Antiochia: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
→Enwogion: newidiadau man using AWB |
Addbot (sgwrs | cyfraniadau) B Bot: Migrating 33 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q200441 (translate me) |
||
Llinell 21: | Llinell 21: | ||
[[Categori:Yr Ymerodraeth Fysantaidd]] |
[[Categori:Yr Ymerodraeth Fysantaidd]] |
||
[[arc:ܐܢܛܝܘܟܝܐ]] |
|||
[[bg:Антиохия]] |
|||
[[bs:Antiohija#Historija]] |
[[bs:Antiohija#Historija]] |
||
[[ca:Antioquia de l'Orontes]] |
|||
[[cs:Antiochie]] |
|||
[[de:Antiochia am Orontes]] |
|||
[[el:Αντιόχεια#Γενικά]] |
[[el:Αντιόχεια#Γενικά]] |
||
[[en:Antioch]] |
|||
[[eo:Antioĥio]] |
|||
[[et:Antakya]] |
|||
[[fa:انطاکیه]] |
|||
[[fi:Antiokia]] |
|||
[[fr:Antioche#Histoire]] |
[[fr:Antioche#Histoire]] |
||
[[he:אנטיוכיה#היסטוריה של העיר]] |
[[he:אנטיוכיה#היסטוריה של העיר]] |
||
[[hr:Antiohija#Povijest]] |
[[hr:Antiohija#Povijest]] |
||
[[hu:Antiokheia#Története]] |
[[hu:Antiokheia#Története]] |
||
[[hy:Անտիոք]] |
|||
[[id:Antiokhia]] |
|||
[[it:Antiochia di Siria]] |
|||
[[ja:アンティオキア]] |
|||
[[ka:ანტიოქია]] |
|||
[[ko:안티오케이아]] |
|||
[[la:Antiochia ad Orontem#Historia]] |
[[la:Antiochia ad Orontem#Historia]] |
||
[[mk:Антиохија]] |
|||
[[nap:Antiochia]] |
|||
[[nl:Antiochië#Geschiedenis]] |
[[nl:Antiochië#Geschiedenis]] |
||
[[nn:Antiokia]] |
|||
[[no:Antiokia ved Orontes]] |
|||
[[pl:Antiochia (Turcja)]] |
|||
[[pnb:انطاکیہ]] |
|||
[[pt:Antioquia]] |
|||
[[ro:Antiohia]] |
|||
[[ru:Антиохия]] |
|||
[[sco:Antioch]] |
|||
[[sl:Antiohija]] |
|||
[[sv:Antiochia vid Orontes]] |
|||
[[ta:அந்தியோக்கியா]] |
|||
[[th:แอนติออก]] |
|||
[[tl:Antioquia]] |
|||
[[tr:Antakya (antik kent)]] |
[[tr:Antakya (antik kent)]] |
||
[[uk:Антіохія]] |
|||
[[wo:Ancos ci Siri]] |
Fersiwn yn ôl 01:58, 10 Mawrth 2013
Roedd Antiochia ar yr Orontes (Groeg: Αντιόχεια η επί Δάφνη, Αντιόχεια η επί Ορόντου neu Αντιόχεια η Μεγάλη; Lladin: Antiochia ad Orontem; yn ddinas ar lan ddwyreiniol Afon Orontes, ar safle dinas fodern Antakya, yn ne-orllewin Twrci.
Sefydlwyd Antiochia tua diwedd y 4edd ganrif CC gan Seleucus I Nicator, un o gadfridogion Alecsander Fawr. Dywedir i gynllun gwreiddiol strydoedd y ddinas gael ei osod gan y pensaer Xenarius i efelychu dinas Alexandria. Tyfodd i fod yn ddinas fawr a phwysig, yn brifddinas yr Ymerodraeth Seleucaidd, yn cystadlu ag Alexandria fel dinas bwysicaf y dwyrain, ac yn ddinas bwysig iawn yn hanes datblygiad Cristionogaeth.
Yn ystod oes aur y ddinas tua diwedd y cyfnod Hellenistaidd a dechrau'r cyfnod Rhufeinig, roedd ei phoblogaeth wedi cyrraedd tua 500,000; y drydedd dinas yn y byd ar ôl Rhufain ac Alexandria. Erbyn y 4edd ganrif, yn ôl Chrysostom roedd y boblogaeth wedi lleihau i tua 200,00. Nid yw'r ffigyrau hyn yn cynnwys caethweision.
Yn ddiweddarach bu ymgiprys am y ddinas rhwng yr Arabiaid a'r Ymerodraeth Fysantaidd. Bu gwarchae hir ar y ddinas yn ystod y Groesgad Gyntaf, a daeth Bohemund, tywysog Taranto, yn arglwydd y ddinas. Cipiwyd y ddinas yn ôl yn 1268 gan y Swltan Mamluk Baibars wedi gwarchae hir arall. Lladdodd Baibars lawer o'r boblogaeth Gristionogol, a rhwng hyn a'r ffaith fod y porthladd erbyn hyn allan o gyrraedd llongau mawr, dirywiodd y ddinas.
Enwogion
- Ammianus Marcellinus, hanesydd fu'n enedigol o'r ddinas
- Justina o Antiochia, santes gynnar a merthyr