Gogledd America: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Oddi ar Wicipedia
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
B r2.7.1) (robot yn ychwanegu: as:উত্তৰ আমেৰিকা
Loveless (sgwrs | cyfraniadau)
Llinell 72: Llinell 72:
[[Categori:Cyfandiroedd]]
[[Categori:Cyfandiroedd]]
[[Categori:Gogledd America| ]]
[[Categori:Gogledd America| ]]

[[nso:Amerika Leboa]]


[[ace:Amirika Utara]]
[[ace:Amirika Utara]]
Llinell 134: Llinell 132:
[[glk:کلسیا آمریکا]]
[[glk:کلسیا آمریکا]]
[[gn:Yvateamérika]]
[[gn:Yvateamérika]]
[[got:𐌽𐌰𐌿𐍂𐌸𐌰 𐍅𐌴𐌹𐌽𐌰𐌻𐌰𐌽𐌳]]
[[got:𐌽𐌰𐌿𐍂𐌸𐍂𐌰𐍅𐌴𐌹𐌽𐌰𐌻𐌰𐌽𐌳]]
[[gu:ઉત્તર અમેરિકા]]
[[gu:ઉત્તર અમેરિકા]]
[[gv:America Hwoaie]]
[[gv:America Hwoaie]]
Llinell 199: Llinell 197:
[[nov:Nordi Amerika]]
[[nov:Nordi Amerika]]
[[nrm:Améthique du Nord]]
[[nrm:Améthique du Nord]]
[[nso:Amerika Leboa]]
[[oc:America del Nòrd]]
[[oc:America del Nòrd]]
[[om:North America]]
[[om:North America]]

Fersiwn yn ôl 19:05, 30 Rhagfyr 2011

Map o'r byd yn dangos Gogledd America Delwedd cyfansawdd lloeren o Gogledd America

Mae Gogledd America yn gyfandir yn hemisffer gogleddol a hemisffer gorllewinol y Ddaear, wedi'i ffinio i'r gogledd gan y Cefnfor Arctig, ar y ddwyrain gan gogledd y Cefnfor Iwerydd, ar y dde-dwyrain gan Môr y Caribi, ac ar y dde a'r gorllewin gan gogledd y Cefnfor Tawel. Mae gan Ogledd America arwynebedd o 24,480,000 km² (9,450,000 mi sg), neu tua 4.8% o arwynebedd y Ddaear. Yn 2002, credir bod y boblogaeth yn fwy na 514,600,000. Dyma'r trydydd cyfandir o ran arwynebedd (ar ôl Asia ac Affrica) a'r pedwerydd o ran poblogaeth (ar ôl Asia, Affrica ac Ewrop).

Hanes

Prif erthygl: Hanes Gogledd America

Yr Ewropeaid cyntaf i gyrraedd Gogledd America yn sicr (Newfoundland) oedd y Llychlynwyr, wnaeth galw'r ardal yn Vinland. Cyrrhaeddon nhw yna tua 1000. Er sefydlon nhw rhai gwladfeydd yna, ni gadawon nhw ryw lawer o farc ar y gyfandir.

Ar ôl fordaith Christopher Columbus yn 1492, y Sbaenwyr oedd yr Ewropeaid cyntaf i gyrraedd ac aros. Ennillon nhw reolaeth o rhan fwyaf o ynysoedd mwyaf y Caribi a gorchfygon nhw'r Aztecs, ac felly cymryd dros Mecsico a Chanolbarth America.

Y gwladfeydd Seisnig cyntaf oedd Jamestown a Plymouth Rock, yn nhaleithiau Virginia a Massachusetts heddiw. Y gwladfeydd llwyddiannus Ffrengig cyntaf oedd Port Royal (1604) a dinas Québec (1608), yn nhaleithiau Nova Scotia a Québec heddiw.

Economi

Economi Gogledd America
Poblogaeth: 495.4 miliwn
CMC (PPP): US$12.409 triliwn
CMC (Pres): $11.865 triliwn
CMC/pen (PPP): $25,263
CMC/pen (Pres): $24,155
Cynydd blynyddol yn
CMC y pen:
1.84% (1990-2002)
Incwm y 10% top: 32.9%
Miliwnyddion: 2.7 miliwn (0.5%)
Amcangyfrif incwm benywaidd 55.7% o'r incwm gwrywaidd

Rhannwyd economi Gogledd America rhwng Canada a'r UDA, dau o wledydd mwyaf cyfoethog a ddatblygol y byd, a chenhedloedd Canolbarth America a'r Caribi, sydd, er nad yn dioddef o economïau gwael, yn wledydd llai economaidd ddatblygol.

Mae Cytundeb Masnach Rydd Canolbarth America (CAFTA) yn cytundeb rhwng yr Unol Daleithiau a'r wledydd Canolbarth America Costa Rica, Guatemala, El Salvador, Honduras a Nicaragua. Amcan y gytundeb yw i hybu masnach rydd rhwng yr aelodau. Mae Canada a Mecsico yn trafod aelodaeth. Mae Cytundeb Masnach Rydd Gogledd America (NAFTA) yn cytundeb rhwng Canada, Mecsico a'r Unol Daleithiau i ddileu tollau ar nwyddau masnachir rhwng ei gilydd.

Gwledydd Gogledd America

Gwledydd o Ogledd America
Gwledydd o Ogledd America