Siwgr: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
EmausBot (sgwrs | cyfraniadau) B r2.6.4) (robot yn ychwanegu: mdf:Захар |
JAnDbot (sgwrs | cyfraniadau) B r2.5.2) (robot yn ychwanegu: cs:Cukr (sladidlo) yn tynnu: az:Şəkərqamışı yn newid: iu:ᓱᑲᒃ |
||
| Llinell 20: | Llinell 20: | ||
[[arz:سكر]] |
[[arz:سكر]] |
||
[[as:চেনী]] |
[[as:চেনী]] |
||
[[az:Şəkərqamışı]] |
|||
[[bat-smg:Sokros]] |
[[bat-smg:Sokros]] |
||
[[be:Цукар]] |
[[be:Цукар]] |
||
| Llinell 30: | Llinell 29: | ||
[[ce:Шекар]] |
[[ce:Шекар]] |
||
[[cr:Kashiuasht]] |
[[cr:Kashiuasht]] |
||
[[cs:Cukr (sladidlo)]] |
|||
[[cv:Сахăр]] |
[[cv:Сахăр]] |
||
[[da:Sukker]] |
[[da:Sukker]] |
||
| Llinell 56: | Llinell 56: | ||
[[is:Matarsykur]] |
[[is:Matarsykur]] |
||
[[it:Zucchero]] |
[[it:Zucchero]] |
||
[[iu:ᓱᑲᒃ |
[[iu:ᓱᑲᒃ]] |
||
[[ja:砂糖]] |
[[ja:砂糖]] |
||
[[jbo:sakta]] |
[[jbo:sakta]] |
||
Fersiwn yn ôl 09:00, 2 Tachwedd 2011
Math o garbohydrad yw siwgr neu siwgwr, defnyddir mewn bwyd ar ffurf grisialau, sef swcros. Y siwgr sydd iw gael mewn celloedd planhigion neu anifeiliaid yw glwcos.
Cemeg
Mewn biocemeg, mae siwgr yn foleciwl carbohydrad syml, sef monosaccharid a disaccharid. Mae siwgr yn cynnwys y grŵp aldehyd (-CHO) neu grŵp keton (C=O) gan fondiau dwbl carbon-ocsigen a mae'r siwgr mwyaf cyffredin yn (CH2O)n gan yr n yn rhwybeth rhwng 3 a 7. Beth bynnag, mae deoxyribos yn eithriad am fod ef yn siwgr heb ocsigen.
Rhennir siwgr ar ôl ei cynnwys carbon hefyd, ac er enghraifft mae siwgr trios (C3H6O3) a siwgr pentos. Mae siwgr pentos yn cynnwys ribos a deocsiribos sydd mewn asid niwcleig (DNA). Mae siwgr hecsos yn cynnwys glwcos (ATP) sydd yn bwysig i gynhyrchu ynny. Mae planhigion yn cynhyrchu glwcos (C6H12O6) yn ystod ffotosynthesis ac yn ei droi hi i starts i'w storio.
Siwgr sydd yn rhoi flas i fwyd
Cynhyrchir siwgr o wialenni siwgr, betys siwgr neu palmwydd siwgr. Gwledydd sydd yn cynhyrchu siwgr yw'n cynnwys Awstralia, Brasil a Thailand, ond mae'r cynhyrchwyr bennaf yn wledydd America Ladin, y Môr Caribî a'r Dwyrain Pell.