Hywel fab Emyr Llydaw: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Oddi ar Wicipedia
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
rhyngwici Saesneg
chwaneg
Llinell 1: Llinell 1:
'''Hywel fab Emyr Llydaw''' oedd un o gydymdeithion pennaf [[Arthur]] yn ôl traddodiadau cynnar [[Cymru]]. Roedd yn fab i [[Emyr Llydaw]], brenin [[Llydaw]].
'''Hywel fab Emyr Llydaw''' oedd un o gydymdeithion pennaf [[Arthur]] yn ôl traddodiadau cynnar [[Cymru]]. Roedd yn fab i [[Emyr Llydaw]], brenin [[Llydaw]].


===Hywel===
Yn ôl [[Sieffre o Fynwy]] yn yr ''[[Historia Regum Britanniae]]'' roedd Hywel yn gyfaill i Arthur gydol ei oes. Mae'r testun anghyflawn diweddarach ''Genedigaeth Arthur'' yn gwneud [[Gwyar]], chwaer Arthur a mam [[Gwalchmai ap Gwyar]], yn briod i Emyr Llydaw ac felly'n fam i Hywel, ond ni cheir sôn am hynny yn y ffynonellau cynnar, dim ond cyfeirio ato fel ''nai fab chwaer Arthur'' (''[[Brut Dingestow]]'').
Yn ôl [[Sieffre o Fynwy]] yn yr ''[[Historia Regum Britanniae]]'' roedd Hywel yn gyfaill i Arthur gydol ei oes. Mae'r testun anghyflawn diweddarach ''Genedigaeth Arthur'' yn gwneud [[Gwyar]], chwaer Arthur a mam [[Gwalchmai ap Gwyar]], yn briod i Emyr Llydaw ac felly'n fam i Hywel, ond ni cheir sôn am hynny yn y ffynonellau cynnar, dim ond cyfeirio ato fel ''nai fab chwaer Arthur'' (''[[Brut Dingestow]]'').


Ceir cyfeiriadau at Hywel yn llyfr Sieffre (''Hoel'' yn y [[Lladin]] wreiddiol, 'Hywel' yn y fersiynau [[Cymraeg]]), yn y [[chwedl]] ''[[Breuddwyd Rhonabwy]]'', yn y [[Y Tair Rhamant|rhamantau]] ''[[Geraint fab Erbin]]'' a ''[[Peredur]]'', ac mewn sawl cerdd o waith y [[Gogynfeirdd]] a [[Beirdd yr Uchelwyr]].
Ceir cyfeiriadau at Hywel yn llyfr Sieffre (''Hoel'' yn y [[Lladin]] wreiddiol, 'Hywel' yn y fersiynau [[Cymraeg]]), yn y [[chwedl]] ''[[Breuddwyd Rhonabwy]]'', yn y [[Y Tair Rhamant|rhamantau]] ''[[Geraint fab Erbin]]'' a ''[[Peredur]]'', ac mewn sawl cerdd o waith y [[Gogynfeirdd]] a [[Beirdd yr Uchelwyr]].


===Ffynhonnell===
===Hoel===
Dan ei enw Lladin 'Hoel' cafodd Hywel fab Emyr Llydaw ei gysylltu â'r ferisynau diweddarach o chwedl [[Trystan ac Esyllt]] gan feirdd Ffrengig ac Eingl-Normanaidd fel [[Béroul]] a [[Thomas o Brydain]]. Yn eu gwaith portreadir Hywel/Hoel fel [[Dug Llydaw]] a thad [[Esyllt]] (''Iseult''), gwraig [[Trystan]] (''Tristan'' neu ''Tristram''). Mae Hoel yn lletya Trystan ar ôl iddo gael ei alltudo o deyrnas y brenin Mark ([[March ap Meirchion]]), ac yn ddiweddarach mae Trystan yn ei gynorthwyo ac yn syrthio mewn cariad ag ail Esyllt, merch Hoel, ac yn ei phriodi. Mewn fersiwn arall mae'n dychwelyd i Brydain i fyw â'i wraig gyntaf (ceir dau enw ar Esyllt yn y traddodiad Cymraeg, sydd efallai'n esbonio'r dryswch hyn); dyma'r fersiwn a ddilynir gan Syr [[Thomas Malory]] yn ei ''[[Le Morte d'Arthur]]''.

===Ffynonnellau===
*Rachel Bromwich (gol.), ''Trioedd Ynys Prydein'' (Caerdydd, argraffiad newydd 1991). Tud. 407-8.
*Rachel Bromwich (gol.), ''Trioedd Ynys Prydein'' (Caerdydd, argraffiad newydd 1991). Tud. 407-8.
*Sir Paul Harvey a J. E. Heseltine, ''The Oxford Companion to French Literature'' (Rhydychen, arg. new. 1969). d.g. 'Tristan and Isolde'.


[[Categori:Cylch Arthur]]
[[Categori:Cylch Arthur]]

Fersiwn yn ôl 20:36, 8 Mai 2007

Hywel fab Emyr Llydaw oedd un o gydymdeithion pennaf Arthur yn ôl traddodiadau cynnar Cymru. Roedd yn fab i Emyr Llydaw, brenin Llydaw.

Hywel

Yn ôl Sieffre o Fynwy yn yr Historia Regum Britanniae roedd Hywel yn gyfaill i Arthur gydol ei oes. Mae'r testun anghyflawn diweddarach Genedigaeth Arthur yn gwneud Gwyar, chwaer Arthur a mam Gwalchmai ap Gwyar, yn briod i Emyr Llydaw ac felly'n fam i Hywel, ond ni cheir sôn am hynny yn y ffynonellau cynnar, dim ond cyfeirio ato fel nai fab chwaer Arthur (Brut Dingestow).

Ceir cyfeiriadau at Hywel yn llyfr Sieffre (Hoel yn y Lladin wreiddiol, 'Hywel' yn y fersiynau Cymraeg), yn y chwedl Breuddwyd Rhonabwy, yn y rhamantau Geraint fab Erbin a Peredur, ac mewn sawl cerdd o waith y Gogynfeirdd a Beirdd yr Uchelwyr.

Hoel

Dan ei enw Lladin 'Hoel' cafodd Hywel fab Emyr Llydaw ei gysylltu â'r ferisynau diweddarach o chwedl Trystan ac Esyllt gan feirdd Ffrengig ac Eingl-Normanaidd fel Béroul a Thomas o Brydain. Yn eu gwaith portreadir Hywel/Hoel fel Dug Llydaw a thad Esyllt (Iseult), gwraig Trystan (Tristan neu Tristram). Mae Hoel yn lletya Trystan ar ôl iddo gael ei alltudo o deyrnas y brenin Mark (March ap Meirchion), ac yn ddiweddarach mae Trystan yn ei gynorthwyo ac yn syrthio mewn cariad ag ail Esyllt, merch Hoel, ac yn ei phriodi. Mewn fersiwn arall mae'n dychwelyd i Brydain i fyw â'i wraig gyntaf (ceir dau enw ar Esyllt yn y traddodiad Cymraeg, sydd efallai'n esbonio'r dryswch hyn); dyma'r fersiwn a ddilynir gan Syr Thomas Malory yn ei Le Morte d'Arthur.

Ffynonnellau

  • Rachel Bromwich (gol.), Trioedd Ynys Prydein (Caerdydd, argraffiad newydd 1991). Tud. 407-8.
  • Sir Paul Harvey a J. E. Heseltine, The Oxford Companion to French Literature (Rhydychen, arg. new. 1969). d.g. 'Tristan and Isolde'.