Calendr Hebreaidd: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
B r2.6.5) (robot yn newid: sk:Hebrejský kalendár |
B robot yn ychwanegu: hy:Հրեական տոմար |
||
Llinell 55: | Llinell 55: | ||
[[he:הלוח העברי]] |
[[he:הלוח העברי]] |
||
[[hu:Zsidó naptár]] |
[[hu:Zsidó naptár]] |
||
[[hy:Հրեական տոմար]] |
|||
[[ia:Calendario hebree]] |
[[ia:Calendario hebree]] |
||
[[id:Kalender Yahudi]] |
[[id:Kalender Yahudi]] |
Fersiwn yn ôl 04:01, 1 Tachwedd 2012
Rhybudd! | Mae angen cywiro iaith yr erthygl hon. Beth am fynd ati i'w chywiro? Dyma restr o erthyglau i'w cywiro: Tudalennau â phroblemau ieithyddol. |
Y Calendr Iddewaidd, neu'r Calendr Hebraeg, a ddefnyddir gan yr Iddewon hyd heddiw i derfynu'w gwyliau crefyddol. Mae'r calendr yn dibynnu ar y lleiad i osod ei fisoedd, ond mae'n pwysig (oherwydd rhesymau crefyddol) fod y blwyddyn cyhyd â blwyddyn hr haul, felly mae'r calendr yn fwy gomhleth na'r un o Gregori. Mae mis lleuadol yn 29.53059 dydd yn hir, felly mae deuddeng mis lleuadol (354.36708 dydd) yn fyrrach na'r flwyddyn drofannol (365.2422 dydd). Y Beibl a orchmynodd bod gŵyl y Pasg yn digwydd yn y gwanwyn (Exodus 23:15, 34:18, Deut. 16:1), felly mae rhaid ychwanegu "misoedd naid" i sawl blynyddoedd er mywn fod blwyddyn crefyddol cyfartalog cyhyd (oddeutu) â lwyddyn yr haul. Pob naw mlynedd ar ddeg, mae saith mlynedd naid sy'n cynwys tri mis ar ddeg yn lle dau fis ar ddeg.
Enwau'r Misoedd
Mae'r enwau y gelwir y misoedd ynddynt(?) heddiw o Fabilon yn wreiddiol. Dechreuodd yr Iddewon eu defnyddir yn ystod eu alltudiaeth yno yn y 6ed ganrif cyn Crist.
- ניסן (Nisan)
- אייר (Iyar)
- שיון (Sifan)
- טמוז (Tamws)
- אב (Af)
- אלול (Elwl)
- תשרי (Tishrei)
- מרחשון (Marcheshfan)
- כסלו (Cislef)
- טבת (Tefet)
- שבט (Shfat)
- אדר (Adar)
Mae Nisan yn ben i'r blwyddyn crefyddol, yn ôl y Beibl, Exod. 12:2, ond mae Tishrei yn ben i'r blwyddyn dinesig, y blynyddoedd sy'n cael eu rhifo. Mae 1 Tishrei yn ŵyl "Dydd Calan". Os yw'r blwyddyn yn "flwyddyn naid", mae mis Adar yn digwydd dwywaith: y mis yn ôl Shfat a gelwir "Adar Cyntaf", a hwn yw'r mis sy wedi'w ychwanegi, ac wedyn daw "Ail Adar", yr Adar "cywir" (y gwyliau sy'n digwydd yn Adar a ddigwydd yn Ail Adar mewn blwyddyn naid).