Brwydr Pwll Melyn: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Oddi ar Wicipedia
Pori'r hanes yn rhyngweithiol
← Cymharer â'r fersiwn gynt
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
GweledolCystrawen wici
→‎top: Gwybodlen WD using AWB
Dim crynodeb golygu
 
Llinell 1: Llinell 1:
{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= }}
{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= }}


⚫
{{Brwydrau'r Normaniaid yng Nghymru}}
Brwydr a ymladdwyd ar neu o gwmpas [[5 Mai]] [[1405]] yn ystod gwrthryfel [[Owain Glyn Dŵr]] oedd '''Brwydr Pwll Melyn'''.
Brwydr a ymladdwyd ar neu o gwmpas [[5 Mai]] [[1405]] yn ystod gwrthryfel [[Owain Glyn Dŵr]] oedd '''Brwydr Pwll Melyn'''.


Ymladdwyd y frwydr ger bryn Pwll Melyn, gerllaw [[Brynbuga]] yn [[Sir Fynwy]]. Arweiniwyd y fyddin Gymreig gan un o 11 o feibion Owain, [[Gruffudd ab Owain Glyn Dŵr]], a byddin Seisnig dan yr Arglwydd Grey o Codnor. Gorchfygwyd y Cymry, a chymerwyd Gruffudd yn garcharor i Monkswood ac oddi yno i [[Tŵr Llundain|Dŵr Llundain]] ble y bu farw 6 mlynedd yn ddiweddarach. Lladdwyd hefyd brawd Owain, [[Tudur ap Gruffudd]], John ap Hywel, abad [[Abaty Llantarnam|Llantarnam]] a mil a hanner o filwyr Cymreig; bu hyn yn gnoc enfawr i ymgyrch y Cymru dros eu hannibyniaeth. Ildiodd 300 o ddynion i Grey, ond dienyddiwyd y rhan fwyaf ohonynt am eu trafferth, o flaen y castell.<ref>{{Cite web |url=http://www.deremilitari.org/resources/sources/usk.htm |title=Battles and Campaigns from The Chronicle of Adam of Usk |access-date=2016-05-12 |archive-date=2013-09-01 |archive-url=https://www.webcitation.org/6JJ4UVMU5?url=http://www.deremilitari.org/RESOURCES/SOURCES/usk.htm |url-status=dead }}</ref>
Ymladdwyd y frwydr ger bryn Pwll Melyn, gerllaw [[Brynbuga]] yn [[Sir Fynwy]]. Arweiniwyd y fyddin Gymreig gan un o 11 o feibion Owain, [[Gruffudd ab Owain Glyn Dŵr]], a byddin Seisnig dan yr Arglwydd Grey o Codnor. Gorchfygwyd y Cymry, a chymerwyd Gruffudd yn garcharor i Monkswood ac oddi yno i [[Tŵr Llundain|Dŵr Llundain]] ble y bu farw 6 mlynedd yn ddiweddarach. Lladdwyd hefyd brawd Owain, [[Tudur ap Gruffudd]], John ap Hywel, abad [[Abaty Llantarnam|Llantarnam]] a mil a hanner o filwyr Cymreig; bu hyn yn gnoc enfawr i ymgyrch y Cymru dros eu hannibyniaeth. Ildiodd 300 o ddynion i Grey, ond dienyddiwyd y rhan fwyaf ohonynt am eu trafferth, o flaen y castell.<ref>{{Cite web |url=http://www.deremilitari.org/resources/sources/usk.htm |title=Battles and Campaigns from The Chronicle of Adam of Usk |access-date=2016-05-12 |archive-date=2013-09-01 |archive-url=https://www.webcitation.org/6JJ4UVMU5?url=http://www.deremilitari.org/RESOURCES/SOURCES/usk.htm |url-status=dead }}</ref>
⚫
[[Delwedd:Usk Castle (3375712).jpg|bawd|chwith|Castell Brynbuga, ble dienyddiwyd nifer o'r 300 o Gymru a ildiodd wedi'r frwydr.]]


⚫
{{Brwydrau'r Normaniaid yng Nghymru}}
⚫
Ymladdwyd y frwydr, yn ôl yr hanesydd [[J. E. Lloyd]]<ref>J.E.Lloyd, ''The Battle of Pwll Melyn'', in ''Archaeologia Cambrensis'', 88 (1933), tud.347-8</ref> a sgwennai yn 1933, ar y tir i'r gogledd o Gastell Brynbuga: ar dir "Fferm y Castell" a ''Castle Oak Pond'' sef y 'Pwll Melyn' a roddodd ei enw i'r frwydr.<ref>J.E.Lloyd, ''The Battle of Pwll Melyn'', yn ''Archaeologia Cambrensis'', 88 (1933), tud.347-8</ref> Nododd Lloyd, hefyd, y darganuwyd nifer o ysgerbydau yn y pwll pan gafodd ei lanhau. Roedd dŵr y llyn yn frown-budur am flynyddoedd, efallai oherwydd y cyrff, a hyn a roddodd iddo'r enw 'Melyn', gair yr oes i ddisgrifio'r lliw. Bellach mae'r pwll wedi lleihau oherwydd gwaith draenio. I'r gorllewin o'r pwll y safodd y fyddin Gymreig gan ymosod ar ochr ogleddol y castell.


⚫
[[Delwedd:Usk Castle (3375712).jpg|bawd|dim|Castell Brynbuga, ble dienyddiwyd nifer o'r 300 o Gymru a ildiodd wedi'r frwydr]]
⚫
==Cyfeiriadau==

⚫
{{cyfeiriadau}}
⚫
Ymladdwyd y frwydr, yn ôl yr hanesydd [[J. E. Lloyd]]<ref name=Lloyd>J.E. Lloyd, "The Battle of Pwll Melyn", ''Archaeologia Cambrensis'' 88 (1933), tud. 347-8</ref> a sgwennai yn 1933, ar y tir i'r gogledd o Gastell Brynbuga: ar dir "Fferm y Castell" a ''Castle Oak Pond'' sef y 'Pwll Melyn" a roddodd ei enw i'r frwydr.<ref name=Lloyd /> Nododd Lloyd, hefyd, y darganfuwyd nifer o ysgerbydau yn y pwll pan gafodd ei lanhau. Roedd dŵr y llyn yn frown-budur am flynyddoedd, efallai oherwydd y cyrff, a hyn a roddodd iddo'r enw "Melyn", gair yr oes i ddisgrifio'r lliw. Bellach mae'r pwll wedi lleihau oherwydd gwaith draenio. I'r gorllewin o'r pwll y safodd y fyddin Gymreig gan ymosod ar ochr ogleddol y castell.


==Llyfryddiaeth==
==Llyfryddiaeth==
*[[J. E. Lloyd]], ''Owen Glendower'' (Rhydychen, Clarendon Press, 1931)
*[[J. E. Lloyd]], ''Owen Glendower'' (Rhydychen, Clarendon Press, 1931)

⚫
==Cyfeiriadau==
⚫
{{cyfeiriadau}}


[[Categori:1405]]
[[Categori:1405]]

Golygiad diweddaraf yn ôl 19:56, 21 Rhagfyr 2021

Brwydr Pwll Melyn
Enghraifft o'r canlynolbrwydr Edit this on Wikidata
Dyddiad5 Mai 1405 Edit this on Wikidata
Rhan ogwrthryfel Owain Glyn Dŵr Edit this on Wikidata
LleoliadBrynbuga Edit this on Wikidata
Map
GwladwriaethTeyrnas Lloegr Edit this on Wikidata

Brwydr a ymladdwyd ar neu o gwmpas 5 Mai 1405 yn ystod gwrthryfel Owain Glyn Dŵr oedd Brwydr Pwll Melyn.

Ymladdwyd y frwydr ger bryn Pwll Melyn, gerllaw Brynbuga yn Sir Fynwy. Arweiniwyd y fyddin Gymreig gan un o 11 o feibion Owain, Gruffudd ab Owain Glyn Dŵr, a byddin Seisnig dan yr Arglwydd Grey o Codnor. Gorchfygwyd y Cymry, a chymerwyd Gruffudd yn garcharor i Monkswood ac oddi yno i Dŵr Llundain ble y bu farw 6 mlynedd yn ddiweddarach. Lladdwyd hefyd brawd Owain, Tudur ap Gruffudd, John ap Hywel, abad Llantarnam a mil a hanner o filwyr Cymreig; bu hyn yn gnoc enfawr i ymgyrch y Cymru dros eu hannibyniaeth. Ildiodd 300 o ddynion i Grey, ond dienyddiwyd y rhan fwyaf ohonynt am eu trafferth, o flaen y castell.[1]

Brwydrau'r Normaniaid a'r Saeson yng Nghymru


Castell Brynbuga, ble dienyddiwyd nifer o'r 300 o Gymru a ildiodd wedi'r frwydr

Ymladdwyd y frwydr, yn ôl yr hanesydd J. E. Lloyd[2] a sgwennai yn 1933, ar y tir i'r gogledd o Gastell Brynbuga: ar dir "Fferm y Castell" a Castle Oak Pond sef y 'Pwll Melyn" a roddodd ei enw i'r frwydr.[2] Nododd Lloyd, hefyd, y darganfuwyd nifer o ysgerbydau yn y pwll pan gafodd ei lanhau. Roedd dŵr y llyn yn frown-budur am flynyddoedd, efallai oherwydd y cyrff, a hyn a roddodd iddo'r enw "Melyn", gair yr oes i ddisgrifio'r lliw. Bellach mae'r pwll wedi lleihau oherwydd gwaith draenio. I'r gorllewin o'r pwll y safodd y fyddin Gymreig gan ymosod ar ochr ogleddol y castell.

Llyfryddiaeth[golygu | golygu cod]

  • J. E. Lloyd, Owen Glendower (Rhydychen, Clarendon Press, 1931)

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]

  1. ↑ "Battles and Campaigns from The Chronicle of Adam of Usk". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2013-09-01. Cyrchwyd 2016-05-12.
  2. ↑ 2.0 2.1 J.E. Lloyd, "The Battle of Pwll Melyn", Archaeologia Cambrensis 88 (1933), tud. 347-8
Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Brwydr_Pwll_Melyn&oldid=11015129"