Crimea: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
B robot yn tynnu: az:Qırım (deleted) yn newid: tr:Kırım (anlam ayrımı) |
newidiadau man using AWB |
||
Llinell 1: | Llinell 1: | ||
: ''Am y bwlch yng [[Gwynedd|Ngwynedd]] a adwaenir fel "Bwlch y Crimea" gweler [[Bwlch y Gorddinan]].'' |
: ''Am y bwlch yng [[Gwynedd|Ngwynedd]] a adwaenir fel "Bwlch y Crimea" gweler [[Bwlch y Gorddinan]].'' |
||
[[ |
[[Delwedd:Map of Ukraine political simple Oblast Krim.png|bawd|de|300px|Map yn dangos lleoliad Gweriniaeth Hunanlywodraethol y Crimea o fewn Wcráin]] |
||
Gorynys yng ngogledd y [[Môr Du]] yw'r '''Crimea''' neu '''Krym''' ([[Rwsieg]] ''Крым'' / ''Krym'', [[Wcraineg]] ''Крим'' / ''Krym'', [[Tatareg Crimea]] ''Qırım''). Fe'i gweinyddir fel gweriniaeth hunanlywodraethol o fel [[Wcráin]]. Enw swyddogol y weriniaeth honno yw '''Gweriniaeth Hunanlywodraethol y Crimea''' (Wcraineg ''Автономна Республіка Крим/Avtonomna Respublika Krym, Tatareg Crimea ''Qırım Muhtar Cumhuriyeti''). |
Gorynys yng ngogledd y [[Môr Du]] yw'r '''Crimea''' neu '''Krym''' ([[Rwsieg]] ''Крым'' / ''Krym'', [[Wcraineg]] ''Крим'' / ''Krym'', [[Tatareg Crimea]] ''Qırım''). Fe'i gweinyddir fel gweriniaeth hunanlywodraethol o fel [[Wcráin]]. Enw swyddogol y weriniaeth honno yw '''Gweriniaeth Hunanlywodraethol y Crimea''' (Wcraineg ''Автономна Республіка Крим/Avtonomna Respublika Krym, Tatareg Crimea ''Qırım Muhtar Cumhuriyeti''). |
||
Llinell 10: | Llinell 10: | ||
Coloneiddwyd y Crimea gan y [[Groeg yr Henfyd|Groegiaid]] yn y [[6ed ganrif CC]]. Cafodd ei oresgyn yn ddiweddarach gan y [[Gothiaid]], yr [[Hyniaid]] ac eraill. Yn [[1239]] cafodd ei wneud yn ''khaniad'' gan [[Tatariaid]] yr [[Haid Euraidd]]. Cipiwyd y ''khaniad'' gan y [[Twrci|Tyrciaid]] yn [[1475]] a chafodd y Crimea ei feddiannu gan [[Rwsia]] yn [[1783]]. Rhwng [[1853]] a [[1856]] ymladdwyd [[Rhyfel y Crimea]] yno rhwng lluoedd Rwsia ar un ochr a lluoedd [[DU|Prydain]], [[Ffrainc]] ac [[Ymerodraeth yr Otomaniaid]] ar yr ochr arall. Meddiannwyd y Crimea gan yr [[Almaen]] [[Natsïaeth|Natsïaidd]] yn yr [[Ail Ryfel Byd]] ([[1941]]-[[1943]]). Ar ôl y rhyfel cafodd y Tartariaid eu halltudio i [[Uzbekistan]] yn eu crwnswth am gydweithredu, yn ôl yr honiad, â'r Almaenwyr. Ers cwymp yr [[Undeb Sofietaidd]] mae llawer ohonynt wedi dod yn ôl. |
Coloneiddwyd y Crimea gan y [[Groeg yr Henfyd|Groegiaid]] yn y [[6ed ganrif CC]]. Cafodd ei oresgyn yn ddiweddarach gan y [[Gothiaid]], yr [[Hyniaid]] ac eraill. Yn [[1239]] cafodd ei wneud yn ''khaniad'' gan [[Tatariaid]] yr [[Haid Euraidd]]. Cipiwyd y ''khaniad'' gan y [[Twrci|Tyrciaid]] yn [[1475]] a chafodd y Crimea ei feddiannu gan [[Rwsia]] yn [[1783]]. Rhwng [[1853]] a [[1856]] ymladdwyd [[Rhyfel y Crimea]] yno rhwng lluoedd Rwsia ar un ochr a lluoedd [[DU|Prydain]], [[Ffrainc]] ac [[Ymerodraeth yr Otomaniaid]] ar yr ochr arall. Meddiannwyd y Crimea gan yr [[Almaen]] [[Natsïaeth|Natsïaidd]] yn yr [[Ail Ryfel Byd]] ([[1941]]-[[1943]]). Ar ôl y rhyfel cafodd y Tartariaid eu halltudio i [[Uzbekistan]] yn eu crwnswth am gydweithredu, yn ôl yr honiad, â'r Almaenwyr. Ers cwymp yr [[Undeb Sofietaidd]] mae llawer ohonynt wedi dod yn ôl. |
||
{{eginyn Wcráin}} |
{{eginyn Wcráin}} |
||
[[Categori:Crimea| ]] |
[[Categori:Crimea| ]] |
||
[[Categori:Daearyddiaeth Wcráin]] |
[[Categori:Daearyddiaeth Wcráin]] |
||
Llinell 26: | Llinell 26: | ||
[[de:Krim]] |
[[de:Krim]] |
||
[[en:Crimea]] |
[[en:Crimea]] |
||
⚫ | |||
[[eo:Krimeo]] |
[[eo:Krimeo]] |
||
⚫ | |||
[[et:Krimm]] |
[[et:Krimm]] |
||
[[eu:Krimea]] |
[[eu:Krimea]] |
||
⚫ | |||
[[fr:Crimée]] |
[[fr:Crimée]] |
||
[[gl:Crimea]] |
[[gl:Crimea]] |
||
[[ |
[[he:חצי האי קרים]] |
||
[[id:Republik Otonomi Krimea]] |
[[id:Republik Otonomi Krimea]] |
||
⚫ | |||
[[it:Crimea]] |
[[it:Crimea]] |
||
⚫ | |||
[[he:חצי האי קרים]] |
|||
[[ka:ყირიმი]] |
[[ka:ყირიმი]] |
||
[[ko:크림 공화국]] |
|||
[[la:Crimaea]] |
[[la:Crimaea]] |
||
[[lt:Krymas]] |
[[lt:Krymas]] |
||
[[mo:Кримея]] |
[[mo:Кримея]] |
||
[[nl:Krim]] |
[[nl:Krim]] |
||
⚫ | |||
[[no:Krim]] |
[[no:Krim]] |
||
⚫ | |||
[[pl:Krym]] |
[[pl:Krym]] |
||
[[pt:Criméia]] |
[[pt:Criméia]] |
||
⚫ | |||
[[rmy:Krimeya]] |
[[rmy:Krimeya]] |
||
⚫ | |||
[[ru:Крым]] |
[[ru:Крым]] |
||
[[sr:Крим]] |
[[sr:Крим]] |
||
⚫ | |||
[[sv:Krim]] |
[[sv:Krim]] |
||
⚫ | |||
[[tt:Qırım]] |
[[tt:Qırım]] |
||
⚫ | |||
[[uk:Автономна Республіка Крим]] |
[[uk:Автономна Республіка Крим]] |
||
[[wa:Crimêye]] |
[[wa:Crimêye]] |
Fersiwn yn ôl 09:38, 8 Mawrth 2013
- Am y bwlch yng Ngwynedd a adwaenir fel "Bwlch y Crimea" gweler Bwlch y Gorddinan.
Gorynys yng ngogledd y Môr Du yw'r Crimea neu Krym (Rwsieg Крым / Krym, Wcraineg Крим / Krym, Tatareg Crimea Qırım). Fe'i gweinyddir fel gweriniaeth hunanlywodraethol o fel Wcráin. Enw swyddogol y weriniaeth honno yw Gweriniaeth Hunanlywodraethol y Crimea (Wcraineg Автономна Республіка Крим/Avtonomna Respublika Krym, Tatareg Crimea Qırım Muhtar Cumhuriyeti).
Amgylchynir y Crimea bron yn gyfangwbl gan y Môr Du a rhan o Fôr Azov, gyda Isthmws Perekop yn ei gysylltu â'r tir mawr. Mae rhan helaeth y Crimea yn wastadedd ond mae'n codi i 1545m (5069 troedfedd) yn y de gyda chopa Gora Roman-Kosh, yr uchaf o gadwyn o fryniau ar hyd arfordir de-ddwyreiniol yr orynys a adnabyddir fel Mynyddoedd Crimea. Y prif ddinasoedd yw Feodosia, Kerch, Sevastopol, Yalta, Yevpatoria a Simferopol, y brifddinas.
Mae mwyafrif y boblogaeth (58%, Cyfrifiad 2001) yn Rwsiaid, gyda niferoedd sylweddol o Wcrainiaid (24%) a Tatariaid Crimea (12%). Rwsieg yw mamiaith y mwyafrif (77%, Cyfrifiad 2001) hefyd, er bod nifer o bobl â'r Datareg Crimea (11%) a'r Wcraineg (10%) fel mamiaith. Yr unig iaith swyddogol yw'r Wcraineg, er bod y Rwsieg yn cael ei defnyddio yn eang ar gyfer materion y llywodraeth hunanlywodraethol.
Coloneiddwyd y Crimea gan y Groegiaid yn y 6ed ganrif CC. Cafodd ei oresgyn yn ddiweddarach gan y Gothiaid, yr Hyniaid ac eraill. Yn 1239 cafodd ei wneud yn khaniad gan Tatariaid yr Haid Euraidd. Cipiwyd y khaniad gan y Tyrciaid yn 1475 a chafodd y Crimea ei feddiannu gan Rwsia yn 1783. Rhwng 1853 a 1856 ymladdwyd Rhyfel y Crimea yno rhwng lluoedd Rwsia ar un ochr a lluoedd Prydain, Ffrainc ac Ymerodraeth yr Otomaniaid ar yr ochr arall. Meddiannwyd y Crimea gan yr Almaen Natsïaidd yn yr Ail Ryfel Byd (1941-1943). Ar ôl y rhyfel cafodd y Tartariaid eu halltudio i Uzbekistan yn eu crwnswth am gydweithredu, yn ôl yr honiad, â'r Almaenwyr. Ers cwymp yr Undeb Sofietaidd mae llawer ohonynt wedi dod yn ôl.