David Davies (Dai'r Cantwr): Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Newydd |
cyfeiriadaeth |
||
| Llinell 1: | Llinell 1: | ||
Bu'r [[baledwr]] '''Dai'r Cantwr''' (neu '''David Davies''' i roi iddo |
Bu'r [[baledwr]] '''Dai'r Cantwr''' (c. 1812 - 1874) (neu '''David Davies''' i roi iddo'i enw llawn) yn amlwg iawn yn [[Helyntion Beca]]; alltudiwyd ef i ugain mlynedd oherwydd ei ran yn yr ymgyrch.<ref>'Helynt y Beca' gan V. Eirwen Davies, tud 42; [[Gwasg Prifysgol Cymru]], 1961.</ref> Roedd yn ddyn tal â gwallt gwinau a barf browngoch. |
||
Ganwyd ef yn [[Llancarfan]] a bu'n chwarelwr am rai blynyddoedd ac yn was fferm ac yn weithiwr diwydiannol yn [[Tredegar|Nhredegar]] cyn ymsefydlu ym [[Pontyberem|Mhontyberem]]. Bu hefyd yn pregethu ac mae'n bosibl mai ef a enillodd y Delyn yn Eisteddfod y Fenni ym 1838. |
Ganwyd ef yn Nhregof (neu Dreguff ar lafar), [[Llancarfan]]<ref>[http://wbo.llgc.org.uk/cy/c1-DAVI-DAV-1812.html Y Bywgraffiadur Ar-Lein, Y Llyfrgell Gendlaethol.]</ref> a bu'n chwarelwr am rai blynyddoedd ac yn was fferm ac yn weithiwr diwydiannol yn [[Tredegar|Nhredegar]] cyn ymsefydlu ym [[Pontyberem|Mhontyberem]]. Bu hefyd yn pregethu ac mae'n bosibl mai ef a enillodd y Delyn yn Eisteddfod y Fenni ym 1838. |
||
Tra'n ceisio dychryn Rheolwr gwaith glo Pontyberem, gweiddodd, ''Ni chaiff Sais fod yn rheolwr yng Nghymru, mwyach! |
Tra'n ceisio dychryn Rheolwr gwaith glo Pontyberem, gweiddodd, ''Ni chaiff Sais fod yn rheolwr yng Nghymru, mwyach!'' Fe'i daliwyd yn nhafarn y Plough and Harrow ym [[Pum Heol|Mhump-hewl]] a'i gyfaill [[Sioni Sgubor Fawr]] yn y [[Tymbl]]. Yn y brawdlys yng Nghaerfyrddin ar 22 Rhagfyr dedfrydwyd Sioni i alltudiaeth am oes, a Dai'r Cantwr i ugain mlynedd o alltudiaeth. |
||
Pan gyrhaeddodd [[Van Diemen's Land]], [[Tasmania]] roedd yn 31 oed a hynny yng gorffennaf 1844. |
|||
Flynyddoedd yn ddiweddarach dychwelodd i Gymru, ond nid aeth yn ôl i'w "hoff Forgannwg". |
|||
==Y baledwr== |
==Y baledwr== |
||
| Llinell 25: | Llinell 26: | ||
[[Categori:Hanes Cymru]] |
[[Categori:Hanes Cymru]] |
||
[[Categori:19eg ganrif yng Nghymru]] |
[[Categori:19eg ganrif yng Nghymru]] |
||
[[Categori:Baledwyr Cymraeg]] |
|||
Fersiwn yn ôl 08:36, 20 Tachwedd 2011
Bu'r baledwr Dai'r Cantwr (c. 1812 - 1874) (neu David Davies i roi iddo'i enw llawn) yn amlwg iawn yn Helyntion Beca; alltudiwyd ef i ugain mlynedd oherwydd ei ran yn yr ymgyrch.[1] Roedd yn ddyn tal â gwallt gwinau a barf browngoch.
Ganwyd ef yn Nhregof (neu Dreguff ar lafar), Llancarfan[2] a bu'n chwarelwr am rai blynyddoedd ac yn was fferm ac yn weithiwr diwydiannol yn Nhredegar cyn ymsefydlu ym Mhontyberem. Bu hefyd yn pregethu ac mae'n bosibl mai ef a enillodd y Delyn yn Eisteddfod y Fenni ym 1838.
Tra'n ceisio dychryn Rheolwr gwaith glo Pontyberem, gweiddodd, Ni chaiff Sais fod yn rheolwr yng Nghymru, mwyach! Fe'i daliwyd yn nhafarn y Plough and Harrow ym Mhump-hewl a'i gyfaill Sioni Sgubor Fawr yn y Tymbl. Yn y brawdlys yng Nghaerfyrddin ar 22 Rhagfyr dedfrydwyd Sioni i alltudiaeth am oes, a Dai'r Cantwr i ugain mlynedd o alltudiaeth.
Pan gyrhaeddodd Van Diemen's Land, Tasmania roedd yn 31 oed a hynny yng gorffennaf 1844.
Y baledwr
Tra yng ngharchar Caerfyrddin, ysgrifennodd:
- Drych i fyd wyf i fod,
- Collais glod allswn gael.
- Tost yw'r nod, ddyrnod hael
- I'w gafael ddaeth a mi.
- Yn fy iengtid drycfyd ddaeth,
- Yn lle rhyddid - caethfyd maith,
- Chwanegwyd er fy ngofid.
- Alltud wyf ar ddechrau nhaith...
Cyfeiriadau
- ↑ 'Helynt y Beca' gan V. Eirwen Davies, tud 42; Gwasg Prifysgol Cymru, 1961.
- ↑ Y Bywgraffiadur Ar-Lein, Y Llyfrgell Gendlaethol.
