Gŵyl Galan Awst: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
EmausBot (sgwrs | cyfraniadau) B r2.6.4) (robot yn newid: es:Lugnasad |
→Lugnasad: newidiadau man using AWB |
||
| Llinell 4: | Llinell 4: | ||
== Lugnasad == |
== Lugnasad == |
||
Yng Ngwyddeleg, adnabyddir Gŵyl Galan Awst fel ''Lughnasadh''. Fe'i chysylltir â'r duw [[Lleu]] neu Lug/[[Lugh]] (yn enwedig ''[[Lug mac Ethnenn]]''). Enw'r [[Rhufain hynafol|Rhufeiniaid]] ar [[Lyons]] ([[Ffrainc]]) oedd Lugudunum (''Caer Lleu'') a chaed Gŵyl Awgwstws yno fel dathliad o'r hen dduw Celtaidd. Felly hefyd yn Iwerddon lle parodd gŵyl ''Lughnasadh'' tan yn ddiweddar. Gŵyl yn ymwneud â goleuni ydoedd hi, ac [[amaethyddiaeth]] a chyneuwyd coelcerthi ym mhobman i'w dathlu.<ref>Gwyn Thomas, ''Duwiau'r Celtiaid'', Llafar Gwlad 24.</ref> |
Yng Ngwyddeleg, adnabyddir Gŵyl Galan Awst fel ''Lughnasadh''. Fe'i chysylltir â'r duw [[Lleu]] neu Lug/[[Lugh]] (yn enwedig ''[[Lug mac Ethnenn]]''). Enw'r [[Rhufain hynafol|Rhufeiniaid]] ar [[Lyons]] ([[Ffrainc]]) oedd Lugudunum (''Caer Lleu'') a chaed Gŵyl Awgwstws yno fel dathliad o'r hen dduw Celtaidd. Felly hefyd yn Iwerddon lle parodd gŵyl ''Lughnasadh'' tan yn ddiweddar. Gŵyl yn ymwneud â goleuni ydoedd hi, ac [[amaethyddiaeth]] a chyneuwyd coelcerthi ym mhobman i'w dathlu.<ref name="ReferenceA">Gwyn Thomas, ''Duwiau'r Celtiaid'', Llafar Gwlad 24.</ref> |
||
Dynodai Lugnasad ddechrau tymor y [[cynhaeaf]] ac fe'i dethlid gyda gwleddoedd mawr cyhoeddus. Yn ôl y ''[[Sanas Chormaic]]'' (''Gloseg Cormac'') gan yr esgob [[Cormac]], cafodd Lugnasad ei sefydlu gan Lug mac Ethnenn ei hun yn y cyfnod [[cynhanes]]yddol. Cydnabyddir fod yr enw yn tarddu o enw Lugh.<ref |
Dynodai Lugnasad ddechrau tymor y [[cynhaeaf]] ac fe'i dethlid gyda gwleddoedd mawr cyhoeddus. Yn ôl y ''[[Sanas Chormaic]]'' (''Gloseg Cormac'') gan yr esgob [[Cormac]], cafodd Lugnasad ei sefydlu gan Lug mac Ethnenn ei hun yn y cyfnod [[cynhanes]]yddol. Cydnabyddir fod yr enw yn tarddu o enw Lugh.<ref name="ReferenceA"/> |
||
== Lammas == |
== Lammas == |
||
Fersiwn yn ôl 18:36, 8 Mawrth 2013
Dethlir Gŵyl Galan Awst ar y cyntaf o Awst. Yn ei gwreiddiau, mae'n ŵyl Geltaidd hynafol a gafodd ei chymryd drosodd gan yr Eglwys Gristnogol yn yr Oesoedd Canol fel sawl gŵyl baganaidd arall. Gelwir hi hefyd wrth yr enw Gwyddeleg Lughnasadh (weithiau hefyd Lugnasad, sy'n cyfateb i raddau i ŵyl Lammas yn nhraddodiadau'r Alban a Lloegr).
Yn Canzo, yng ngogledd yr Eidal, mae'r trigolion lleol yn dal i ddathlu'r festa del sole ar y diwrnod yma ac felly hefyd yn y Swistir lle ceir gŵyl banc genedlaethol ar y diwrnod hwn a chynnau coelcerthi.
Lugnasad
Yng Ngwyddeleg, adnabyddir Gŵyl Galan Awst fel Lughnasadh. Fe'i chysylltir â'r duw Lleu neu Lug/Lugh (yn enwedig Lug mac Ethnenn). Enw'r Rhufeiniaid ar Lyons (Ffrainc) oedd Lugudunum (Caer Lleu) a chaed Gŵyl Awgwstws yno fel dathliad o'r hen dduw Celtaidd. Felly hefyd yn Iwerddon lle parodd gŵyl Lughnasadh tan yn ddiweddar. Gŵyl yn ymwneud â goleuni ydoedd hi, ac amaethyddiaeth a chyneuwyd coelcerthi ym mhobman i'w dathlu.[1]
Dynodai Lugnasad ddechrau tymor y cynhaeaf ac fe'i dethlid gyda gwleddoedd mawr cyhoeddus. Yn ôl y Sanas Chormaic (Gloseg Cormac) gan yr esgob Cormac, cafodd Lugnasad ei sefydlu gan Lug mac Ethnenn ei hun yn y cyfnod cynhanesyddol. Cydnabyddir fod yr enw yn tarddu o enw Lugh.[1]
Lammas
Dethlid gŵyl gyffelyb yn yr Alban a Lloegr wrth yr enw Lammas neu Lammas Day. Byddai pobl yn dod â thorth wedi'i gwneud o'r gwenith cyntaf i gael ei fedi i'r eglwys fel offrwm ar y 1af o Awst.[2]
Llyfryddiaeth
- M. MacNéill, The Festival of Lughnasa (Dulyn, ail arg., 1982)
Cyfeiriadau
Gweler hefyd
| |||||