Dinas Mecsico: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
cychwyn dadegino |
2 |
||
Llinell 1: | Llinell 1: | ||
{{Gwybodlen lle| gwlad={{banergwlad|Mecsico}}}} |
{{Gwybodlen lle| gwlad={{banergwlad|Mecsico}}}} |
||
'''Dinas Mecsico''' ([[Sbaeneg]]: '''Ciudad de México''') yw prifddinas a dinas fwyaf [[Mecsico]]. Cyfeirir ati'n aml fel '''Mecsico, D.F.''' (''Distrito Federal''). Mae'n un o ddinasoedd mwyaf y byd, gyda phoblogaeth y ddinas ei hun yn {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|Q1489|P1082|P585}} a phoblogaeth yr ardal fetropolitaidd (a elwir yn "Dinas Mecsico Fwyaf") yn {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|Q665894|P1082|P585}}. Hi, felly, yw dinas fwyaf poblog [[Gogledd America]].<ref>{{cite web |title = Artículo 44 |url = http://www.ordenjuridico.gob.mx/Constitucion/articulos/44.pdf |publisher = Constitución Política de los Estados Unidos Mexicanos |access-date = 14 Mai 2010}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/world/2016/jan/29/mexico-city-name-change-federal-district-df|title=Mexico City officially changes its name to – Mexico City|first=David|last=Agren|date=29 Ionawr 2016|newspaper=[[The Guardian]]}}</ref> Fe'i lleolir yn [[Dyffryn Mecsico|Nyffryn Mecsico]] (''Valle de México''), cwm mawr ar lwyfandir uchel yng nghanol gwlad Mecsico, ar uchder o 2,240 metr (7,350 tr), dros ddwywaith |
'''Dinas Mecsico''' ([[Sbaeneg]]: '''Ciudad de México'''; enw gwreiddiol: '''Tenochtitlan''') yw prifddinas a dinas fwyaf [[Mecsico]]. Cyfeirir ati'n aml fel '''Mecsico, D.F.''' (''Distrito Federal''). Mae'n un o ddinasoedd mwyaf y byd, gyda phoblogaeth y ddinas ei hun yn {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|Q1489|P1082|P585}} a phoblogaeth yr ardal fetropolitaidd (a elwir yn "Dinas Mecsico Fwyaf") yn {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|Q665894|P1082|P585}}. Hi, felly, yw dinas fwyaf poblog [[Gogledd America]].<ref>{{cite web |title = Artículo 44 |url = http://www.ordenjuridico.gob.mx/Constitucion/articulos/44.pdf |publisher = Constitución Política de los Estados Unidos Mexicanos |access-date = 14 Mai 2010}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/world/2016/jan/29/mexico-city-name-change-federal-district-df|title=Mexico City officially changes its name to – Mexico City|first=David|last=Agren|date=29 Ionawr 2016|newspaper=[[The Guardian]]}}</ref> Fe'i lleolir yn [[Dyffryn Mecsico|Nyffryn Mecsico]] (''Valle de México''), cwm mawr ar lwyfandir uchel yng nghanol gwlad Mecsico, ar uchder o 2,240 metr (7,350 tr), dros ddwywaith uchder [[yr Wyddfa]]. Mae gan y ddinas 16 israniad o'r enw bwrdeistrefi neu ''demarcaciones territoriales''. |
||
Dinas Mecsico yw un o'r canolfannau diwylliannol ac ariannol pwysicaf yn y byd.<ref>{{cite web |author = Foreign Policy |title = The 2008 Global Cities Index |year = 2008 |url = https://foreignpolicy.com/story/cms.php?story_id=4509&page=1 |access-date = 27 Rhagfyr 2009 |url-status=dead |archive-url = https://web.archive.org/web/20100110131155/http://www.foreignpolicy.com/story/cms.php?story_id=4509&page=1 |archive-date = 10 Ionawr 2010}}</ref> Cyn i'r Sbaenwyr gyrraedd, yma oedd safle dinas [[Tenochtitlan]]. Yn [[1519]] cyrhaeddodd y Sbaenwyr o dan [[Hernán Cortés]], a chyn hir roeddynt wedi cipio grym yn y ddinas. Wedi i Fexico ennill ei hannibyniaeth oddi wrth Sbaen, daeth Dinas Mecsico yn brifddinas y wlad. |
Dinas Mecsico yw un o'r canolfannau diwylliannol ac ariannol pwysicaf yn y byd.<ref>{{cite web |author = Foreign Policy |title = The 2008 Global Cities Index |year = 2008 |url = https://foreignpolicy.com/story/cms.php?story_id=4509&page=1 |access-date = 27 Rhagfyr 2009 |url-status=dead |archive-url = https://web.archive.org/web/20100110131155/http://www.foreignpolicy.com/story/cms.php?story_id=4509&page=1 |archive-date = 10 Ionawr 2010}}</ref> Cyn i'r Sbaenwyr gyrraedd, yma oedd safle dinas [[Tenochtitlan]]. Yn [[1519]] cyrhaeddodd y Sbaenwyr o dan [[Hernán Cortés]], a chyn hir roeddynt wedi cipio grym yn y ddinas. Wedi i Fexico ennill ei hannibyniaeth oddi wrth Sbaen, daeth Dinas Mecsico yn brifddinas y wlad. |
||
Llinell 7: | Llinell 7: | ||
Mae gan Ddinas Mecsico Fwyaf [[Cynnyrch mewnwladol crynswth|Gynnyrch mewnwladol crynswth]] (GDP) o $ 411 biliwn yn 2011, sy'n ei gwneud yn un o'r ardaloedd trefol mwyaf cynhyrchiol yn y byd.<ref>[http://www.brookings.edu/research/interactives/global-metro-monitor-3 Global MetroMonitor | Brookings Institution] {{webarchive |url=https://web.archive.org/web/20130605135349/http://www.brookings.edu/research/interactives/global-metro-monitor-3 |date=5 ehefin 2013}}. Brookings.edu. Retrieved on 12 Ebrill 2014.</ref> Roedd y ddinas yn gyfrifol am gynhyrchu 15.8% o Gynnyrch Mewnwladol Crynswth Mecsico gyfan, ac roedd yr ardal fetropolitan yn cyfrif am tua 22% o Gynnyrch Mewnwladol Crynswth y wlad.<ref name="GDP">{{cite web|url=http://www.mexicocityexperience.com/business_center/key_economic_facts_and_figures/ |title=Mexico City GDP as compared with national GDP |access-date=19 Awst 2010 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20100426013125/http://www.mexicocityexperience.com/business_center/key_economic_facts_and_figures/ |archive-date=26 Ebrill 2010}}</ref> Pe bai'n wlad annibynnol yn 2013, Dinas Mecsico fyddai'r pumed economi fwyaf yn America Ladin - pum gwaith mor fawr â [[Costa Rica]] a thua'r un maint â [[Periw]].<ref>{{cite magazine |last = Parish Flannery |first = Nathaniel |title = Mexico City Is Focusing on Tech Sector Development |url = https://www.forbes.com/sites/nathanielparishflannery/2013/12/23/mexico-city-is-focusing-on-tech-sector-development/ |magazine = [[Forbes]] |access-date = 27 Rhagfyr 2013}}</ref> |
Mae gan Ddinas Mecsico Fwyaf [[Cynnyrch mewnwladol crynswth|Gynnyrch mewnwladol crynswth]] (GDP) o $ 411 biliwn yn 2011, sy'n ei gwneud yn un o'r ardaloedd trefol mwyaf cynhyrchiol yn y byd.<ref>[http://www.brookings.edu/research/interactives/global-metro-monitor-3 Global MetroMonitor | Brookings Institution] {{webarchive |url=https://web.archive.org/web/20130605135349/http://www.brookings.edu/research/interactives/global-metro-monitor-3 |date=5 ehefin 2013}}. Brookings.edu. Retrieved on 12 Ebrill 2014.</ref> Roedd y ddinas yn gyfrifol am gynhyrchu 15.8% o Gynnyrch Mewnwladol Crynswth Mecsico gyfan, ac roedd yr ardal fetropolitan yn cyfrif am tua 22% o Gynnyrch Mewnwladol Crynswth y wlad.<ref name="GDP">{{cite web|url=http://www.mexicocityexperience.com/business_center/key_economic_facts_and_figures/ |title=Mexico City GDP as compared with national GDP |access-date=19 Awst 2010 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20100426013125/http://www.mexicocityexperience.com/business_center/key_economic_facts_and_figures/ |archive-date=26 Ebrill 2010}}</ref> Pe bai'n wlad annibynnol yn 2013, Dinas Mecsico fyddai'r pumed economi fwyaf yn America Ladin - pum gwaith mor fawr â [[Costa Rica]] a thua'r un maint â [[Periw]].<ref>{{cite magazine |last = Parish Flannery |first = Nathaniel |title = Mexico City Is Focusing on Tech Sector Development |url = https://www.forbes.com/sites/nathanielparishflannery/2013/12/23/mexico-city-is-focusing-on-tech-sector-development/ |magazine = [[Forbes]] |access-date = 27 Rhagfyr 2013}}</ref> |
||
Prifddinas Mecsico yw'r brifddinas hynaf yn America, ac un o ddwy a sefydlwyd gan bobl frodorol, y llall yw [[Quito]], prifddinas [[Ecwador]]. Adeiladwyd y ddinas yn wreiddiol ar ynys ar Lyn Texcoco gan yr [[Aztecs]] ym 1325 a'i henw oedd Tenochtitlan, ond fe'i dinistriwyd bron yn llwyr gan y [[Sbaen]]wyr yng Ngwarchae Tenochtitlan 1521. Yn 1524, sefydlwyd bwrdeistref Dinas Mecsico, o'r enw '''México Tenochtitlán''', ac ym 1585, fe'i gelwid yn swyddogol fel Ciudad de México (Dinas Mecsico).<ref name=gobdf /><ref name=gobdf>{{cite web |author = Government of the Federal District |title = History of Mexico City |url = http://www.df.gob.mx/wb/gdf/historia_de_la_ciudad_de_mexico |access-date = 27 December 2009 |language=es |url-status=dead |archive-url = https://web.archive.org/web/20091219215021/http://www.df.gob.mx/wb/gdf/historia_de_la_ciudad_de_mexico |archive-date = 19 Rhagfyr 2009}}</ref> Dinas Mecsico oedd canolfan wleidyddol, weinyddol ac ariannol rhan fawr o ymerodraeth drefedigaethol Sbaen.<ref name=UN>{{cite web |author = United Nations |title = Mexico City, Mexico |url = https://www.un.org/cyberschoolbus/habitat/profiles/mexico.asp |access-date = 27 Rhagfyr 2009 |language=es |url-status=dead |archive-url = https://web.archive.org/web/20100502045456/http://www.un.org/cyberschoolbus/habitat/profiles/mexico.asp |archive-date = 2 Mai 2010}}</ref> Ar ôl sicrhau annibyniaeth o Sbaen, crëwyd yr ardal ffederal ym 1824. |
|||
== Adeiladau a chofadeiladau == |
== Adeiladau a chofadeiladau == |
Fersiwn yn ôl 07:16, 23 Mawrth 2021
Arwyddair | Muy Noble e Insigne, Muy Leal e Imperial |
---|---|
Math | federative entity of Mexico, dinas fawr, dinas, metropolis, y ddinas fwyaf, mega-ddinas |
Enwyd ar ôl | Tenochtitlan |
Poblogaeth | 9,209,944 |
Sefydlwyd | |
Pennaeth llywodraeth | Claudia Sheinbaum |
Cylchfa amser | UTC−06:00 |
Gefeilldref/i | Andorra la Vella, Athen, Arequipa, Beijing, Beirut, Berlin, Bogotá, Buenos Aires, San Juan, Cairo, Caracas, Chicago, Ciudad Juárez, Cuzco, Doha, Dolores Hidalgo Municipality, Dinas Gwatemala, Istanbul, Jakarta, Kaliningrad, Kyiv, Dinas Coweit, La Paz, Lima, Lisbon, Los Angeles, Madrid, Manila, Montevideo, Nagoya, Nicosia, Dinas Panama, Ranchi, Rio de Janeiro, Santiago de Chile, São Paulo, San Salvador, Seoul, Stockholm, Stuttgart, Sydney, Tel Aviv, Toronto, Niardo, Houston, La Habana, Maracaibo, Santo Domingo, Guadalajara, Monterrey, Cádiz, Rosario, Murom, Samarcand, Guanajuato, Dinas Efrog Newydd, Rosario, Paris, Llundain |
Nawddsant | san felipe de jesus |
Daearyddiaeth | |
Rhan o'r canlynol | Dinas Mecsico Fwyaf |
Sir | Mecsico |
Gwlad | Mecsico |
Arwynebedd | 1,485 km² |
Uwch y môr | 2,250 ±1 metr |
Yn ffinio gyda | Morelos, Talaith Mecsico |
Cyfesurynnau | 19.4194°N 99.1456°W |
Cod post | 01000–16999 |
MX-CMX | |
Gwleidyddiaeth | |
Corff deddfwriaethol | Congress of Mexico City |
Swydd pennaeth y Llywodraeth | Head of Mexico City government |
Pennaeth y Llywodraeth | Claudia Sheinbaum |
Sefydlwydwyd gan | Antonio de Mendoza |
Dinas Mecsico (Sbaeneg: Ciudad de México; enw gwreiddiol: Tenochtitlan) yw prifddinas a dinas fwyaf Mecsico. Cyfeirir ati'n aml fel Mecsico, D.F. (Distrito Federal). Mae'n un o ddinasoedd mwyaf y byd, gyda phoblogaeth y ddinas ei hun yn 9,209,944 (2020)[1] a phoblogaeth yr ardal fetropolitaidd (a elwir yn "Dinas Mecsico Fwyaf") yn 21,905,000 (2022)[2]. Hi, felly, yw dinas fwyaf poblog Gogledd America.[3][4] Fe'i lleolir yn Nyffryn Mecsico (Valle de México), cwm mawr ar lwyfandir uchel yng nghanol gwlad Mecsico, ar uchder o 2,240 metr (7,350 tr), dros ddwywaith uchder yr Wyddfa. Mae gan y ddinas 16 israniad o'r enw bwrdeistrefi neu demarcaciones territoriales.
Dinas Mecsico yw un o'r canolfannau diwylliannol ac ariannol pwysicaf yn y byd.[5] Cyn i'r Sbaenwyr gyrraedd, yma oedd safle dinas Tenochtitlan. Yn 1519 cyrhaeddodd y Sbaenwyr o dan Hernán Cortés, a chyn hir roeddynt wedi cipio grym yn y ddinas. Wedi i Fexico ennill ei hannibyniaeth oddi wrth Sbaen, daeth Dinas Mecsico yn brifddinas y wlad.
Mae gan Ddinas Mecsico Fwyaf Gynnyrch mewnwladol crynswth (GDP) o $ 411 biliwn yn 2011, sy'n ei gwneud yn un o'r ardaloedd trefol mwyaf cynhyrchiol yn y byd.[6] Roedd y ddinas yn gyfrifol am gynhyrchu 15.8% o Gynnyrch Mewnwladol Crynswth Mecsico gyfan, ac roedd yr ardal fetropolitan yn cyfrif am tua 22% o Gynnyrch Mewnwladol Crynswth y wlad.[7] Pe bai'n wlad annibynnol yn 2013, Dinas Mecsico fyddai'r pumed economi fwyaf yn America Ladin - pum gwaith mor fawr â Costa Rica a thua'r un maint â Periw.[8]
Prifddinas Mecsico yw'r brifddinas hynaf yn America, ac un o ddwy a sefydlwyd gan bobl frodorol, y llall yw Quito, prifddinas Ecwador. Adeiladwyd y ddinas yn wreiddiol ar ynys ar Lyn Texcoco gan yr Aztecs ym 1325 a'i henw oedd Tenochtitlan, ond fe'i dinistriwyd bron yn llwyr gan y Sbaenwyr yng Ngwarchae Tenochtitlan 1521. Yn 1524, sefydlwyd bwrdeistref Dinas Mecsico, o'r enw México Tenochtitlán, ac ym 1585, fe'i gelwid yn swyddogol fel Ciudad de México (Dinas Mecsico).[9][9] Dinas Mecsico oedd canolfan wleidyddol, weinyddol ac ariannol rhan fawr o ymerodraeth drefedigaethol Sbaen.[10] Ar ôl sicrhau annibyniaeth o Sbaen, crëwyd yr ardal ffederal ym 1824.
Adeiladau a chofadeiladau
- Amgueddfa Estanquillo
- El Ángel (Angel Annibyniaeth)
- Castell Chapultepec
- Clwysty La Merced
- Colegio Nacional
- Eglwys gadeiriol
- Eglwys Nuestra Señora de Loreto
- Palacio Nacional
- Palas Iturbide
- Tai Mayorazgo de Guerrero
- Torres de Satélite
Enwogion
- Frida Kahlo (1907-1954), arlunydd
- Pedro Armendáriz (1912-1963), actor
- Luis Echeverría (g. 1922), gwleidydd
- Laura Esquivel (g. 1950), awdures
- Mario Van Peebles (g. 1957), actor
- ↑ https://www.inegi.org.mx/programas/ccpv/2020/.
- ↑ http://www.demographia.com/db-worldua.pdf. dyddiad cyrchiad: 28 Hydref 2023.
- ↑ "Artículo 44" (PDF). Constitución Política de los Estados Unidos Mexicanos. Cyrchwyd 14 Mai 2010.
- ↑ Agren, David (29 Ionawr 2016). "Mexico City officially changes its name to – Mexico City". The Guardian.
- ↑ Foreign Policy (2008). "The 2008 Global Cities Index". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 10 Ionawr 2010. Cyrchwyd 27 Rhagfyr 2009.
- ↑ Global MetroMonitor | Brookings Institution Archifwyd 5 June 2013[Date mismatch] yn y Peiriant Wayback.. Brookings.edu. Retrieved on 12 Ebrill 2014.
- ↑ "Mexico City GDP as compared with national GDP". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 26 Ebrill 2010. Cyrchwyd 19 Awst 2010.
- ↑ Parish Flannery, Nathaniel. "Mexico City Is Focusing on Tech Sector Development". Forbes. Cyrchwyd 27 Rhagfyr 2013.
- ↑ 9.0 9.1 Government of the Federal District. "History of Mexico City" (yn Sbaeneg). Archifwyd o'r gwreiddiol ar 19 Rhagfyr 2009. Cyrchwyd 27 December 2009.
- ↑ United Nations. "Mexico City, Mexico" (yn Sbaeneg). Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2 Mai 2010. Cyrchwyd 27 Rhagfyr 2009.