Basileios II: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
newidiadau man using AWB |
Legobot (sgwrs | cyfraniadau) B Bot: Migrating 45 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q41833 (translate me) |
||
Llinell 27: | Llinell 27: | ||
[[Categori:Genedigaethau 958]] |
[[Categori:Genedigaethau 958]] |
||
[[Categori:Marwolaethau 1025]] |
[[Categori:Marwolaethau 1025]] |
||
[[als:Basileios II.]] |
|||
[[an:Basilio II]] |
|||
[[ar:باسل الثاني]] |
|||
[[bg:Василий ІІ Българоубиец]] |
|||
[[ca:Basili II de Bizanci]] |
|||
[[cs:Basileios II. Bulgaroktonos]] |
|||
[[cv:II-мĕш Василий (Виcанти императорĕ)]] |
|||
[[de:Basileios II.]] |
|||
[[diq:Basileios II]] |
|||
[[el:Βασίλειος Β´]] |
|||
[[en:Basil II]] |
|||
[[eo:Basileios la 2-a Bulgaroktonos]] |
|||
[[es:Basilio II]] |
|||
[[eu:Basilio II.a Bulgaroktonoa]] |
|||
[[fa:باسیل دوم]] |
|||
[[fi:Basileios II]] |
|||
[[fr:Basile II]] |
|||
[[gl:Basilio II]] |
|||
[[he:בסיליוס השני בולגרוקטונוס, קיסר האימפריה הביזנטית]] |
|||
[[hr:Bazilije II.]] |
|||
[[hu:II. Baszileiosz bizánci császár]] |
|||
[[hy:Բարսեղ Բ Բուլղարասպան]] |
|||
[[id:Basil II]] |
|||
[[it:Basilio II Bulgaroctono]] |
|||
[[ja:バシレイオス2世]] |
|||
[[ka:ბასილი II]] |
|||
[[ko:바실리우스 2세]] |
|||
[[la:Basilius II Bulgaroctonus]] |
|||
[[lt:Bazilijus II Bulgarmušis]] |
|||
[[mk:Василиј II]] |
|||
[[nl:Basileios II Boulgaroktonos]] |
|||
[[no:Basileios II]] |
|||
[[pl:Bazyli II Bułgarobójca]] |
|||
[[pt:Basílio II]] |
|||
[[ro:Vasile al II-lea al Bizanțului]] |
|||
[[ru:Василий II Болгаробойца]] |
|||
[[sh:Bazilije II. Bugaroubojica]] |
|||
[[simple:Basil II]] |
|||
[[sk:Basileios II.]] |
|||
[[sr:Василије II Бугароубица]] |
|||
[[sv:Basileios II (bysantinsk kejsare)]] |
|||
[[tr:II. Basileios]] |
|||
[[uk:Василій II Болгаробійця]] |
|||
[[vi:Basileios II]] |
|||
[[zh:巴西尔二世]] |
Fersiwn yn ôl 15:12, 11 Mawrth 2013
Ymerawdwr Bysantaidd rhwng 976 a 1025 oedd Basileios II, hefyd Basil II (Groeg: Βασίλειος Β΄ Βουλγαροκτόνος, Basileios II Boulgaroktonos, "lladdwr y Bwlgariaid" (958 - 15 Rhagfyr 1025). Cyrhaeddodd yr Ymerodraeth Fysantaidd un o uchafbwyntiau ei grym yn ystod ei deyrnasiad ef.
Roedd Basileios yn fab i'r ymerawdwr Romanos II, ond bu ei dad farw yn 963 pan nad oedd ond pump oed. Ail-briododd ei fam, Theophano, ag un o gadfridogion Romanos, a ddaeth yn ymerawdwr fel Nikephoros II Phokas. Llofruddiwyd Nikephoros yn 969, a daeth cadfridog arall, Ioan I Tzimisces, yn ymwerawdwr. Erbyn iddo ef farw ar 10 Ionawr, 976, roedd Basileios yn ddigon hen i ddod i'r orsedd,
Ar ddechrau ei deyrnasiad, roedd gweinyddiaeth yr ymerodraeth yn nwylo yr eunuch Basileios Lekapenos, oedd yn fab anghyfreithlon i'r ymerawdwr Romanos I). Roedd dau o dirfeddianwyr mawr Asia Leiaf, Bardas Skleros a Bardas Phokas, mewn gwrthryfel yn erbyn yr ymerodraeth. Arweiniodd Basileios y fyddin yn eu herbyn a'u gorchfygu, Skleros yn 979 a Phokas yn 989. Gwnaeth gynghrair a Vladimir I, tywysog Kiev, a yrrodd lawer o filwyr iddo. Yn fuan wedyn, alltudiwyd Basileios Lekapenos.
Roedd Basileios yn filwr galluog, a bu'n ymladd llawer yn erbyn yr Arabiaid, oedd yn gwarchae ar Aleppo ac yn bygwth Antioch. Enillodd Basileios nifer o fwydrau yn eu herbyn yn Syria yn 995, gan anrheithio dinasoedd cyn belled a Tripoli ac ychwanegu'r rhan fwyaf o Syria at yr ymerodraeth.
Bu'n ymladd llawer yn erbyn Samuil, ymerawdwr Bwlgaria hefyd, gan warchae ar Sredets (Sofia) yn 986. Methodd gipio'r ddinas, a gorchfygwyd ef ym Mrwydr Trayanovi Vrata ar y ffordd yn ôl i Thrace. Collwyd Moesia i'r Bwlgariaid am gyfnod, ond gallodd Basileios ei hennill yn ôl yn 1001 - 1002. Cipiodd Skopje yn 1003 a Durazzo yn 1005. Ar 29 Gorffennaf, 1014, enillodd Basileios fuddugoliaeth fawr dros y Bwlgariaid ym Mrwydr Kleidion. Dywedir iddo gymeryd 15,000 o garcharorion, a dallu 99 o bob cant ohonynt. Ildiodd Bwlgaria yn derfynol yn 1018, ac yn ddiweddarach ildiodd y Serbiaid hefyd, gan ddod a ffîn yr ymerodraeth at Afon Donaw am y tro cyntaf mewn pedair canrif. Bu hefyd yn ymladd yn erbyn y Khazar, a chipiodd dde y Crimea oddi wrthynt.
Yn ddiweddarach, bu'n ymladd yn erbyn y Persiaid, gan ennill Armenia yn ôl i'r ymerodraeth am y tro cyntaf ers dwuy ganrif. Concrwyd rhan o dde yr Eidal hefyd, a phan fu Basileios farw ar 15 Rhagfyr 1025, roedd ar ganol cynllunio ymgyrch i ad-ennill ynys Sicilia.
Rhagflaenydd : Ioan I Tzimiskes 969 - 976 |
Ymerodron Bysantaidd Basileios II 976 - 1025 |
Olynydd : Cystennin VIII Porphyrogentius 1025 - 1028 |
Nodyn:Cyswllt erthygl ddethol Nodyn:Cyswllt erthygl ddethol Nodyn:Cyswllt erthygl ddethol