Yr Eglwys Gatholig Rufeinig: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Aledwg (sgwrs | cyfraniadau) Dim crynodeb golygu |
Dim crynodeb golygu Tagiau: Golygiad cod 2017 |
||
| Llinell 1: | Llinell 1: | ||
{{cys-gwa|Mae "Catholig" yn ailgyfeirio i'r dudalen hon. Am ddefnyddiau eraill, gweler [[catholigiaeth]].}} |
{{cys-gwa|Mae "Catholig" yn ailgyfeirio i'r dudalen hon. Am ddefnyddiau eraill, gweler [[catholigiaeth]].}} |
||
{{Pethau| suppressfields= yn_cynnwys | fetchwikidata = ALL | image = Emblem of the Papacy SE.svg | caption = Allweddi [[Sant Pedr]], symbol o'r Babaeth}} |
|||
'''Yr Eglwys Gatholig Rufeinig''', neu yn fyr '''yr Eglwys Gatholig''', yw'r enwad Cristionogol fwyaf yn y byd, gyda thros biliwn o aelodau yn perthyn iddi. Mae'n cael ei harwain gan y [[Pab]], sef [[Esgob]] [[Rhufain]]. Yn Rhufain mae pencadlys yr Enwad fyd-eang, [[y Fatican]], ac oddi yno y caiff ei rheoli. |
'''Yr Eglwys Gatholig Rufeinig''', neu yn fyr '''yr Eglwys Gatholig''', yw'r enwad Cristionogol fwyaf yn y byd, gyda thros biliwn o aelodau yn perthyn iddi. Mae'n cael ei harwain gan y [[Pab]], sef [[Esgob]] [[Rhufain]]. Yn Rhufain mae pencadlys yr Enwad fyd-eang, [[y Fatican]], ac oddi yno y caiff ei rheoli. |
||
== Hanes == |
== Hanes == |
||
=== Crynodeb === |
|||
Yn ôl y traddodiad sefydlwyd yr Eglwys gan yr Iesu ei hun, pan newidiodd enw Simon i [[Sant Pedr|Pedr]], a dywedodd taw ar y graig hon fyddai ef yn sefydlu ei Eglwys. Yn ystod y 4g O.C., daeth Cristnogaeth yn brif grefydd [[yr Ymerodraeth Rufeinig]]. Yn sgil cwymp yr ymerodraeth a'r Oesoedd Canol cynnar, anfonodd yr Eglwys Gatholig nifer fawr o genhadon i [[Ewrop]] a thramor. Ond wedi troad y mileniwm cododd ffrae rhwng rannau gorllewinol a dwyreiniol yr Ymerodraeth, ac felly datblygodd ddwy ran i'r Eglwys, a ffurfiwyd yr Eglwys Uniongred o'r rhan ddwyreiniol. Llewyrchai'r Eglwys yn ystod [[yr Oesoedd Canol]]. |
Yn ôl y traddodiad sefydlwyd yr Eglwys gan yr Iesu ei hun, pan newidiodd enw Simon i [[Sant Pedr|Pedr]], a dywedodd taw ar y graig hon fyddai ef yn sefydlu ei Eglwys. Yn ystod y [[4g]] O.C., daeth Cristnogaeth yn brif grefydd [[yr Ymerodraeth Rufeinig]]. Yn sgil cwymp yr ymerodraeth a'r Oesoedd Canol cynnar, anfonodd yr Eglwys Gatholig nifer fawr o genhadon i [[Ewrop]] a thramor. Ond wedi troad y mileniwm cododd ffrae rhwng rannau gorllewinol a dwyreiniol yr Ymerodraeth, ac felly datblygodd ddwy ran i'r Eglwys, a ffurfiwyd yr Eglwys Uniongred o'r rhan ddwyreiniol. Llewyrchai'r Eglwys yn ystod [[yr Oesoedd Canol]]. |
||
Yn yr 16g digwyddodd; y diwygiad Protestannaidd, [[y Chwil-lys]], trafferthion gyda brenin [[Lloegr]] ac wedyn y gwrth-ddiwygiad. |
Yn yr [[16g]] digwyddodd; y [[diwygiad Protestannaidd]], [[y Chwil-lys]], trafferthion gyda brenin [[Lloegr]] ac wedyn y gwrth-ddiwygiad. |
||
Yna bu bron pedair canrif drafferthus i'r Eglwys wrth iddi frwydro yn erbyn [[Protestaniaeth]]. Gorffennodd hynny gydag [[Ail Gyngor y Fatican]] rhwng yr 11 Hydref 1962 – yr 8fed Rhagfyr1965 ac wedyn o dan arweinyddiaeth [[Pab Ioan Pawl II]] (1978-2004). Yn awr mae'r Eglwys o dan arweinyddiaeth [[Pab Ffransis]] (Jorge Maria Bergoglio). |
Yna bu bron pedair canrif drafferthus i'r Eglwys wrth iddi frwydro yn erbyn [[Protestaniaeth]]. Gorffennodd hynny gydag [[Ail Gyngor y Fatican]] rhwng yr 11 Hydref 1962 – yr 8fed Rhagfyr1965 ac wedyn o dan arweinyddiaeth [[Pab Ioan Pawl II]] (1978-2004). Yn awr mae'r Eglwys o dan arweinyddiaeth [[Pab Ffransis]] (Jorge Maria Bergoglio). |
||
| Llinell 15: | Llinell 17: | ||
== Gweler hefyd == |
== Gweler hefyd == |
||
* [[Rhestr Pabau]] |
* [[Rhestr Pabau]] |
||
==Cyfeiriadau== |
|||
{{cyfeiriadau}} |
|||
{{eginyn Cristnogaeth}} |
{{eginyn Cristnogaeth}} |
||
{{DEFAULTSORT:Eglwys Catholig Rhufeinig}} |
{{DEFAULTSORT:Eglwys Catholig Rhufeinig}} |
||
{{Rheoli awdurdod}} |
|||
[[Categori:Catholigiaeth]] |
[[Categori:Catholigiaeth]] |
||
[[Categori:Yr Eglwys Gatholig Rufeinig| ]] |
[[Categori:Yr Eglwys Gatholig Rufeinig| ]] |
||
Fersiwn yn ôl 06:15, 14 Ionawr 2022
 Allweddi Sant Pedr, symbol o'r Babaeth | |
| |
| Enghraifft o'r canlynol | enwad Cristnogol, historic church, yr Eglwys Gristnogol  |
|---|---|
| Crefydd | Catholigiaeth |
| Rhan o | Catholigiaeth |
| Pennaeth y sefydliad | pab |
| Sylfaenydd | Iesu |
| Aelod o'r canlynol | Association of Christian Churches in Germany |
| Pencadlys | y Fatican |
| Enw brodorol | Ecclesia Catholica Romana |
| Gwefan | https://www.vatican.va/content/vatican/it.html |
 Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia | |
Yr Eglwys Gatholig Rufeinig, neu yn fyr yr Eglwys Gatholig, yw'r enwad Cristionogol fwyaf yn y byd, gyda thros biliwn o aelodau yn perthyn iddi. Mae'n cael ei harwain gan y Pab, sef Esgob Rhufain. Yn Rhufain mae pencadlys yr Enwad fyd-eang, y Fatican, ac oddi yno y caiff ei rheoli.
Hanes
Crynodeb
Yn ôl y traddodiad sefydlwyd yr Eglwys gan yr Iesu ei hun, pan newidiodd enw Simon i Pedr, a dywedodd taw ar y graig hon fyddai ef yn sefydlu ei Eglwys. Yn ystod y 4g O.C., daeth Cristnogaeth yn brif grefydd yr Ymerodraeth Rufeinig. Yn sgil cwymp yr ymerodraeth a'r Oesoedd Canol cynnar, anfonodd yr Eglwys Gatholig nifer fawr o genhadon i Ewrop a thramor. Ond wedi troad y mileniwm cododd ffrae rhwng rannau gorllewinol a dwyreiniol yr Ymerodraeth, ac felly datblygodd ddwy ran i'r Eglwys, a ffurfiwyd yr Eglwys Uniongred o'r rhan ddwyreiniol. Llewyrchai'r Eglwys yn ystod yr Oesoedd Canol.
Yn yr 16g digwyddodd; y diwygiad Protestannaidd, y Chwil-lys, trafferthion gyda brenin Lloegr ac wedyn y gwrth-ddiwygiad.
Yna bu bron pedair canrif drafferthus i'r Eglwys wrth iddi frwydro yn erbyn Protestaniaeth. Gorffennodd hynny gydag Ail Gyngor y Fatican rhwng yr 11 Hydref 1962 – yr 8fed Rhagfyr1965 ac wedyn o dan arweinyddiaeth Pab Ioan Pawl II (1978-2004). Yn awr mae'r Eglwys o dan arweinyddiaeth Pab Ffransis (Jorge Maria Bergoglio).
Nifer
Mae yna tua 1,085,557,000 o Gatholigion yn y byd, gan gynnwys 5,700,000 ym Mhrydain a 58,000,000 yn UDA.
Gweler hefyd
Cyfeiriadau
