Mosg Ibn Uthman: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Oddi ar Wicipedia
Pori'r hanes yn rhyngweithiol
← Cymharer â'r fersiwn gynt
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
GweledolCystrawen wici
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8
B ychwanegu categori Wicibrosiect Palesteina using AWB
 
Llinell 3: Llinell 3:


== Lleoliad ==
== Lleoliad ==
Lleolwyd Mosg Ibn Uthman ar Heol Suq ("Stryd y Bazaar") yn Chwarter Turukman yn ardal de-ddwyreiniol [[Shuja'iyya|Shuja'iyya yn]] [[Dinas Gaza|Ninas Gaza]]. Mae Marchnad fawr Shuja'iyya ar draws yr adeilad. Saif y mosg yn is na lefel y stryd.<ref>Shahin, 2005, p. 437.</ref><ref name="MWNF">Sadeq, Mu'en. [http://www.explorewithmwnf.net/monument.php?cn=pa&location=38&th=1&mid=825 Mosque of Shihab al-Din Ibn ‘Uthman] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304072806/http://www.explorewithmwnf.net/monument.php?cn=pa&location=38&th=1&mid=825 |date=2016-03-04 }}. Excerpt of Pilgrimage, Sciences and Sufism: Islamic Art in the West Bank and Gaza published by Museum With No Frontiers (MWNF). 2004.</ref> The large Shuja'iyya Market is located across the building. The mosque lies below street level.<ref>Shahin, 2005, p. 437.</ref>
Lleolwyd Mosg Ibn Uthman ar Heol Suq ("Stryd y Bazaar") yn Chwarter Turukman yn ardal de-ddwyreiniol [[Shuja'iyya|Shuja'iyya yn]] [[Dinas Gaza|Ninas Gaza]]. Mae Marchnad fawr Shuja'iyya ar draws yr adeilad. Saif y mosg yn is na lefel y stryd.<ref name="Shahin, 2005, p. 437">Shahin, 2005, p. 437.</ref><ref name="MWNF">Sadeq, Mu'en. [http://www.explorewithmwnf.net/monument.php?cn=pa&location=38&th=1&mid=825 Mosque of Shihab al-Din Ibn ‘Uthman] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304072806/http://www.explorewithmwnf.net/monument.php?cn=pa&location=38&th=1&mid=825 |date=2016-03-04 }}. Excerpt of Pilgrimage, Sciences and Sufism: Islamic Art in the West Bank and Gaza published by Museum With No Frontiers (MWNF). 2004.</ref> The large Shuja'iyya Market is located across the building. The mosque lies below street level.<ref name="Shahin, 2005, p. 437"/>


== Hanes ==
== Hanes ==
Sefydlwyd y mosg gan Sheikh Ahmad ibn Muhammad ibn Uthman ibn Umar ibn Abdullah al-Nabulsi al-Maqdisi a roddodd ei enw i'r mosg. Yn enedigol o [[Nablus]], symudodd i Gaza lle daeth yn adnabyddus yn lleol fel dyn sanctaidd.<ref name="Sharon134">Sharon, 2009, p. [https://books.google.com/books?id=P2LtyFVNJmcC&pg=PA134 134]</ref> Yn 1402-03 bu farw Sheikh Ahmad ibn Uthman ym [[Mecca]]. Yn ôl traddodiad lleol, ef oedd ''min al-salihin'' ("y bobl gyfiawn.")<ref name="Sharon141">Sharon, 2009, p. [https://books.google.com/books?id=P2LtyFVNJmcC&pg=PA141 141]</ref> Er nad oes arysgrifau yn y mosg sy'n sôn am Sheikh Ahmad ibn Uthman, mae ffynonellau llenyddol o oes [[Mamluk]] yn cadarnhau bod y mosg wedi'i enwi ar ei ôl.<ref name="Sharon134" />
Sefydlwyd y mosg gan Sheikh Ahmad ibn Muhammad ibn Uthman ibn Umar ibn Abdullah al-Nabulsi al-Maqdisi a roddodd ei enw i'r mosg. Yn enedigol o [[Nablus]], symudodd i Gaza lle daeth yn adnabyddus yn lleol fel dyn sanctaidd.<ref name="Sharon134">Sharon, 2009, p. [https://books.google.com/books?id=P2LtyFVNJmcC&pg=PA134 134]</ref> Yn 1402-03 bu farw Sheikh Ahmad ibn Uthman ym [[Mecca]]. Yn ôl traddodiad lleol, ef oedd ''min al-salihin'' ("y bobl gyfiawn.")<ref name="Sharon141">Sharon, 2009, p. [https://books.google.com/books?id=P2LtyFVNJmcC&pg=PA141 141]</ref> Er nad oes arysgrifau yn y mosg sy'n sôn am Sheikh Ahmad ibn Uthman, mae ffynonellau llenyddol o oes [[Mamluk]] yn cadarnhau bod y mosg wedi'i enwi ar ei ôl.<ref name="Sharon134" />


Yn 1394-95 neilltuodd Emir Arzamak warged marchnad Shuja'iyya, pedair siop sy'n ffinio â [[Mosg Ibn Marwan]] a'i breswylfa yn Gaza i ''waqf'' ("gwaddol neu dreth crefyddol") a gyfranodd i gynnal mosg Ibn Uthman. Dyrannwyd refeniw arall o'r ''waqf'' hwn i [[Madrasa|fadrasa]] (" ysgol gyfraith Islamaidd "), ''kuttab'' ("ysgol elfennol bechgyn"), ''sabil'' ("ffynnon gyhoeddus") a'r ganolfan dosbarthu bara Arzamak a sefydlwyd ar yr un pryd. <ref>Sharon, 2009, p. [https://books.google.com/books?id=P2LtyFVNJmcC&pg=PA136 136]</ref>
Yn 1394-95 neilltuodd Emir Arzamak warged marchnad Shuja'iyya, pedair siop sy'n ffinio â [[Mosg Ibn Marwan]] a'i breswylfa yn Gaza i ''waqf'' ("gwaddol neu dreth crefyddol") a gyfranodd i gynnal mosg Ibn Uthman. Dyrannwyd refeniw arall o'r ''waqf'' hwn i [[Madrasa|fadrasa]] (" ysgol gyfraith Islamaidd "), ''kuttab'' ("ysgol elfennol bechgyn"), ''sabil'' ("ffynnon gyhoeddus") a'r ganolfan dosbarthu bara Arzamak a sefydlwyd ar yr un pryd.<ref>Sharon, 2009, p. [https://books.google.com/books?id=P2LtyFVNJmcC&pg=PA136 136]</ref>


Ni osodwyd cydrannau cychwynnol y mosg (gan gynnwys ei [[Talwyneb|ffasâd]] gorllewinol â mynediad dwbl, yr ychydig ystafelloedd y tu ôl i'r ffasâd a'r [[meindwr]]) tan 1399-1400. Yn ôl un arysgrif yn y mosg, digwyddodd y cam adeiladu cyntaf hwn o dan adain yr Emir Aqbugha ibn al-Tulutumari. Fodd bynnag, oherwydd bod tymor Emir Aqbugha fel llywodraethwr Gaza wedi dod i ben cyn 1398, mae'n fwy tebygol bod gwaith adeiladu ar y mosg, neu ailadeiladu rhannau ohono, wedi cychwyn yn ystod ei dymor ond daeth i ben ar ôl ei ailbennu i [[Al-Karak|Karak]] ym 1399.<ref>Sharon, 2009, pp. [https://books.google.com/books?id=P2LtyFVNJmcC&pg=PA142 142] -143</ref> Mae ail arysgrif yn rhoi'r clod i Emir Azdamur,<ref name="Sharon134">Sharon, 2009, p. [https://books.google.com/books?id=P2LtyFVNJmcC&pg=PA134 134]</ref> cadfridog Swltan Barquq,<ref>Sharon, 2009, p. [https://books.google.com/books?id=P2LtyFVNJmcC&pg=PA140 140]</ref> fel sylfaenydd y mosg ar 18 Ebrill 1398.<ref>Sharon, 2009, p. [https://books.google.com/books?id=P2LtyFVNJmcC&pg=PA139 139]</ref>
Ni osodwyd cydrannau cychwynnol y mosg (gan gynnwys ei [[Talwyneb|ffasâd]] gorllewinol â mynediad dwbl, yr ychydig ystafelloedd y tu ôl i'r ffasâd a'r [[meindwr]]) tan 1399-1400. Yn ôl un arysgrif yn y mosg, digwyddodd y cam adeiladu cyntaf hwn o dan adain yr Emir Aqbugha ibn al-Tulutumari. Fodd bynnag, oherwydd bod tymor Emir Aqbugha fel llywodraethwr Gaza wedi dod i ben cyn 1398, mae'n fwy tebygol bod gwaith adeiladu ar y mosg, neu ailadeiladu rhannau ohono, wedi cychwyn yn ystod ei dymor ond daeth i ben ar ôl ei ailbennu i [[Al-Karak|Karak]] ym 1399.<ref>Sharon, 2009, pp. [https://books.google.com/books?id=P2LtyFVNJmcC&pg=PA142 142] -143</ref> Mae ail arysgrif yn rhoi'r clod i Emir Azdamur,<ref name="Sharon134"/> cadfridog Swltan Barquq,<ref>Sharon, 2009, p. [https://books.google.com/books?id=P2LtyFVNJmcC&pg=PA140 140]</ref> fel sylfaenydd y mosg ar 18 Ebrill 1398.<ref>Sharon, 2009, p. [https://books.google.com/books?id=P2LtyFVNJmcC&pg=PA139 139]</ref>


Cafodd y mosg naill ai ei ddymchwel neu ei ddinistrio i raddau helaeth cyn [[1418]] yn ôl arysgrif a osodwyd uwchben y ''[[mihrab]]'' yn y cwrt. Comisiynodd y Swltan Mu'ayyad Shaykh yr ail gam yn y broses o adeiladu'r mosg ar 13 Medi 1418.<ref>Sharon, 2009, p. [https://books.google.com/books?id=P2LtyFVNJmcC&pg=PA155 155]</ref> Adferwyd y mosg gwreiddiol a goruchwyliwyd y gwaith gan emir y Shaykh, sef Abu Bakr al-Yaghmuri, a gododd cwrt a portico a leolwyd o flaen wal y ''Qibla''. Priodolir maint a ffurf bensaernïol bresennol yr adeilad i waith Shaykh. <ref name="Sharon134">Sharon, 2009, p. [https://books.google.com/books?id=P2LtyFVNJmcC&pg=PA134 134]</ref> Goruchwyliodd Emir Alam al-Din Sanjar y cam adeiladu olaf yn 1430-31. Roedd ganddo'r portreadau gogleddol a deheuol yn ogystal â'r prif ''mihrab'' a'i gromen wedi'i adeiladu. Gwnaed atgyweiriadau eraill hefyd.<ref name="MWNF" /><ref>Meyer, 1907, p. [https://archive.org/stream/historyofcityofg00meyeuoft#page/150/mode/1up 150]</ref>
Cafodd y mosg naill ai ei ddymchwel neu ei ddinistrio i raddau helaeth cyn [[1418]] yn ôl arysgrif a osodwyd uwchben y ''[[mihrab]]'' yn y cwrt. Comisiynodd y Swltan Mu'ayyad Shaykh yr ail gam yn y broses o adeiladu'r mosg ar 13 Medi 1418.<ref>Sharon, 2009, p. [https://books.google.com/books?id=P2LtyFVNJmcC&pg=PA155 155]</ref> Adferwyd y mosg gwreiddiol a goruchwyliwyd y gwaith gan emir y Shaykh, sef Abu Bakr al-Yaghmuri, a gododd cwrt a portico a leolwyd o flaen wal y ''Qibla''. Priodolir maint a ffurf bensaernïol bresennol yr adeilad i waith Shaykh.<ref name="Sharon134"/> Goruchwyliodd Emir Alam al-Din Sanjar y cam adeiladu olaf yn 1430-31. Roedd ganddo'r portreadau gogleddol a deheuol yn ogystal â'r prif ''mihrab'' a'i gromen wedi'i adeiladu. Gwnaed atgyweiriadau eraill hefyd.<ref name="MWNF" /><ref>Meyer, 1907, p. [https://archive.org/stream/historyofcityofg00meyeuoft#page/150/mode/1up 150]</ref>


Yn ôl yr ysgolhaig a'r hanesydd Mwslimaidd [[al-Sakhawi]], mae'r mosg hefyd yn feddrod un o lywodraethwyr byrhoedlog Gaza, sef Sa'd al-Din Yilkhuja al-Nasiri, a ddywedodd, "Fe'i claddwyd ym mosg Ibn Uthman, y tu allan i Gaza."<ref name="Sharon141">Sharon, 2009, p. [https://books.google.com/books?id=P2LtyFVNJmcC&pg=PA141 141]</ref> Roedd Yilkhuja yn ''emir'' y [[Swltan]] Barquq ac yn ddiweddarach, Swltan Nasir al-Faraj, a ofynnodd am gael ei gladdu yn y mosg cyn iddo farw yn Gaza ym mis Awst 1446. Mae arysgrif dyddiedig 13 Chwefror 1450 yn coffáu archddyfarniad Sultan Jaqmaq sy'n dileu trethu halen wedi'i fewnforio yn Gaza wedi'i osod uwchben mynedfa'r mosg.<ref>Sharon, 2009, p. [https://books.google.com/books?id=P2LtyFVNJmcC&pg=PA165 165]</ref>
Yn ôl yr ysgolhaig a'r hanesydd Mwslimaidd [[al-Sakhawi]], mae'r mosg hefyd yn feddrod un o lywodraethwyr byrhoedlog Gaza, sef Sa'd al-Din Yilkhuja al-Nasiri, a ddywedodd, "Fe'i claddwyd ym mosg Ibn Uthman, y tu allan i Gaza."<ref name="Sharon141"/> Roedd Yilkhuja yn ''emir'' y [[Swltan]] Barquq ac yn ddiweddarach, Swltan Nasir al-Faraj, a ofynnodd am gael ei gladdu yn y mosg cyn iddo farw yn Gaza ym mis Awst 1446. Mae arysgrif dyddiedig 13 Chwefror 1450 yn coffáu archddyfarniad Sultan Jaqmaq sy'n dileu trethu halen wedi'i fewnforio yn Gaza wedi'i osod uwchben mynedfa'r mosg.<ref>Sharon, 2009, p. [https://books.google.com/books?id=P2LtyFVNJmcC&pg=PA165 165]</ref>


== Cyfeiriadau ==
== Cyfeiriadau ==
Llinell 26: Llinell 26:
*{{cite book|title=Corpus Inscriptionum Arabicarum Palaestinae, G |url= https://books.google.com/books?id=P2LtyFVNJmcC |first1=Moshe|last1=Sharon|authorlink=Moshe Sharon|year=2009|volume=4|publisher=BRILL|isbn=90-04-17085-5}}
*{{cite book|title=Corpus Inscriptionum Arabicarum Palaestinae, G |url= https://books.google.com/books?id=P2LtyFVNJmcC |first1=Moshe|last1=Sharon|authorlink=Moshe Sharon|year=2009|volume=4|publisher=BRILL|isbn=90-04-17085-5}}
{{refend}}
{{refend}}



== Dolenni allanol ==
== Dolenni allanol ==
Llinell 33: Llinell 32:


{{Rheoli awdurdod}}
{{Rheoli awdurdod}}

[[Categori:Mosgiau Palesteina]]
[[Categori:Mosgiau Palesteina]]
[[Categori:Wicibrosiect Palesteina]]

Golygiad diweddaraf yn ôl 13:31, 6 Medi 2021

Mosg Ibn Uthman
Enghraifft o'r canlynolmosg, congregational mosque Edit this on Wikidata
GwladBaner Palesteina Palesteina
Dechrau/Sefydlu1430 Edit this on Wikidata
LleoliadShuja'iyya Edit this on Wikidata
Map
GwladwriaethGwladwriaeth Palesteina Edit this on Wikidata
RhanbarthLlywodraethiaeth Gaza, Dinas Gaza Edit this on Wikidata
Tudalen Comin Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Mosg Ibn Uthman ( Arabeg: مسجد ابن عثمان‎ Jami Ibn 'Uthman ) yw'r ail fosg mwyaf yn Ninas Gaza, Gwladwriaeth Palesteina.Caiff hefyd ei ystyried yn ail i Fosg Mawr Gaza o ran ymddangosiad corfforol a statws fel 'mosg dydd Gwener'.[1] Wedi'i nodi am ei batrymau pensaernïol, sefydlwyd y mosg mewn tri cham gwahanol yn ystod cyfnod rheoli Burji Mamluk yn Gaza.[2]

Lleoliad[golygu | golygu cod]

Lleolwyd Mosg Ibn Uthman ar Heol Suq ("Stryd y Bazaar") yn Chwarter Turukman yn ardal de-ddwyreiniol Shuja'iyya yn Ninas Gaza. Mae Marchnad fawr Shuja'iyya ar draws yr adeilad. Saif y mosg yn is na lefel y stryd.[3][4] The large Shuja'iyya Market is located across the building. The mosque lies below street level.[3]

Hanes[golygu | golygu cod]

Sefydlwyd y mosg gan Sheikh Ahmad ibn Muhammad ibn Uthman ibn Umar ibn Abdullah al-Nabulsi al-Maqdisi a roddodd ei enw i'r mosg. Yn enedigol o Nablus, symudodd i Gaza lle daeth yn adnabyddus yn lleol fel dyn sanctaidd.[5] Yn 1402-03 bu farw Sheikh Ahmad ibn Uthman ym Mecca. Yn ôl traddodiad lleol, ef oedd min al-salihin ("y bobl gyfiawn.")[6] Er nad oes arysgrifau yn y mosg sy'n sôn am Sheikh Ahmad ibn Uthman, mae ffynonellau llenyddol o oes Mamluk yn cadarnhau bod y mosg wedi'i enwi ar ei ôl.[5]

Yn 1394-95 neilltuodd Emir Arzamak warged marchnad Shuja'iyya, pedair siop sy'n ffinio â Mosg Ibn Marwan a'i breswylfa yn Gaza i waqf ("gwaddol neu dreth crefyddol") a gyfranodd i gynnal mosg Ibn Uthman. Dyrannwyd refeniw arall o'r waqf hwn i fadrasa (" ysgol gyfraith Islamaidd "), kuttab ("ysgol elfennol bechgyn"), sabil ("ffynnon gyhoeddus") a'r ganolfan dosbarthu bara Arzamak a sefydlwyd ar yr un pryd.[7]

Ni osodwyd cydrannau cychwynnol y mosg (gan gynnwys ei ffasâd gorllewinol â mynediad dwbl, yr ychydig ystafelloedd y tu ôl i'r ffasâd a'r meindwr) tan 1399-1400. Yn ôl un arysgrif yn y mosg, digwyddodd y cam adeiladu cyntaf hwn o dan adain yr Emir Aqbugha ibn al-Tulutumari. Fodd bynnag, oherwydd bod tymor Emir Aqbugha fel llywodraethwr Gaza wedi dod i ben cyn 1398, mae'n fwy tebygol bod gwaith adeiladu ar y mosg, neu ailadeiladu rhannau ohono, wedi cychwyn yn ystod ei dymor ond daeth i ben ar ôl ei ailbennu i Karak ym 1399.[8] Mae ail arysgrif yn rhoi'r clod i Emir Azdamur,[5] cadfridog Swltan Barquq,[9] fel sylfaenydd y mosg ar 18 Ebrill 1398.[10]

Cafodd y mosg naill ai ei ddymchwel neu ei ddinistrio i raddau helaeth cyn 1418 yn ôl arysgrif a osodwyd uwchben y mihrab yn y cwrt. Comisiynodd y Swltan Mu'ayyad Shaykh yr ail gam yn y broses o adeiladu'r mosg ar 13 Medi 1418.[11] Adferwyd y mosg gwreiddiol a goruchwyliwyd y gwaith gan emir y Shaykh, sef Abu Bakr al-Yaghmuri, a gododd cwrt a portico a leolwyd o flaen wal y Qibla. Priodolir maint a ffurf bensaernïol bresennol yr adeilad i waith Shaykh.[5] Goruchwyliodd Emir Alam al-Din Sanjar y cam adeiladu olaf yn 1430-31. Roedd ganddo'r portreadau gogleddol a deheuol yn ogystal â'r prif mihrab a'i gromen wedi'i adeiladu. Gwnaed atgyweiriadau eraill hefyd.[4][12]

Yn ôl yr ysgolhaig a'r hanesydd Mwslimaidd al-Sakhawi, mae'r mosg hefyd yn feddrod un o lywodraethwyr byrhoedlog Gaza, sef Sa'd al-Din Yilkhuja al-Nasiri, a ddywedodd, "Fe'i claddwyd ym mosg Ibn Uthman, y tu allan i Gaza."[6] Roedd Yilkhuja yn emir y Swltan Barquq ac yn ddiweddarach, Swltan Nasir al-Faraj, a ofynnodd am gael ei gladdu yn y mosg cyn iddo farw yn Gaza ym mis Awst 1446. Mae arysgrif dyddiedig 13 Chwefror 1450 yn coffáu archddyfarniad Sultan Jaqmaq sy'n dileu trethu halen wedi'i fewnforio yn Gaza wedi'i osod uwchben mynedfa'r mosg.[13]

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]

  1. ↑ Sharon, 2009, p. 35
  2. ↑ Jacobs, 1998, p. 455.
  3. ↑ 3.0 3.1 Shahin, 2005, p. 437.
  4. ↑ 4.0 4.1 Sadeq, Mu'en. Mosque of Shihab al-Din Ibn ‘Uthman Archifwyd 2016-03-04 yn y Peiriant Wayback.. Excerpt of Pilgrimage, Sciences and Sufism: Islamic Art in the West Bank and Gaza published by Museum With No Frontiers (MWNF). 2004.
  5. ↑ 5.0 5.1 5.2 5.3 Sharon, 2009, p. 134
  6. ↑ 6.0 6.1 Sharon, 2009, p. 141
  7. ↑ Sharon, 2009, p. 136
  8. ↑ Sharon, 2009, pp. 142 -143
  9. ↑ Sharon, 2009, p. 140
  10. ↑ Sharon, 2009, p. 139
  11. ↑ Sharon, 2009, p. 155
  12. ↑ Meyer, 1907, p. 150
  13. ↑ Sharon, 2009, p. 165

Darllen pellach[golygu | golygu cod]

  • Jacobs, Daniel (1998). Israel and the Palestinian territories. Rough Guides. ISBN 978-1-85828-248-0.
  • Meyer, Martin Abraham (1907). History of the city of Gaza: from the earliest times to the present day. Columbia University Press.
  • Shahin, Mariam (2005). Palestine: A Guide. Interlink Books. ISBN 1-56656-557-X.
  • Sharon, Moshe (2009). Corpus Inscriptionum Arabicarum Palaestinae, G. 4. BRILL. ISBN 90-04-17085-5.

Dolenni allanol[golygu | golygu cod]

Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Mosg_Ibn_Uthman&oldid=10989496"