Shïa

Rhan o gyfres ar Islam
Athrawiaeth
Allah · Undod Duw Muhammad · Proffwydi Islam
Arferion
Cyffes Ffydd · Gweddïo Ymprydio · Elusen · Pererindod
Hanes ac Arweinwyr
Ahl al-Bayt · Sahaba Califfiaid Rashidun · Imamau Shi'a
Testunau a Deddfau
Coran · Sŵra · Sunnah · Hadith Fiqh · Sharia Kalam · Tasawwuf (Swffiaeth)
Enwadau
Sunni · Shi'a
Diwylliant a Chymdeithas
Astudiaethau Islamig · Celf Calendr · Demograffeg Gwyliau · Mosgiau · Athroniaeth Gwleidyddiaeth · Gwyddoniaeth · Merched
Islam a chrefyddau eraill
Cristnogaeth · Iddewiaeth
Gweler hefyd
Islamoffobia · Termau Islamig Islam yng Nghymru

Mae'r Shïa (Arabeg: شيعة , yn golygu "Plaid" ) yn enwad yng nghrefydd Islam, yr ail-fwyaf ar ôl y Swni. Mae dilynwyr y Shïa, y Shïaid, yn ystyried Alī ibn Abī Tālib, cefnder a mab-yng-nghyfraith y Proffwyd Muhammad fel ei olynydd (Califf) ac fel yr Imam cyntaf. Yn ôl eu cred hwy, dim ond disgynyddion Ali all fod yn olynwyr y Proffwyd. Datblygodd rhai gwahaniaethau diwinyddol hefyd, ac mae cyfraith y Shïa ychydig yn wahanol i gyfraith y Swnni.

Credir fod y Shïaid tua 15% o ddilynwyr Islam heddiw. Mae nifer o wahanol fathau o Shïa; y mwyaf yw'r Imamyddion neu'r "Deuddegwyr", sy'n credu fod deuddeg Imam wedi bod. Maent yn byw yn Iran (90% o'r boblogaeth gyfan), Aserbaijan (85%), Irac (60%), Bahrain (70%), Libanus (40%), Kuwait (30%), Pakistan (20%), Afghanistan (20%), Saudi Arabia (5-20%), Syria (10%) ac India (1-2%).

Yr ail fath o Shïaid yw'r Ismailiaid, sy'n credu mewn saith Imam ac yn byw yn Pakistan, India, Syria ac Afghanistan. Trydydd math yw'r Zaiditiaid, sy'n derbyn pump Imam, ac yn byw yng ngogledd Yemen yn bennaf. Mae'r Alefitiaid yn byw yn Nhwrci a'r gwledydd cyfagos.

Gwledydd gyda mwy na 10% o'r boblogaeth yn ddilynwyr Islam
Gwyrdd: Gwledydd y Swnni, Coch: Gwledydd Shïa, Glas: Ibaditiaid (Oman)

Dechreuodd y Shïa ynghanol y dadleuon wedi marwolaeth Muhammad yn 632 ynglŷn a phwy ddylai ei olynu. Daeth Abū Bakr yn olynydd iddo, a dim ond yn ddiweddarach y cafodd Ali ei enwi fel y pedwerydd califf. Nid oedd pawb am ei dderbyn, ac yn 661 lladdwyd ef. Roedd Ali'n briod a merch y Proffwyd, Fātima. Yn ddiweddarach lladdwyd ail fab Ali a Fatima, trydydd Imam y Shia, Hussain ym mrwydr Kerbala yn 680. Mae'r Shïa'n ystyried Hussein fel merthyr.

Eginyn erthygl sydd uchod am Islam. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.