Yr Eglwys Uniongred Ddwyreiniol: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Oddi ar Wicipedia
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
B r2.7.1) (robot yn ychwanegu: hy:Ուղղափառություն
Escarbot (sgwrs | cyfraniadau)
Llinell 56: Llinell 56:
[[ka:მართლმადიდებლობა]]
[[ka:მართლმადიდებლობა]]
[[ko:동방 정교회]]
[[ko:동방 정교회]]
[[ku:Ortodoks]]
[[ku:Dêra ortodoks]]
[[la:Ecclesiae Orthodoxae]]
[[la:Ecclesiae Orthodoxae]]
[[lad:Iglesia Ortodoksa]]
[[lad:Iglesia Ortodoksa]]
Llinell 64: Llinell 64:
[[mhr:Танле тын]]
[[mhr:Танле тын]]
[[mk:Православие]]
[[mk:Православие]]
[[ml:ഓർത്തഡോക്സ്‌ പൗരസ്ത്യ സഭ]]
[[ml:പൗരസ്ത്യ ഓര്‍ത്തഡോക്സ് സഭ]]
[[ms:Gereja Ortodoks Timur]]
[[ms:Gereja Ortodoks Timur]]
[[mwl:Eigreija Ortodoxa]]
[[mwl:Eigreija Ortodoxa]]
Llinell 88: Llinell 88:
[[sv:Ortodoxa kyrkor]]
[[sv:Ortodoxa kyrkor]]
[[ta:கிழக்கு மரபுவழி திருச்சபை]]
[[ta:கிழக்கு மரபுவழி திருச்சபை]]
[[th:อีสเทิร์นออร์ทอดอกซ์]]
[[th:อีสเติร์นออร์โธด็อกซ์]]
[[tl:Simbahang Ortodokso]]
[[tl:Simbahang Ortodokso]]
[[tpi:Kristen Otodos]]
[[tpi:Kristen Otodos]]

Fersiwn yn ôl 08:13, 6 Ebrill 2012

ON Ni ddylid drysu'r Eglwys hon ag Eglwys y tri chyngor, a elwir yn Oriental yn Saesneg.

Ail enwad Gristnogol fwya'r byd, a'r mwyaf o'r Eglwysi Uniongred, gyda rhwng 150 a 350 o ddilynwyr, yw'r Eglwys Uniongred Ddwyreiniol. Fe wahanodd o Eglwys y tri chyngor ym 451, ac o'r Eglwys Gatholig Rufeinig ym 1054. Prif grefydd Belarus (89%), Bulgaria (86%), Gweriniaeth Cyprus (88%), Georgia (89%), Gwlad Groeg (98%), Macedonia (70%), Moldova (98%), Montenegro (84%), Romania (89%), Ffederasiwn Rwsia (76%), Serbia (88%), ac Wcráin (83%) ydyw, a cheir niferoedd sylweddol mewn gwledydd eraill.

Ymrannodd yr Eglwys Uniongred Ddwyreiniol a'r Eglwys Gatholig oddi wrth ei gilydd yn y Sgism Fawr neu'r Sgism Ddwyreiniol fel y'i gelwir weithiau, (Groeg schisma). Dechreuodd yn 857 pan ysgymunwyd Photius, Patriarch Caergystennin gan y Pab Sant Nicolas I (858 - 867). Ymatebodd y patriarch drwy herio uniongrededd Eglwys Rhufain, yn arbennig yn achos cymal yng Nghredo Nicea ynglŷn â tharddiad yr Ysbryd Glân o Grist (y cymal filioque "ac o'r Mab..").

Daeth yr anghydfod i'w uchafbwynt cyntaf yn 1054 pan ysgymunwyd y patriarch Cerularius o Gaergystennin (1043 - 1058) am iddo feirniadu gwyryfdod fynachaidd orfodol y Gorllewin a defnyddio bara heb ei godi yn yr offeren fel arferion hereticaidd. Er gwaethaf ymgeision i gymodi yn Ail Gyngor Lyons yn 1274 a Chyngor Fflorens yn 1439, daeth y rhwyg terfynol yn 1472. Un ffactor a arweiniodd at y rhwyg terfynol oedd ymddygiad y Croesgadwyr yn ymosod ar Gristnogion ac eglwysi uniongred yn Asia Leiaf a'r Lefant, gan gynnwys ymosod ar Gaergystennin ei hun a'i dal (1204 - 1261).


Eglwysi Uniongred fesul gwlad      Prif grefydd      Nifer sylweddol o ganlynwyr (dros 10%)


Eginyn erthygl sydd uchod am Gristnogaeth. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.