Elfen Grŵp 15: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
cat |
Grŵp yn y tabl cyfnodol |
||
Llinell 22: | Llinell 22: | ||
| {{element cell|115|Ununpentiwm|Uup| |Solid|Poor metals|Synthetic}} |
| {{element cell|115|Ununpentiwm|Uup| |Solid|Poor metals|Synthetic}} |
||
|} |
|} |
||
Grŵp pymtheg [[Elfen gemegol|elfen]] yn y [[tabl cyfnodol]] ydy '''Grŵp 15''', neu'r '''grŵp nitrogen'''. Yn nhrefn safonnol [[IUPAC]] mae grŵp 15 yn cynnwys: <br> |
[[Grŵp yn y tabl cyfnodol|Grŵp]] pymtheg [[Elfen gemegol|elfen]] yn y [[tabl cyfnodol]] ydy '''Grŵp 15''', neu'r '''grŵp nitrogen'''. Yn nhrefn safonnol [[IUPAC]] mae grŵp 15 yn cynnwys: <br>[[nitrogen]] (N) (sy'n [[anfetel]]), [[ffosfforws]] (P) ([[anfetel]]), [[arsenig]] (As) ([[meteloid]]}, [[antimoni]] (Sb) ([[meteloid]]}, [[bismwth]] (Bi) ([[metel tlawd]]) ac [[ununpentiwm]] (Uup) ([[metel tlawd]]), mae'n debyg. |
||
Mae [[IUPAC]] yn ei alw'n swyddogol efo'r teitl '''Grŵp 15'''. Yr hen enw i'r grŵp oedd |
Mae [[IUPAC]] yn ei alw'n swyddogol efo'r teitl '''Grŵp 15'''. Yr hen enw i'r grŵp oedd "Grŵp VB" a "Grŵp VA".<ref>Fluck, E. New notations in the periodic table. ''Pure & App. Chem.'' '''1988''', ''60'', tud 431-436.[http://www.iupac.org/publications/pac/1988/pdf/6003x0431.pdf]</ref> |
||
Mae patrwm yr [[electron]]nau rhwng aelodau unigol y teulu yn debyg iawn i'w gilydd, yn enwedig ar du allan y gragen, ac oherwydd hyn mae eu hymddygiad cemegol yn debyg i'w gilydd: |
Mae patrwm yr [[electron]]nau rhwng aelodau unigol y teulu yn debyg iawn i'w gilydd, yn enwedig ar du allan y gragen, ac oherwydd hyn mae eu hymddygiad cemegol yn debyg i'w gilydd: |
Fersiwn yn ôl 11:15, 18 Mawrth 2012
Grŵp → | 15 |
---|---|
↓ Cyfnod | |
2 | 7 N |
3 | 15 P |
4 | 33 As |
5 | 51 Sb |
6 | 83 Bi |
7 | 115 Uup |
Grŵp pymtheg elfen yn y tabl cyfnodol ydy Grŵp 15, neu'r grŵp nitrogen. Yn nhrefn safonnol IUPAC mae grŵp 15 yn cynnwys:
nitrogen (N) (sy'n anfetel), ffosfforws (P) (anfetel), arsenig (As) (meteloid}, antimoni (Sb) (meteloid}, bismwth (Bi) (metel tlawd) ac ununpentiwm (Uup) (metel tlawd), mae'n debyg.
Mae IUPAC yn ei alw'n swyddogol efo'r teitl Grŵp 15. Yr hen enw i'r grŵp oedd "Grŵp VB" a "Grŵp VA".[1]
Mae patrwm yr electronnau rhwng aelodau unigol y teulu yn debyg iawn i'w gilydd, yn enwedig ar du allan y gragen, ac oherwydd hyn mae eu hymddygiad cemegol yn debyg i'w gilydd:
Z | Elfen | Nifer yr electronnau |
---|---|---|
7 | nitrogen | 2, 5 |
15 | ffosfforws | 2, 8, 5 |
33 | arsenig | 2, 8, 18, 5 |
51 | antimoni | 2, 8, 18, 18, 5 |
83 | bismwth | 2, 8, 18, 32, 18, 5 |
115 | ununpentiwm | 2, 8, 18, 32, 32, 18, 5 |
Mae gan bob un o'r elfennau hyn 5 electron yn haen allanol y gragen; 2 electron yn yr isgragen 's' a 3 electron yn yr isgragen 'p', .
Yr elfen bwysicaf, mae'n debyg, yn y teulu hwn o elfennau ydy nitrogen (symbol cemegol N) sef prif elfen yr aer sydd o'n cwmpas.