Morffoleg (iaith): Gwahaniaeth rhwng fersiynau
B robot yn ychwanegu: az:Morfologiya (linqvistika) |
Addbot (sgwrs | cyfraniadau) B Bot: Migrating 78 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q38311 (translate me) |
||
Llinell 18: | Llinell 18: | ||
[[Categori:Morffoleg ieithyddol]] |
[[Categori:Morffoleg ieithyddol]] |
||
[[af:Morfologie (taalkunde)]] |
|||
[[als:Morphologie (Linguistik)]] |
|||
[[an:Morfolochía lingüistica]] |
|||
[[ar:صرف]] |
|||
[[az:Morfologiya (linqvistika)]] |
[[az:Morfologiya (linqvistika)]] |
||
[[bat-smg:Muorfuoluogėjė]] |
|||
[[be:Марфалогія мовы]] |
|||
[[be-x-old:Марфалёгія]] |
|||
[[bg:Морфология (езикознание)]] |
|||
[[bn:রূপমূলতত্ত্ব]] |
|||
[[br:Morfologiezh]] |
|||
[[bs:Morfologija (lingvistika)]] |
|||
[[ca:Morfologia (lingüística)]] |
|||
[[cs:Tvarosloví]] |
|||
[[cv:Морфологи]] |
|||
[[da:Morfologi (lingvistik)]] |
|||
[[de:Morphologie (Linguistik)]] |
|||
[[en:Morphology (linguistics)]] |
|||
[[eo:Morfologio (lingvo)]] |
|||
[[es:Morfología lingüística]] |
|||
[[et:Morfoloogia]] |
|||
[[eu:Morfologia (hizkuntzalaritza)]] |
|||
[[fa:تکواژشناسی]] |
|||
[[fi:Morfologia]] |
|||
[[fr:Morphologie (linguistique)]] |
|||
[[fy:Morfology]] |
|||
[[gl:Morfoloxía (lingüística)]] |
|||
[[gv:Jalloo-oaylleeaght]] |
|||
[[he:מורפולוגיה (בלשנות)]] |
|||
[[hi:पदविज्ञान]] |
|||
[[hr:Morfologija (jezikoslovlje)]] |
|||
[[hsb:Morfologija]] |
|||
[[hu:Morfológia (nyelvészet)]] |
|||
[[hy:Ձևաբանություն (լեզվաբանություն)]] |
|||
[[ia:Morphologia linguistic]] |
|||
[[id:Morfologi (linguistik)]] |
|||
[[is:Orðhlutafræði]] |
|||
[[it:Morfologia (linguistica)]] |
|||
[[ja:形態論]] |
|||
[[jbo:rafske]] |
|||
[[jv:Morfologi (linguistik)]] |
|||
[[ka:მორფოლოგია (ენათმეცნიერება)]] |
|||
[[kk:Морфология]] |
|||
[[ko:형태론]] |
|||
[[la:Morphologia (linguistica)]] |
|||
[[li:Morfologie]] |
|||
[[lt:Morfologija (kalbotyra)]] |
|||
[[lv:Morfoloģija]] |
|||
[[mhr:Мутлончыш]] |
|||
[[mk:Морфологија (лингвистика)]] |
|||
[[ml:രൂപവിജ്ഞാനം]] |
|||
[[mr:पदरचनाशास्त्र (भाषाशास्त्र)]] |
|||
[[ms:Morfologi (linguistik)]] |
|||
[[nl:Morfologie (taalkunde)]] |
|||
[[nn:Morfologi]] |
|||
[[no:Morfologi (lingvistikk)]] |
|||
[[nov:Morfologia]] |
|||
[[pl:Morfologia (językoznawstwo)]] |
|||
[[pnt:Μορφολογία]] |
|||
[[ps:ګړپوهنه]] |
|||
[[pt:Morfologia (linguística)]] |
|||
[[qu:Rimana yachay]] |
|||
[[rm:Morfologia]] |
|||
[[ro:Morfologie (lingvistică)]] |
|||
[[ru:Морфология (лингвистика)]] |
|||
[[sh:Morfologija (lingvistika)]] |
|||
[[simple:Morphology (linguistics)]] |
|||
[[sk:Tvaroslovie]] |
|||
[[sr:Морфологија (лингвистика)]] |
|||
[[sv:Morfologi (lingvistik)]] |
|||
[[sw:Mofolojia]] |
|||
[[ta:உருபனியல்]] |
|||
[[th:วิทยาหน่วยคำ]] |
|||
[[tl:Morpolohiya]] |
|||
[[tr:Morfoloji (dil bilimi)]] |
|||
[[tt:Морфология (тел белеме)]] |
|||
[[uk:Морфологія (мовознавство)]] |
|||
[[vi:Hình thái học (ngôn ngữ học)]] |
|||
[[war:Morpolohiya (lingguwistika)]] |
[[war:Morpolohiya (lingguwistika)]] |
||
[[zh:词法学]] |
Fersiwn yn ôl 00:09, 8 Mawrth 2013
Mewn ieithyddiaeth, morffoleg yw'r astudiaeth o adeiladwaith geiriau, am y rhyngwyneb rhwng ffonoleg a chystrawen. Mae cydrannau yn eiriau, sy'n cael eu hadnabod fel morffemau.
Gwahaniaethir rhwng morffoleg ffurfdroadol a morffoleg darddiadol. Mae morffoleg ffurfdroadol yn ymdrin â sut mae geiriau'n newid eu siâp i fynegi nodweddion gramadegol megis rhif (unigol neu luosog) a chyflwr mewn enwau, neu amser (presennol neu gorffennol) a pherson mewn berfau. Mae morffoleg darddiadol ar y llaw arall yn ymdrin â sut mae morffemau yn clymu wrth ei gilydd i fynegi gwahaniaethau geirfaol, fel, er enghraifft, y gellir creu ansoddeiriau yn y Gymraeg drwy ychwanegu'r olddodiad -og at fôn enw, megis haul + -og > heulog.
Fel arfer, mae morffemau ffurfdroadol yn digwydd yn agosach at fôn gair na morffemau tarddiadol. Gwelir hyn yn y Gymraeg mewn ffurf megis lleihaodd, sy'n cynnwys tair morffem, llai + -ha- 'peri' + -odd 'trydydd unigol gorffennol'. Morffem darddiadol yw -ha- sy'n creu berf yn golygu 'peri i fod yn' allan o ansoddair, a morffem ffurfdroadol yw -odd gan ei bod hi'n mynegi nodwedd ramadegol, amser gorffennol. Mae'r drefn yn yr achos hwn felly yn adlewyrchu'r tueddiad cyffredinol mewn iaith.