Calciferol

Cholecalciferol (D₃)

Ergocalciferol (D₂)

Gair arall, mwy adnabyddus am calciferol ydy fitamin D. Grŵp o prohormonau yw calciferol all hydoddi mewn olew. Mae dau brif fath:

• fitamin D₂ ( [neu ergocalciferol)
• fitamin D₃ (neu colecalciferol)

Mae fitamin D₃ yn cael ei greu yn y croen sydd yn llygad yr haul - pelydrau uwchfioled, yn benodol. Yr un ydy'r enw 'calciferol' â'r gair Cymraeg calch; yn wir, pwrpas calciferol ydy rheoli faint o galch a ffosfforws sydd yn y gwaed drwy reoli faint ohonynt sy'n cael eu hamsugno o'r coluddion. Mae'n hanfodol hefyd i greu esgyrn iach.

Nowedd arall o galciferol ydy ei bwysigrwydd parthed â'r system imiwnedd, drwy hyrwyddo gweithgaredd phagocytosis drwy gadw tiwmors draw. Mae diffyg fitamin D yn gallu rhoi'r llech ('rickets' yn Saesneg) i blant, sef esgyrn rhy feddal.

Mae ymchwil diweddar yn dangos fod cysylltiad rhwng rhy ychydig (neu ormod) o galciferol a chancer. Gall gynorthwyo i ymladd yn erbyn cancr, ond yn eironig ddigon gall gormod o haul greu canser.

Ffynhonnell fitamin D

Mae llawer iawn o fwydydd brecwast megis cresion ŷd wedi eu trochi mewn ychwanegiadau megis Fitamin D. Dyma'r ffynonellau naturiol ohono:

• Olew pennog, 1 llwy bwdin ohono (15 mL) yn rhoi 1,360 IU
• Pysgod llawn olew, ffresh megis penfras, pennog ayb yw'r gorau:
  • Pennog, 85g ohono (3 oz) yn rhoi 1383 IU
  • Catfish, 85g (3 oz) yn rhoi 425 IU
  • Eog (samon), wedi'i goginio, 3.5 oz yn rhoi 360 IU
  • Macrell, wedi'i goginio, 3.5 oz, 345 IU
  • Sardins, mewn olew, 1.75 oz, 250 IU
  • Tiwna, mewn olew, 3 oz, 200 IU
  • Sliwan (llysywen), wedi'i goginio, 3.5 oz, 200 IU
• Un ŵy iâr, 20 IU