Bwdhaeth: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

← Cymharer â'r fersiwn gynt Cymharer â'r fersiwn dilynol →

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu

Mewn-lein

Fersiwn yn ôl 05:08, 9 Mawrth 2013

Crefydd ddi-dduw yw Bwdhaeth neu Bwdïaeth. Gellir ei ystyried hefyd yn athroniaeth gymhwysol neu'n ffurf o seicoleg. Canolbwynt Bwdhaeth yw'r hyn a ddysgodd Gotama Buddha, ac annwyd yn Kapilavastu (sydd yn Nepal erbyn hyn), gyda'r enw Siddhattha Gotama oddeutu'r 5ed ganrif cyn Crist. Lledaenodd Bwdhaeth trwy is-gyfandir India yn pum canrif nesaf, ac i ardaloedd ehangach o Asia wedi hynny.

Erbyn heddiw, rhennir Bwdhaeth yn dri phrif draddodiad: Theravāda, Mahāyāna, a Vajrayāna. Mae'n parhau i atynnu dilynwyr ledled y byd, ac yn ôl [1], mae oddeutu 350 miliwn o Fwdhyddion (fodd bynnag, mae'r amcangyfrifon a geir mewn sawl wlad yn ansicr). Ef yw'r pumed grefydd yn y byd yn ôl niferoedd, ar ôl Cristnogaeth, Islam, Hindŵaeth, a chrefydd traddodiadol Tsieineaidd. Mae'r urdd mynaich Sangha ymysg y sefydliadau hynaf ar y ddaear.

Athrawiaethau

Y Pedwar Gwiredd Doeth

Dysgodd y Bwdha fod yna ddioddef mewn bywyd, a achosir gan chwenychu, ac y gellir ei darfod trwy ddilyn y Llwybr Wythblyg Doeth (gw. isod):

Dioddef: Dioddef yw genedigaeth, dioddef yw heneiddio, dioddef yw afiechyd, dioddef yw marwolaeth; dioddef yw uno â'r hyn sy'n annymunol; dioddef yw gwahanu o'r hyn sy'n ddymunol; dioddef yw peidio â chael yr hyn a ddymunir; yn gryno, dioddef yw'r pump cyfansawdd sy'n wrthrych ymafael.
Tarddiad dioddef: Y chwenychu sy'n arwain at ailenedigaeth.
Darfod dioddef: Darfod chwenychu.
Y ffordd sy'n arwain at ddarfod dioddef: Y Llwybr Wythblyg Doeth;

Nirfana

Nirfana yw diffodd pob chwenychiad, rhithdyb, ac anwybodaeth.

Y Llwybr Wythblyg Doeth

Safbwynt Cyfiawn - Sylweddoli'r Pedwar Gwiredd Doeth
Gwerthoedd Cyfiawn - Ymrwymiad i dyfiant meddyliol a moesol mewn cymedroldeb
Iaith Gyfiawn - Siarad mewn modd di-drais, gan ddweud y gwir, a heb or-ddweud
Gweithredoedd Cyfiawn - Gweithredu holliach, gan osgoi gweithredoedd a fyddai'n gwneud niwed.
Bywoliaeth Gyfiawn - Gwneud swydd nad yw'n diweddu eich hun neu eraill mewn unrhyw ffordd, yn uniongyrchol neu'n anuniongyrchol.
Ymdrech Cyfiawn - Gwneud ymdrech i wella
Gwybodus Rwydd Cyfiawn - Y gallu meddyliol i weld pethau fel y maent, gydag ymwybod clir.
Myfyrio Cyfiawn

Nodyn:Cyswllt erthygl ddethol

@@ Llinell 35: / Llinell 35: @@
 {{Cyswllt erthygl ddethol|vi}}
-[[af:Boeddhisme]]
-[[als:Buddhismus]]
-[[am:ቡዲስም]]
-[[an:Budismo]]
-[[ang:Būddendōm]]
-[[ar:بوذية]]
-[[arz:بوذيه]]
-[[as:বৌদ্ধ ধৰ্ম]]
-[[ast:Budismu]]
-[[az:Buddizm]]
-[[ba:Буддизм]]
-[[bar:Buddhismus]]
-[[bat-smg:Budėzmos]]
-[[bcl:Budismo]]
-[[be:Будызм]]
-[[be-x-old:Будызм]]
-[[bg:Будизъм]]
-[[bi:Budisim]]
-[[bjn:Buddha]]
-[[bn:বৌদ্ধ ধর্ম]]
-[[bo:ནང་བསྟན།]]
-[[bpy:বৌদ্ধ লিচেত]]
-[[br:Boudaegezh]]
-[[bs:Budizam]]
-[[ca:Budisme]]
-[[ceb:Budismo]]
-[[ckb:بوودیزم]]
-[[co:Buddisimu]]
-[[cs:Buddhismus]]
-[[da:Buddhisme]]
-[[de:Buddhismus]]
-[[el:Βουδισμός]]
-[[en:Buddhism]]
-[[eo:Budhismo]]
-[[es:Budismo]]
-[[et:Budism]]
-[[eu:Budismo]]
-[[fa:بوداگرایی]]
-[[fi:Buddhalaisuus]]
-[[fiu-vro:Budism]]
-[[fo:Buddisma]]
-[[fr:Bouddhisme]]
-[[frp:Boudismo]]
-[[fur:Budisim]]
-[[fy:Boedisme]]
-[[ga:An Búdachas]]
-[[gan:佛教]]
-[[gd:Buddhachd]]
-[[gl:Budismo]]
-[[gu:બૌદ્ધ ધર્મ]]
-[[hak:Fu̍t-kau]]
-[[he:בודהיזם]]
-[[hi:बौद्ध धर्म]]
-[[hif:Buddhism]]
-[[hr:Budizam]]
-[[ht:Boudis]]
-[[hu:Buddhizmus]]
-[[hy:Բուդդայականություն]]
-[[ia:Buddhismo]]
-[[id:Agama Buddha]]
-[[ie:Budhisme]]
-[[ilo:Budismo]]
-[[io:Budismo]]
-[[is:Búddismi]]
-[[it:Buddhismo]]
-[[ja:仏教]]
-[[jbo:bu'ojda]]
-[[ka:ბუდიზმი]]
-[[kk:Буддизм]]
-[[km:ព្រះពុទ្ធសាសនា]]
-[[kn:ಬುದ್ಧ]]
-[[ko:불교]]
-[[ku:Budîzm]]
-[[kw:Bouddhisteth]]
-[[ky:Бурканчылык]]
-[[la:Buddhismus]]
-[[lad:Budizmo]]
-[[lb:Buddhismus]]
-[[lez:Буддизм]]
-[[li:Boeddhisme]]
-[[lij:Buddiximo]]
-[[lmo:Buddism]]
-[[lo:ພຸດທະສາດສະໜາ]]
-[[lt:Budizmas]]
-[[lv:Budisms]]
-[[map-bms:Agama Buddha]]
-[[mk:Будизам]]
-[[ml:ബുദ്ധമതം]]
-[[mn:Бурханы шашин]]
-[[mr:बौद्ध धर्म]]
-[[ms:Agama Buddha]]
-[[mt:Buddiżmu]]
-[[mwl:Budismo]]
-[[my:ဗုဒ္ဓဘာသာ]]
-[[mzn:بودیسم]]
-[[nds:Buddhismus]]
-[[nds-nl:Boeddhisme]]
-[[ne:बौद्ध धर्म]]
-[[new:बुद्ध धर्म]]
-[[nl:Boeddhisme]]
-[[nn:Buddhismen]]
-[[no:Buddhisme]]
-[[nov:Budisme]]
-[[nso:Sebuda]]
-[[oc:Bodisme]]
-[[or:ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ]]
-[[os:Буддизм]]
-[[pa:ਬੁੱਧ ਧਰਮ]]
-[[pap:Budismo]]
-[[pih:Budism]]
-[[pl:Buddyzm]]
-[[pms:Budism]]
-[[pnb:بدھ مت]]
-[[ps:بوديزم]]
-[[pt:Budismo]]
-[[qu:Budismu]]
-[[ro:Budism]]
-[[ru:Буддизм]]
-[[rue:Будгізм]]
-[[sa:बौद्धदर्शनम्]]
-[[sc:Buddhismu]]
-[[scn:Buddismu]]
-[[sco:Buddhism]]
-[[sh:Budizam]]
-[[si:බුදු දහම]]
-[[simple:Buddhism]]
-[[sk:Budhizmus]]
-[[sl:Budizem]]
-[[sq:Budizmi]]
-[[sr:Будизам]]
-[[su:Agama Buddha]]
-[[sv:Buddhism]]
-[[sw:Ubuddha]]
-[[ta:பௌத்தம்]]
-[[te:బౌద్ధ మతము]]
-[[tg:Дини Буддои]]
-[[th:ศาสนาพุทธ]]
-[[tl:Budismo]]
-[[tpi:Budisim]]
-[[tr:Budizm]]
-[[tt:Буддизм]]
-[[ug:بۇددا دىنى]]
-[[uk:Буддизм]]
-[[ur:بدھ مت]]
-[[uz:Buddizm]]
-[[vec:Budhismo]]
-[[vep:Buddizm]]
-[[vi:Phật giáo]]
-[[war:Budismo]]
-[[wuu:佛教]]
-[[xal:Бурхн Багшин ном]]
-[[yi:בודהיזם]]
-[[yo:Ẹ̀sìn Búddà]]
-[[zh:佛教]]
-[[zh-classical:佛教]]
-[[zh-min-nan:Hu̍t-kàu]]
-[[zh-yue:佛教]]
-[[zu:UbuBudha]]