Urdd Oren: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Dim crynodeb golygu |
refs. Dim ond eu copio o en sydd raid bellach. |
||
Llinell 1: | Llinell 1: | ||
[[Image:Flag of the Orange Order.svg|right|thumb|Baner y Sefydliad Orange]] |
[[Image:Flag of the Orange Order.svg|right|thumb|Baner y Sefydliad Orange]] |
||
Sefydliad Protestannaidd, yn bennaf yng [[Gogledd Iwerddon|Ngogledd Iwerddon]], yw '''Sefydliad Orange''', neu'r '''Urdd Oren''' ([[Saesneg]]: ''Orange Order''). Nodweddir y sefydliad gan ei wrthwynebiad i'r [[Eglwys Gatholig]]. Rhaid i unrhyw aelod fod yn Brotestant, ac fel rheol rhaid bod o deulu Protestannaidd hefyd, er y gellir gwneud eithriadau. |
Sefydliad Protestannaidd, yn bennaf yng [[Gogledd Iwerddon|Ngogledd Iwerddon]], yw '''Sefydliad Orange''', neu'r '''Urdd Oren''' ([[Saesneg]]: ''Orange Order''). Nodweddir y sefydliad gan ei wrthwynebiad i'r [[Eglwys Gatholig]]. Rhaid i unrhyw aelod fod yn Brotestant, ac fel rheol rhaid bod o deulu Protestannaidd hefyd, er y gellir gwneud eithriadau. <ref>Tonge, Johnathan. ''Northern Ireland''. Polity, 2006. Tudalennau 24, 171, 172, 173.</ref><ref>David George Boyce, Robert Eccleshall, Vincent Geoghegan. ''Political Thought In Ireland Since The Seventeenth Century''. Routledge, 1993. Tudalen 203.</ref><ref>Mitchel, Patrick. ''Evangelicalism and national identity in Ulster, 1921–1998''. Oxford University Press, 2003. Tudalen 136.</ref> |
||
Ceir gwreiddiau'r sefydliad yn rhan olaf y [[18fed ganrif]], a'r ymladd yn erbyn yr [[Amddiffynwyr (Iwerddon)|Amddiffynwyr]], oedd yn Gatholigion. Fe'i sefydlwyd yn [[Loughgall]] [[Swydd Armagh]] yn [[1795]]. Daw'r enw o deitl [[Tywysog Orange]], teitl gwreiddiol [[Wiliam III & II, brenin Lloegr a'r Alban]]. Daeth ef yn arwr Protestaniaid Gogledd Iwerddon yn dilyn ei fuddugoliaeth ym [[Brwydr y Boyne|Mrwydr y Boyne]]. Er nad oes cysylltiad uniongyrchol a'r lliw [[oren]], daeth y lliw yma i gynrychioli unoliaethwyr Gogledd Iwerddon. |
Ceir gwreiddiau'r sefydliad yn rhan olaf y [[18fed ganrif]], a'r ymladd yn erbyn yr [[Amddiffynwyr (Iwerddon)|Amddiffynwyr]], oedd yn Gatholigion. Fe'i sefydlwyd yn [[Loughgall]] [[Swydd Armagh]] yn [[1795]]. Daw'r enw o deitl [[Tywysog Orange]], teitl gwreiddiol [[Wiliam III & II, brenin Lloegr a'r Alban]]. Daeth ef yn arwr Protestaniaid Gogledd Iwerddon yn dilyn ei fuddugoliaeth ym [[Brwydr y Boyne|Mrwydr y Boyne]]. Er nad oes cysylltiad uniongyrchol a'r lliw [[oren]], daeth y lliw yma i gynrychioli unoliaethwyr Gogledd Iwerddon. |
||
Llinell 7: | Llinell 7: | ||
Ymladdodd llawer o aelodau'r Sefydliad ar ochr y llywodraeth yng ngwrthryfel [[1798]]. Erbyn diwedd y [[19eg ganrif]], roedd ei aelodaeth wedi lleihau yn fawr, ond adfywiodd pan gododd gwrthwynebiad i annibynniaeth Iwerddon ar ran y Protestaniaid. Daeth yn elfen bwysig yng Ngogledd Iwerddon wedi rhannu'r ynys. Cynhelir gorymdeithiau blynyddol, sy'n aml yn achosi anghydfod. |
Ymladdodd llawer o aelodau'r Sefydliad ar ochr y llywodraeth yng ngwrthryfel [[1798]]. Erbyn diwedd y [[19eg ganrif]], roedd ei aelodaeth wedi lleihau yn fawr, ond adfywiodd pan gododd gwrthwynebiad i annibynniaeth Iwerddon ar ran y Protestaniaid. Daeth yn elfen bwysig yng Ngogledd Iwerddon wedi rhannu'r ynys. Cynhelir gorymdeithiau blynyddol, sy'n aml yn achosi anghydfod. |
||
==Cyfeiriadau== |
|||
{{cyfeiriadau}} |
|||
[[Categori:Hanes Iwerddon]] |
[[Categori:Hanes Iwerddon]] |
Fersiwn yn ôl 17:56, 4 Mai 2012
Sefydliad Protestannaidd, yn bennaf yng Ngogledd Iwerddon, yw Sefydliad Orange, neu'r Urdd Oren (Saesneg: Orange Order). Nodweddir y sefydliad gan ei wrthwynebiad i'r Eglwys Gatholig. Rhaid i unrhyw aelod fod yn Brotestant, ac fel rheol rhaid bod o deulu Protestannaidd hefyd, er y gellir gwneud eithriadau. [1][2][3]
Ceir gwreiddiau'r sefydliad yn rhan olaf y 18fed ganrif, a'r ymladd yn erbyn yr Amddiffynwyr, oedd yn Gatholigion. Fe'i sefydlwyd yn Loughgall Swydd Armagh yn 1795. Daw'r enw o deitl Tywysog Orange, teitl gwreiddiol Wiliam III & II, brenin Lloegr a'r Alban. Daeth ef yn arwr Protestaniaid Gogledd Iwerddon yn dilyn ei fuddugoliaeth ym Mrwydr y Boyne. Er nad oes cysylltiad uniongyrchol a'r lliw oren, daeth y lliw yma i gynrychioli unoliaethwyr Gogledd Iwerddon.
Ymladdodd llawer o aelodau'r Sefydliad ar ochr y llywodraeth yng ngwrthryfel 1798. Erbyn diwedd y 19eg ganrif, roedd ei aelodaeth wedi lleihau yn fawr, ond adfywiodd pan gododd gwrthwynebiad i annibynniaeth Iwerddon ar ran y Protestaniaid. Daeth yn elfen bwysig yng Ngogledd Iwerddon wedi rhannu'r ynys. Cynhelir gorymdeithiau blynyddol, sy'n aml yn achosi anghydfod.
Cyfeiriadau
- ↑ Tonge, Johnathan. Northern Ireland. Polity, 2006. Tudalennau 24, 171, 172, 173.
- ↑ David George Boyce, Robert Eccleshall, Vincent Geoghegan. Political Thought In Ireland Since The Seventeenth Century. Routledge, 1993. Tudalen 203.
- ↑ Mitchel, Patrick. Evangelicalism and national identity in Ulster, 1921–1998. Oxford University Press, 2003. Tudalen 136.