamoskee]] |
|||
[[ar:المسجد الأقصى]] |
|||
[[arz:المسجد الاقصى]] |
|||
[[av:Ал-Акъсса]] |
|||
[[az:Əl-Əqsa məscidi]] |
|||
[[ba:Әл-Аҡса мәсете]] |
|||
[[bg:Ал-Акса]] |
|||
[[bn:আল-আকসা মসজিদ]] |
|||
[[ca:Mesquita d'Al-Aqsa]] |
|||
[[ckb:مزگەوتی ئەقسا]] |
|||
[[cs:Mešita al-Aksá]] |
|||
[[da:Al-Aqsa-moskeen]] |
|||
[[de:Al-Aqsa-Moschee]] |
|||
[[en:Al-Aqsa Mosque]] |
|||
[[eo:Moskeo Al-Aksa]] |
|||
[[es:Mezquita de Al-Aqsa]] |
|||
[[eu:Al Aksa meskita]] |
|||
[[fa:مسجدالاقصی]] |
|||
[[fi:Al-Aqsa]] |
|||
[[fr:Mosquée al-Aqsa]] |
|||
[[fy:Al-Aksamoskee]] |
|||
[[he:מסגד אל-אקצא]] |
|||
[[hu:Al-Aksza-mecset]] |
|||
[[id:Masjid Al-Aqsa]] |
|||
[[it:Moschea al-Aqsa]] |
|||
[[ja:アル=アクサー・モスク]] |
|||
[[jv:Masjid Al Aqsa]] |
|||
[[kk:Масжид әл-Ақса]] |
|||
[[ko:알 악사 사원]] |
|||
[[mk:Акса]] |
|||
[[ml:മസ്ജിദുൽ അഖ്സ]] |
|||
[[ms:Masjid Al-Aqsa]] |
|||
[[nl:Al-Aqsamoskee]] |
|||
[[no:Al-Aqsa-moskéen]] |
|||
[[pl:Meczet Al-Aksa w Jerozolimie]] |
|||
[[pnb:مسجد اقصی]] |
|||
[[ps:د الاقصی جومات]] |
|||
[[pt:Mesquita de Al-Aqsa]] |
|||
[[ro:Moscheea Al-Aqsa]] |
|||
[[ru:Мечеть Аль-Акса]] |
|||
[[rw:Umusigiti wa Al-Aqsa]] |
|||
[[sh:Al Aksa]] |
|||
[[simple:Al-Aqsa Mosque]] |
|||
[[sk:Mešita al-Aksá]] |
|||
[[so:Masjid al-Aqsa]] |
|||
[[sr:Ал Акса]] |
|||
[[sv:Al-Aqsamoskén]] |
|||
[[ta:அல் அக்சா பள்ளிவாசல்]] |
|||
[[te:మస్జిద్-ఎ-అఖ్సా]] |
|||
[[tr:Mescid-i Aksa]] |
|||
[[tt:Әл-Акса мәчете]] |
|||
[[uk:Мечеть Аль-Акса]] |
|||
[[ur:مسجد اقصٰی]] |
|||
[[uz:Masjid al-Aqsa]] |
|||
[[vi:Nhà thờ Hồi giáo Al-Aqsa]] |
|||
[[war:Moske Al-Aqsa]] |
|||
[[zh:阿克萨清真寺]] |
Fersiwn yn ôl 17:31, 11 Mawrth 2013
- Gweler hefyd al-Aqsa (gwahaniaethu).
Cysegrfan Islamaidd yn Hen Ddinas Jeriwsalem yw Mosg Al-Aqsa neu al-Aqsa (Arabeg: المسجد الاقصى, IPA /æl'mæsʒɪd æl'ɑqsˁɑ/, al-Masjid al-Aqsa sef "Y Mosg Pellaf"). Mae'r mosg ei hun yn rhan o'r al-Haram ash-Sharif neu Bryn y Deml (Temple Mount), sy'n lle cysegredig i Iddewon hefyd fel safle tybiedig Teml Jeriwsalem (Teml Solomon); cyfeirir at y mosg fel "Y Gromen ar y Graig" weithiau hefyd, er bod y term yn cael ei ddefnyddio yn fwy priodol fel enw am yr al-Haram ash-Sharif ei hun yn ogystal. Mae Mwslemiaid, yn enwedig y Mwslemiaid Sunni, yn ystyried mai al-Aqsa yw'r lle sanctaidd trydydd bwysicaf yn Islam; credant fod y Proffwyd Muhammad wedi cael ei gludo o'r Mosg Sanctaidd (Masjid al-Haram) ym Mecca i al-Aqsa yn Nhaith y Nos, fel y'i disgrifir yn y Coran. Yn ôl traddodiadau Islamig, roedd Muhammad a'i ddilynwyr yn gweddio i gyfeiriad al-Aqsa hyd y 17eg fis ar ôl y Hijra, pan newidwyd i weddio i gyfeiriad y Ka'aba ym Mecca.
Codwyd yr adeilad Islamig cyntaf ar y safle tua'r flwyddyn 685 ond mae'r rhan fwyaf o'r adeilad presennol yn dyddio o'r 11eg ganrif ymlaen. Codwyd math o gapel gweddi yno gan y califf Rashidun Umar tua 685 ond fe'i ailadeiladwyd a'i ehangu gan y califf Ummayad Abd al-Malik a'i orffen gan ei fab al-Walid yn 705. Dinistrwyd y mosg yn 746 a chafodd ei ailadeiladu gan y califf Abbasid al-Mansur yn 754, ac eto gan ei olynydd al-Mahdi yn 780. Dinistrwyd y rhan helaeth o al-Aqsa gan ddaeargryn arall yn 1033, ond yn 1035 cododd y califf Fatimid Ali az-Zahir y mosg sy'n sefyll heddiw. Cafywd nifer o ychwanegiadau ar ôl hynny. Pan gipwyd Jeriwsalem gan y Croesgadwyr yn 1099, cafodd y mosg ei ddefnyddio fel palas ac eglwys ganddynt, ond cafodd ei adfer fel mosg pan gipiodd Saladin Jeriwsalem. Ychwanegwyd i'r mosg dros y canrifoedd ar ôl hynny. Heddiw, er bod Jeriwsalem dan awdurdod yr Israeliaid, mae'r mosg ei yn aros dan weinyddiaeth y waqf (math o gyngor Islamaidd) Palesteinaidd.
Dan reolau diogelwch presennol llywodraeth Israel, dim ond Palesteiniaid ac Arabiaid dros 50 oed sy'n medru fynd i al-Aqsa, ac mae'r penderfyniad hynny wedi ychwanegu at anniddigrwydd Mwslemiaid yn Israel ei hun ac ar y Lan Orllewinol.