Seithenyn: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Dim crynodeb golygu |
Dim crynodeb golygu |
||
Llinell 5: | Llinell 5: | ||
Yn ôl un fersiwn o'r chwedl am Gantre'r Gwaelod mae Seithenyn yn geidwad y llifddorau yn llys [[Gwyddno Garanhir]]. Un noson dymhestlog bu gwledda mawr yn y llys ac anghofiodd Seithenyn, oedd yn feddw, i edrych y llifddorau a'u cau rhag y môr. Oherwydd ei esgelusdod boddwyd trigolion Cantre'r Gwaelod i gyd, namyn y brenin ei hun. |
Yn ôl un fersiwn o'r chwedl am Gantre'r Gwaelod mae Seithenyn yn geidwad y llifddorau yn llys [[Gwyddno Garanhir]]. Un noson dymhestlog bu gwledda mawr yn y llys ac anghofiodd Seithenyn, oedd yn feddw, i edrych y llifddorau a'u cau rhag y môr. Oherwydd ei esgelusdod boddwyd trigolion Cantre'r Gwaelod i gyd, namyn y brenin ei hun. |
||
Cyfeirir at Seithenyn yn y gerdd ''Boddi Maes Gwyddneu'' yn [[Llyfr Du Caerfyrddin]]. Ar ddechrau'r gerdd mae'n cael ei |
Cyfeirir at Seithenyn yn y gerdd ''Boddi Maes Gwyddneu'' yn [[Llyfr Du Caerfyrddin]]. Ar ddechrau'r gerdd mae'n cael ei orchymyn i edrych allan i weld rhuthr y môr, ond roedd eisoes yn rhy hwyr. Yn fersiwn [[Llyfr Du Caerfyrddin]] o'r chwedl nid '''Seithenyn''' sy'n cael y bai am adael y môr i mewn, ond merch o'r enw Mererid. |
||
<table cellpadding="10"> |
|||
<tr> |
|||
<td><strong>Boodi Maes Gwyddno: Cymraeg Modern</strong> </td><td><strong>Boddi Maes Gwyddneu: Ffurf wreiddiol</strong></td><tr> |
|||
<!--pennill 1--> |
|||
<td>Seithennin, saf di allan<br>ac edrycha ar ferw'r môr:<br>Maes Gwyddno a'i orchuddwyd |
|||
</td> |
|||
<td>Seithenhin saw de allan.<br>ac edrychuir de varanres mor. <br>maes guitnev rytoes. |
|||
</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<!--pennill 2--> |
|||
<td>Boed felltigedig y forwyn<br>a'i gollyngodd wedi gwledd<br>tywalltwr ffynnon garw'r môr |
|||
</td> |
|||
<td>Boed emendiceid y morvin<br>ae hellygaut guydi cvin.<br>finaun wenestir mor terruin. |
|||
</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<!--pennill 3--> |
|||
<td>Boed felltigedig y ferch<br>a'i gollyngodd wedi'r frwydr<br>tywalltwr ffynnon y môr diffaith. |
|||
</td> |
|||
<td>Boed emendiceid y vachteith.<br>ae. golligaut guydi gueith.<br>finaun. wenestir mor diffeith |
|||
</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<!--pennill 4--> |
|||
<td>Gwaedd Mererid o uchelfan y gaer<br>at Dduw y'i cyfeirir.<br>arferol yw tranc mawr yn sgîl balchder. |
|||
</td> |
|||
<td>Diaspad vererid y ar vann caer. <br>hid ar duu y dodir.<br>gnaud guydi traha trangc hir. |
|||
</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<!--pennill 5--> |
|||
<td>Gwaedd Mererid oddi ar uchelfan y gaer heddiw;<br>hyd at Dduw ei hymbil.<br>edifeirwch sy'n arferol yn sgîl balchder. |
|||
</td> |
|||
<td>Diaspad mererid. y ar. van kaer hetiv. <br>hid ar duu y dadoluch.<br>gnaud guydi traha attreguch. |
|||
</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<!--pennill 6--> |
|||
<td>Gwaedd Mererid sy'n fy nghyffroi heno,<br>ac ni hwylusa (unrhyw) lwyddiant i mi.<br>cwymp sy'n yn arferol yn sgîl balchder. |
|||
</td> |
|||
<td>Diaspad mererid. am gorchiut heno. <br>Ac nihaut gorlluit.<br>G. G. traha tramguit. |
|||
</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<!--pennill 7--> |
|||
<td>Gwaedd Mererid oddi ar gefn ceffyl gwinau hardd;<br>Duw hael a'i gwnaeth.<br>cyflwr anghenus sy'n arferol yn sgîl gormodedd |
|||
</td> |
|||
<td>Diaspad mererid y ar gwinev kadir <br>kedaul duv ae gorev.<br>gnaud guydi gormot eissev. |
|||
</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<!--pennill 8--> |
|||
<td>Gwaedd Mererid sy'n fy ngorfodi heno<br>oddi wrth f'ystafell.<br>mae tranc pell yn arferol yn sgîl balchder. |
|||
</td> |
|||
<td>Diaspad mererid. am kymhell heno <br>y urth uy istauell.<br>gnaud guydi traha trangc pell. |
|||
</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<!--pennill olaf--> |
|||
<td>Bedd Seithennin aruchel ei feddwl<br>rhwng Caer Genedr a glan y môr:<br>arweinydd mor ardderchog (ydoedd) |
|||
</td> |
|||
<td>Bet seithenhin synhuir vann<br>Rug kaer kenedir a glan. <br>mor maurhidic a kinran. |
|||
</td> |
|||
</tr> |
|||
</table> |
|||
Ar ddiwedd [[Llyfr Du Caerfyrddin]] ceir un o [[Englynion y Beddau]] (orgraff ddiweddar): |
|||
:Bedd Seithenyn, synhwyr wan, |
:Bedd Seithenyn, synhwyr wan, |
||
:Rhwng Caer Cenedyr a glan -- môr; |
:Rhwng Caer Cenedyr a glan -- môr; |
Fersiwn yn ôl 14:53, 13 Ebrill 2007
Roedd Seithenyn yn arglwydd a gysylltir â Chantre'r Gwaelod, yr ardal ym Mae Ceredigion (mewn rhai fersiynau mae'r lleoliad yn wahanol) a foddwyd gan y môr yn y 6ed ganrif, yn ôl traddodiad llên gwerin.
Yn ôl un traddodiad, ei feibion oedd y seintiau Tudno a Gwynhoedl.
Yn ôl un fersiwn o'r chwedl am Gantre'r Gwaelod mae Seithenyn yn geidwad y llifddorau yn llys Gwyddno Garanhir. Un noson dymhestlog bu gwledda mawr yn y llys ac anghofiodd Seithenyn, oedd yn feddw, i edrych y llifddorau a'u cau rhag y môr. Oherwydd ei esgelusdod boddwyd trigolion Cantre'r Gwaelod i gyd, namyn y brenin ei hun.
Cyfeirir at Seithenyn yn y gerdd Boddi Maes Gwyddneu yn Llyfr Du Caerfyrddin. Ar ddechrau'r gerdd mae'n cael ei orchymyn i edrych allan i weld rhuthr y môr, ond roedd eisoes yn rhy hwyr. Yn fersiwn Llyfr Du Caerfyrddin o'r chwedl nid Seithenyn sy'n cael y bai am adael y môr i mewn, ond merch o'r enw Mererid.
Boodi Maes Gwyddno: Cymraeg Modern | Boddi Maes Gwyddneu: Ffurf wreiddiol |
Seithennin, saf di allan ac edrycha ar ferw'r môr: Maes Gwyddno a'i orchuddwyd |
Seithenhin saw de allan. ac edrychuir de varanres mor. maes guitnev rytoes. |
Boed felltigedig y forwyn a'i gollyngodd wedi gwledd tywalltwr ffynnon garw'r môr |
Boed emendiceid y morvin ae hellygaut guydi cvin. finaun wenestir mor terruin. |
Boed felltigedig y ferch a'i gollyngodd wedi'r frwydr tywalltwr ffynnon y môr diffaith. |
Boed emendiceid y vachteith. ae. golligaut guydi gueith. finaun. wenestir mor diffeith |
Gwaedd Mererid o uchelfan y gaer at Dduw y'i cyfeirir. arferol yw tranc mawr yn sgîl balchder. |
Diaspad vererid y ar vann caer. hid ar duu y dodir. gnaud guydi traha trangc hir. |
Gwaedd Mererid oddi ar uchelfan y gaer heddiw; hyd at Dduw ei hymbil. edifeirwch sy'n arferol yn sgîl balchder. |
Diaspad mererid. y ar. van kaer hetiv. hid ar duu y dadoluch. gnaud guydi traha attreguch. |
Gwaedd Mererid sy'n fy nghyffroi heno, ac ni hwylusa (unrhyw) lwyddiant i mi. cwymp sy'n yn arferol yn sgîl balchder. |
Diaspad mererid. am gorchiut heno. Ac nihaut gorlluit. G. G. traha tramguit. |
Gwaedd Mererid oddi ar gefn ceffyl gwinau hardd; Duw hael a'i gwnaeth. cyflwr anghenus sy'n arferol yn sgîl gormodedd |
Diaspad mererid y ar gwinev kadir kedaul duv ae gorev. gnaud guydi gormot eissev. |
Gwaedd Mererid sy'n fy ngorfodi heno oddi wrth f'ystafell. mae tranc pell yn arferol yn sgîl balchder. |
Diaspad mererid. am kymhell heno y urth uy istauell. gnaud guydi traha trangc pell. |
Bedd Seithennin aruchel ei feddwl rhwng Caer Genedr a glan y môr: arweinydd mor ardderchog (ydoedd) |
Bet seithenhin synhuir vann Rug kaer kenedir a glan. mor maurhidic a kinran. |
Ar ddiwedd Llyfr Du Caerfyrddin ceir un o Englynion y Beddau (orgraff ddiweddar):
- Bedd Seithenyn, synhwyr wan,
- Rhwng Caer Cenedyr a glan -- môr;
- Mawrhyddig o gynran.
Darllen pellach
- A.O.H. Jarman (gol.), Llyfr Du Caerfyrddin (Caerdydd, 1982)
- F.J. North, Sunken Cities (Caerdydd, 1957)