Gweriniaeth Pobl Wcráin: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Oddi ar Wicipedia
Pori'r hanes yn rhyngweithiol
← Cymharer â'r fersiwn gyntCymharer â'r fersiwn dilynol →
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
GweledolCystrawen wici
Jafaz (sgwrs | cyfraniadau)
2 olygiad
Dim crynodeb golygu
B Yr Wcráin → Wcráin
Tagiau: Golygiad cod 2017
Llinell 1: Llinell 1:
{{Gwybodlen Cyn-wladwriaeth
{{Gwybodlen Cyn-wladwriaeth
|conventional_long_name = Gweriniaeth Pobl yr Wcráin
|conventional_long_name = Gweriniaeth Pobl Wcráin
|native_name = {{lang|uk| Українська Народня Республіка}}<br/>''{{transl|uk| Ukrajinśka Narodnia Respublika}}''
|native_name = {{lang|uk| Українська Народня Республіка}}<br/>''{{transl|uk| Ukrajinśka Narodnia Respublika}}''
|common_name = Gweriniaeth Pobl yr Wcráin
|common_name = Gweriniaeth Pobl Wcráin
|life_span = 1917–1921<br>{{nowrap|{{small|{{nobold|Ebrill–Rhagfyr 1918: [[Y Wladwriaeth Wcreinaidd]]}}}}}}
|life_span = 1917–1921<br>{{nowrap|{{small|{{nobold|Ebrill–Rhagfyr 1918: [[Y Wladwriaeth Wcreinaidd]]}}}}}}
|status = Ymreolaeth
|status = Ymreolaeth
Llinell 9: Llinell 9:
|p1 = De-orllewin Krai
|p1 = De-orllewin Krai
|flag_p1 = Flag of Russia.svg
|flag_p1 = Flag of Russia.svg
|p2 = Gweriniaeth Pobl Gorllewin yr Wcráin
|p2 = Gweriniaeth Pobl Gorllewin Wcráin
|flag_p2 = Flag of Ukraine.svg
|flag_p2 = Flag of Ukraine.svg
|s1 = Gweriniaeth Sosialaidd Sofietaidd yr Wcráin
|s1 = Gweriniaeth Sosialaidd Sofietaidd Wcráin
|flag_s1 = Flag_of_the_Ukrainian_SSR_(1919-1929).svg
|flag_s1 = Flag_of_the_Ukrainian_SSR_(1919-1929).svg
|s2 = Ail Weriniaeth Gwlad Pwyl
|s2 = Ail Weriniaeth Gwlad Pwyl
Llinell 20: Llinell 20:
|coa_size = 100px
|coa_size = 100px
|image_flag = Flag of Ukrainian People's Republic 1917.svg
|image_flag = Flag of Ukrainian People's Republic 1917.svg
|national_anthem = {{lang|uk| Ще не вмерла України}}{{nbsp|2}}<small>([[Wcreineg]])</small><br/>Shche ne vmerla Ukrainy{{nbsp|2}}<small>(trawslythreniad)</small><br/>{{small|"ni fu dreng ar ogoniant yr Wcráin"}}[[File:Anthem-of-Ukraine Chorus Veryovka.ogg|center]]
|national_anthem = {{lang|uk| Ще не вмерла України}}{{nbsp|2}}<small>([[Wcreineg]])</small><br/>Shche ne vmerla Ukrainy{{nbsp|2}}<small>(trawslythreniad)</small><br/>{{small|"ni fu dreng ar ogoniant Wcráin"}}[[File:Anthem-of-Ukraine Chorus Veryovka.ogg|center]]
|image_map = Location of the UPR.png
|image_map = Location of the UPR.png
|image_map_caption =
|image_map_caption =
Llinell 58: Llinell 58:
|stat_pop1 = 23430407
|stat_pop1 = 23430407
|currency = Karbovanets<br/>Hryvnia
|currency = Karbovanets<br/>Hryvnia
|today = {{unbulleted list |{{flagcountry |Yr Wcráin}} |{{flagcountry |Rwsia}} |{{flagcountry |Rwmania}} |{{flagcountry |Belarws}} |{{flagcountry |Moldofa}} |{{flagcountry |Gwlad Pwyl}} |{{flagcountry |Slofacia}} |{{flagcountry |Georgia}} }}
|today = {{unbulleted list |{{flagcountry |Wcráin}} |{{flagcountry |Rwsia}} |{{flagcountry |Rwmania}} |{{flagcountry |Belarws}} |{{flagcountry |Moldofa}} |{{flagcountry |Gwlad Pwyl}} |{{flagcountry |Slofacia}} |{{flagcountry |Georgia}} }}
}}
}}
[[Gwladwriaeth]] a fodolai yn Nwyrain Ewrop o 1917 i 1921 oedd '''Gweriniaeth Pobl yr Wcráin''' ({{iaith-uk| Украінська Народня Республіка}}, УНР; {{transl|uk|Ukrajinśka Narodna Respublika}}, UNR). Sefydlwyd yn sgil [[Chwyldro Chwefror 1917]] a chwymp [[Ymerodraeth Rwsia]]. Roedd ei ffiniau yn cyfateb yn fras i diriogaeth bresennol [[yr Wcráin]], [[y Crimea]] a gorllewin [[Kuban]] yn [[Rwsia]], a rhannau o dde [[Belarws]], dwyrain [[Gwlad Pwyl]], [[Slofacia]], [[Moldofa]], a [[Rwmania]].
[[Gwladwriaeth]] a fodolai yn Nwyrain Ewrop o 1917 i 1921 oedd '''Gweriniaeth Pobl Wcráin''' ({{iaith-uk| Украінська Народня Республіка}}, УНР; {{transl|uk|Ukrajinśka Narodna Respublika}}, UNR). Sefydlwyd yn sgil [[Chwyldro Chwefror 1917]] a chwymp [[Ymerodraeth Rwsia]]. Roedd ei ffiniau yn cyfateb yn fras i diriogaeth bresennol [[Wcráin]], [[y Crimea]] a gorllewin [[Kuban]] yn [[Rwsia]], a rhannau o dde [[Belarws]], dwyrain [[Gwlad Pwyl]], [[Slofacia]], [[Moldofa]], a [[Rwmania]].


Ar 7 Tachwedd [20 Tachwedd yn yr Hen Ddull] 1917, cyhoeddwyd y Trydydd Gorchymyn Hollgyffredinol gan Rada Canolog yr Wcráin, yn sefydlu'r UNR yn nwyrain yr Wcráin, mewn ffederasiwn â [[Gweriniaeth Rwsia]]. Wedi i'r [[Bolsieficiaid]] gipio grym yn Rwsia yn [[Chwyldro Hydref 1917]], goresgynnwyd yr Wcráin gan luoedd Rwsia a datganwyd annibyniaeth yr UNR gan y Rada ar 9 Ionawr [22 Ionawr yn yr Hen Ddull] 1918.<ref name=HDU/>
Ar 7 Tachwedd [20 Tachwedd yn yr Hen Ddull] 1917, cyhoeddwyd y Trydydd Gorchymyn Hollgyffredinol gan Rada Canolog Wcráin, yn sefydlu'r UNR yn nwyrain Wcráin, mewn ffederasiwn â [[Gweriniaeth Rwsia]]. Wedi i'r [[Bolsieficiaid]] gipio grym yn Rwsia yn [[Chwyldro Hydref 1917]], goresgynnwyd Wcráin gan luoedd Rwsia a datganwyd annibyniaeth yr UNR gan y Rada ar 9 Ionawr [22 Ionawr yn yr Hen Ddull] 1918.<ref name=HDU/>


Yn Chwefror 1918, arwyddwyd Cytundeb Brest-Litovsk gan yr UNR a fe'i cydnabuwyd yn wladwriaeth annibynnol gan y Pwerau Canolog yn ystod [[y Rhyfel Byd Cyntaf]]. Gyrrwyd y Bolsieficiaid ymaith gan luoedd yr Almaen ac Awstria-Hwngari, ond nid oedd yr Wcreiniaid yn cyflawni'r danfoniadau bwyd a gytunwyd dan delerau Brest-Litovsk. Yn sgil ''coup d'état'' [[Pavlo Skoropadsky]] yn Ebrill 1918, datganwyd y Wladwriaeth Wcreinaidd i olynu'r UNR.<ref name=HDU/>
Yn Chwefror 1918, arwyddwyd Cytundeb Brest-Litovsk gan yr UNR a fe'i cydnabuwyd yn wladwriaeth annibynnol gan y Pwerau Canolog yn ystod [[y Rhyfel Byd Cyntaf]]. Gyrrwyd y Bolsieficiaid ymaith gan luoedd yr Almaen ac Awstria-Hwngari, ond nid oedd yr Wcreiniaid yn cyflawni'r danfoniadau bwyd a gytunwyd dan delerau Brest-Litovsk. Yn sgil ''coup d'état'' [[Pavlo Skoropadsky]] yn Ebrill 1918, datganwyd y Wladwriaeth Wcreinaidd i olynu'r UNR.<ref name=HDU/>


Adferwyd yr UNR dan lywodraeth y Gyfarwyddiaeth yn Rhagfyr 1918. Ar 22 Ionawr 1919, cyhoeddwyd Deddf Uno i ymgorffori tiriogaeth Gweriniaeth Pobl Gorllewin yr Wcráin yn rhan o'r UNR. Daeth yr UNR i ben yn niwedd Tachwedd 1920 yn sgil goresgyniad arall gan y Bolsieficiaid. Ffoes y Gyfarwyddiaeth a Chyngor Gweinidogion y Bobl, a fuont yn goroesi fel llywodraeth alltud nes 1992.<ref name=HDU>Ivan Katchanovski, Zenon E. Kohut, Bohdan Y. Nebesio, a Myroslav Yurkevich, ''Historical Dictionary of Ukraine'' (Lanham, Maryland: The Scarecrow Press, 2013), tt. 696–97.</ref>
Adferwyd yr UNR dan lywodraeth y Gyfarwyddiaeth yn Rhagfyr 1918. Ar 22 Ionawr 1919, cyhoeddwyd Deddf Uno i ymgorffori tiriogaeth Gweriniaeth Pobl Gorllewin Wcráin yn rhan o'r UNR. Daeth yr UNR i ben yn niwedd Tachwedd 1920 yn sgil goresgyniad arall gan y Bolsieficiaid. Ffoes y Gyfarwyddiaeth a Chyngor Gweinidogion y Bobl, a fuont yn goroesi fel llywodraeth alltud nes 1992.<ref name=HDU>Ivan Katchanovski, Zenon E. Kohut, Bohdan Y. Nebesio, a Myroslav Yurkevich, ''Historical Dictionary of Ukraine'' (Lanham, Maryland: The Scarecrow Press, 2013), tt. 696–97.</ref>


== Cyfeiriadau ==
== Cyfeiriadau ==
{{cyfeiriadau}}
{{cyfeiriadau}}


[[Categori:Gweriniaeth Pobl yr Wcráin| ]]
[[Categori:Gweriniaeth Pobl Wcráin| ]]
[[Categori:20fed ganrif ym Melarws]]
[[Categori:20fed ganrif ym Melarws]]
[[Categori:20fed ganrif ym Moldofa]]
[[Categori:20fed ganrif ym Moldofa]]
Llinell 78: Llinell 78:
[[Categori:20fed ganrif yn Rwsia]]
[[Categori:20fed ganrif yn Rwsia]]
[[Categori:20fed ganrif yn Slofacia]]
[[Categori:20fed ganrif yn Slofacia]]
[[Categori:20fed ganrif yn yr Wcráin]]
[[Categori:20fed ganrif yn Wcráin]]
[[Categori:Cyn-weriniaethau]]
[[Categori:Cyn-weriniaethau]]
[[Categori:Cyn-wladwriaethau Ewrop]]
[[Categori:Cyn-wladwriaethau Ewrop]]
Llinell 86: Llinell 86:
[[Categori:Gwledydd a thiriogaethau Rwseg]]
[[Categori:Gwledydd a thiriogaethau Rwseg]]
[[Categori:Gwledydd a thiriogaethau Wcreineg]]
[[Categori:Gwledydd a thiriogaethau Wcreineg]]
[[Categori:Hanes gwleidyddol Wcráin]]

Fersiwn yn ôl 21:35, 23 Chwefror 2022

Gweriniaeth Pobl Wcráin
Українська Народня Республіка
Ukrajinśka Narodnia Respublika
Ymreolaeth hunanddatganedig o fewn Gweriniaeth Rwsia (1917–1918)
Gwladwriaeth a gydnabuwyd gan rai (1918–1921)
←
 
←
1917–1921
Ebrill–Rhagfyr 1918: Y Wladwriaeth Wcreinaidd 		→
 
→
 
→
Baner Arfbais
Anthem
Ще не вмерла України  (Wcreineg)
Shche ne vmerla Ukrainy  (trawslythreniad)
"ni fu dreng ar ogoniant Wcráin"
Delwedd:Anthem-of-Ukraine Chorus Veryovka.ogg
Location of Gweriniaeth Pobl Wcráin
Prifddinas Kiev
Ieithoedd Wcreineg (swyddogol)
Rwseg
Ieithoedd lleiafrifol: Iddew-Almaeneg, Pwyleg, Almaeneg, Belarwseg, Rwmaneg, Bwlgareg, Groeg, Urum ac eraill.
Crefydd
Llywodraeth Llywodraeth dros dro
Arlywydd
 -  1917–1918 Mykhailo Hrushevskyi
 -  1918–1925 Y Gyfarwyddiaeth
Arlywydd alltud
 -  1926–1954 Andriy Livytskyi
 -  1954–1965 Stepan Vytvytskyi
 -  1965–1989 Mykola Livytskyi
 -  1989–1992 Mykola Plaviuk
Deddfwrfa Y Rada Canolog (i Ebrill 1918)
Y Gyngres Lafur
Cyfnod hanesyddol Y Rhyfel Byd Cyntaf
 -  Sefydlwyd y weriniaeth 20 (7) Tachwedd 1917
 -  Annibyniaeth 22 (9) Ionawr 1918
 -  Y Wladwriaeth Wcreinaidd 29 Ebrill 1918
 -  Y Gyfarwyddiaeth 14 Rhagfyr 1918
 -  Heddwch Riga 18 Mawrth 1921
Arwynebedd
 -  1897 477,021 km² (184,179 sq mi)
Poblogaeth
 -  1897 amcan. 23,430,407 
     Dwysedd 49.1 /km²  (127.2 /sq mi)
Arian cyfred Karbovanets
Hryvnia
Heddiw'n rhan o

Gwladwriaeth a fodolai yn Nwyrain Ewrop o 1917 i 1921 oedd Gweriniaeth Pobl Wcráin (Wcreineg: Украінська Народня Республіка, УНР; Ukrajinśka Narodna Respublika, UNR). Sefydlwyd yn sgil Chwyldro Chwefror 1917 a chwymp Ymerodraeth Rwsia. Roedd ei ffiniau yn cyfateb yn fras i diriogaeth bresennol Wcráin, y Crimea a gorllewin Kuban yn Rwsia, a rhannau o dde Belarws, dwyrain Gwlad Pwyl, Slofacia, Moldofa, a Rwmania.

Ar 7 Tachwedd [20 Tachwedd yn yr Hen Ddull] 1917, cyhoeddwyd y Trydydd Gorchymyn Hollgyffredinol gan Rada Canolog Wcráin, yn sefydlu'r UNR yn nwyrain Wcráin, mewn ffederasiwn â Gweriniaeth Rwsia. Wedi i'r Bolsieficiaid gipio grym yn Rwsia yn Chwyldro Hydref 1917, goresgynnwyd Wcráin gan luoedd Rwsia a datganwyd annibyniaeth yr UNR gan y Rada ar 9 Ionawr [22 Ionawr yn yr Hen Ddull] 1918.[1]

Yn Chwefror 1918, arwyddwyd Cytundeb Brest-Litovsk gan yr UNR a fe'i cydnabuwyd yn wladwriaeth annibynnol gan y Pwerau Canolog yn ystod y Rhyfel Byd Cyntaf. Gyrrwyd y Bolsieficiaid ymaith gan luoedd yr Almaen ac Awstria-Hwngari, ond nid oedd yr Wcreiniaid yn cyflawni'r danfoniadau bwyd a gytunwyd dan delerau Brest-Litovsk. Yn sgil coup d'état Pavlo Skoropadsky yn Ebrill 1918, datganwyd y Wladwriaeth Wcreinaidd i olynu'r UNR.[1]

Adferwyd yr UNR dan lywodraeth y Gyfarwyddiaeth yn Rhagfyr 1918. Ar 22 Ionawr 1919, cyhoeddwyd Deddf Uno i ymgorffori tiriogaeth Gweriniaeth Pobl Gorllewin Wcráin yn rhan o'r UNR. Daeth yr UNR i ben yn niwedd Tachwedd 1920 yn sgil goresgyniad arall gan y Bolsieficiaid. Ffoes y Gyfarwyddiaeth a Chyngor Gweinidogion y Bobl, a fuont yn goroesi fel llywodraeth alltud nes 1992.[1]

Cyfeiriadau

  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 Ivan Katchanovski, Zenon E. Kohut, Bohdan Y. Nebesio, a Myroslav Yurkevich, Historical Dictionary of Ukraine (Lanham, Maryland: The Scarecrow Press, 2013), tt. 696–97.
Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Gweriniaeth_Pobl_Wcráin&oldid=11031559"