Gwaed: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Addbot (sgwrs | cyfraniadau) B Bot: Migrating 133 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q7873 (translate me) |
|||
| Llinell 25: | Llinell 25: | ||
[[Categori:Meinweoedd]] |
[[Categori:Meinweoedd]] |
||
[[Categori:System gardiofasgwlaidd]] |
[[Categori:System gardiofasgwlaidd]] |
||
[[af:Bloed]] |
|||
[[am:ደም]] |
|||
[[an:Sangre]] |
|||
[[ang:Blōd]] |
|||
[[ar:دم]] |
|||
[[arc:ܕܡܐ]] |
|||
[[arz:دم]] |
|||
[[as:তেজ]] |
|||
[[av:Би]] |
|||
[[az:Qan]] |
|||
[[bar:Bluad]] |
|||
[[bat-smg:Kraus]] |
|||
[[be:Кроў]] |
|||
[[be-x-old:Кроў]] |
|||
[[bg:Кръв]] |
|||
[[bn:রক্ত]] |
|||
[[bo:ཁྲག]] |
|||
[[br:Gwad]] |
|||
[[bs:Krv]] |
|||
[[ca:Sang]] |
|||
[[cbk-zam:Sangre]] |
|||
[[cdo:Háik]] |
|||
[[ceb:Dugo]] |
|||
[[ckb:خوێن]] |
|||
[[cs:Krev]] |
|||
[[cv:Юн]] |
|||
[[da:Blod]] |
|||
[[de:Blut]] |
|||
[[dv:ލޭ]] |
|||
[[el:Αίμα]] |
|||
[[en:Blood]] |
|||
[[eo:Sango]] |
|||
[[es:Sangre]] |
|||
[[et:Veri]] |
|||
[[eu:Odol]] |
|||
[[fa:خون]] |
|||
[[fi:Veri]] |
|||
[[fiu-vro:Veri]] |
|||
[[fr:Sang]] |
|||
[[fur:Sanc]] |
|||
[[ga:Fuil]] |
|||
[[gd:Fuil]] |
|||
[[gl:Sangue]] |
|||
[[gu:રક્ત]] |
|||
[[hak:Hiet-yi̍t]] |
|||
[[he:דם]] |
|||
[[hi:रक्त]] |
|||
[[hif:Khuun]] |
|||
[[hr:Krv]] |
|||
[[ht:San (non)]] |
|||
[[hu:Vér]] |
|||
[[hy:Արյուն]] |
|||
[[ia:Sanguine]] |
|||
[[id:Darah]] |
|||
[[io:Sango]] |
|||
[[is:Blóð]] |
|||
[[it:Sangue]] |
|||
[[ja:血液]] |
|||
[[jv:Getih]] |
|||
[[ka:სისხლი]] |
|||
[[kk:Қан]] |
|||
[[km:ឈាម]] |
|||
[[kn:ರಕ್ತ]] |
|||
[[ko:혈액]] |
|||
[[ku:Xwîn]] |
|||
[[ky:Кан (анатомия)]] |
|||
[[la:Sanguis]] |
|||
[[lb:Blutt]] |
|||
[[lbe:Оь]] |
|||
[[lmo:Sangu]] |
|||
[[ln:Makilá]] |
|||
[[lt:Kraujas]] |
|||
[[lv:Asinis]] |
|||
[[mg:Ra]] |
|||
[[mhr:Вӱр]] |
|||
[[mk:Крв]] |
|||
[[ml:രക്തം]] |
|||
[[mn:Цус]] |
|||
[[mr:रक्त]] |
|||
[[ms:Darah]] |
|||
[[mt:Demm]] |
|||
[[nah:Eztli]] |
|||
[[nds:Blood]] |
|||
[[new:हि]] |
|||
[[nl:Bloed]] |
|||
[[nn:Blod]] |
|||
[[no:Blod]] |
|||
[[oc:Sang]] |
|||
[[or:ରକ୍ତ]] |
|||
[[pam:Daya]] |
|||
[[pl:Krew]] |
|||
[[pnb:لعو]] |
|||
[[ps:وينه]] |
|||
[[pt:Sangue]] |
|||
[[qu:Yawar]] |
|||
[[ro:Sânge]] |
|||
[[ru:Кровь]] |
|||
[[rue:Кров]] |
|||
[[sa:रक्तम्]] |
|||
[[sah:Хаан]] |
|||
[[scn:Sangu]] |
|||
[[sco:Bluid]] |
|||
[[sh:Krv]] |
|||
[[si:රුධිරය]] |
|||
[[simple:Blood]] |
|||
[[sk:Krv]] |
|||
[[sl:Kri]] |
|||
[[sn:Ropa]] |
|||
[[so:Dhiig]] |
|||
[[sq:Gjaku]] |
|||
[[sr:Крв]] |
|||
[[su:Getih]] |
|||
[[sv:Blod]] |
|||
[[sw:Damu]] |
|||
[[ta:குருதி]] |
|||
[[te:రక్తం]] |
|||
[[th:เลือด]] |
|||
[[tl:Dugo]] |
|||
[[tr:Kan]] |
|||
[[tt:Кан]] |
|||
[[uk:Кров]] |
|||
[[ur:خون]] |
|||
[[vec:Sangue]] |
|||
[[vep:Veri]] |
|||
[[vi:Máu]] |
|||
[[vls:Bloed]] |
|||
[[war:Dugo]] |
|||
[[wo:Dereet]] |
|||
[[yi:בלוט]] |
|||
[[yo:Ẹ̀jẹ̀]] |
|||
[[zh:血液]] |
|||
[[zh-min-nan:Hoeh]] |
|||
[[zh-yue:血]] |
|||
Fersiwn yn ôl 02:01, 8 Mawrth 2013
Mae gwaed yn hylif coch sy'n cylchredeg yng ngwythiennau, rhydwelïau a chalon bodau dynol a fertebratau eraill. Mae'n cynnwys plasma, celloedd coch a chelloedd gwyn. Dyma'r brif system drafnidiaeth o fewn y corff, sy'n darparu ocsigen i holl organau a chelloedd y corff.
Swydd y celloedd coch yw cludo ocsigen o amgylch y corff i roi egni i'r cyhyrau. Celloedd coch yw'r unig rhai yn y corff sydd ddim yn cynnwys cnewyllyn. Swydd y celloedd gwyn yw ymladd heintiau a saldra sy'n ceisio ymosod ar y corff. Mae plasma yn gyfrifol am gludo carbon deuocsid.
Mae nifer o dermau meddygol yn dechrau gyda hemo- neu hemato- yn dod o'r gair hen Roeg am waed - αἷμα (haima).
Caiff gwaed ei bwmpio trwy'r corff gan y galon. Mae rhwng pedwar a hanner i bum litr o waed yng nghorff dyn cyffredin.
Lliw
Mae lliw gwaed dynol yn dibynnu ar faint o ocsigen sydd ynddo, oherwydd bod hyn yn effeithio ar gyflwr ocsideiddio yr atomau haearn yn yr hemoglobin – ac mae hyn yn dibynnu ar le'r gwaed yn y system gylchredol. Yn y rhydwelïau a'r capilarïau, mae lefelau'r ocsigen yn uchel ac mae'r gwaed yn goch llachar. Yn y gwythiennau, mae'r gwaed yn cynnwys llai o ocsigen, ac mae ei liw yn goch tywyll.
